De errore profanarum religionum

lapis autem hic sanctus, id est Christus, aut fidct l [*]( 1 Josua 24,26. 11 Dan. 2, 31 sqq. ) [*]( 3 Iesus a II erit] in fol. 20b et 21* rursus multa euanuerunt 6 nobis in testimonio a 10 oraculis a: oculis P 12 et elata P : et om. edd. 20 pallea et ut a 24 quia locus a II quem a: qui P 25 septentrio edd. 27 idolo latrie P 30 idolatrorum Pa 31 resistit a, rcstitit Sursian; neu- )

uos nunc, Constanti et Constans sacratissimi imperatores, et uenerandae fidei uestrae imploranda uirtus est, quae supra homines erigitur et a terrena fragilitate separatur, quae caelestium se rerum societate coniungit, quae in omnibus actibus suis, prout potest, Dei summi sequitur uoluntatem: modicum tantum superest ut legibus uestris funditus prostratus diabolus iaceat, ut extinctae idololatriae pereat funesta contagio. ueneni huius uirus euanuit et per dies singulos substantia profanae cupiditatis exspirat. erigite uexillum fidei, uobis hoc diuinitas reseruauit: fauore eius eminentes prostratores estis omnium hostium uestrorum, quorum opera Romanum in- firmabatur imperium. signum uenerandae legis erigite, sancite, promulgate quod prosit. sit faustum felixque rei publicae quod inter aceruos caesarum uictimarum hostium prostrawistis exercitum. felices uos quoque: gloriae ac uoluntatis suae Deus fecit esse participes, idololatriae excidium et profanarum aedium ruinam propitius Christus populo uestris manibus reseruauit. ille spiritalibus armis malos spiritus, uos mala terrena uicistis. erigite tropaea uictoriae et praeferatur ingens titulus triumphorum: profanarum rerum strage gaudentes exultate fortius, [*](trum in P exstare testatur Meifferscheid p parcit a, par sit Oehler, in P proerit uel perit scriptum uideri monet Reifferscheid 32 iste addidit a 2 coniungit add. a in loco prorsus obscurato; ex spatio in P apparet 12-15 litteras scriptas fuisse 4 conciliata (uel ex collata) coni. Bursian, inniolata a 10 quae a: oni. P 11 quae caelestium nos: quae om. P, coelestiumque a 13 tantum Wowerus: talium P (?) a 17 eius addidit Bursian, cuius fauore a 19 firmabatur P (?) a, em. Wowerus; uexabatur coni. Bursian 21 uictimarum addidi, hostiarum add. Bursian (quod tot aceruoB cacsorum hostium o) 22 gloriae a, sed huius uocab. nullum uestigium in P esse testatur Lorenz 23 ruinam Bursian: ruina P, ruinas a 24 nostris a 25 spiritualibus a 1\\ armis a: om. P 26 tropea P, trophaea a (j proferatur a )

Omnia aymbola profanae religionis per ordinem suggerantur, ut probemus nequissimum hostem generis humani de sanctis haec uenerandisque prophetarum oraculis ad contaminata furoris sui scelera transtulisse.

inuenimus enim itadici: εὐοῖ, δίκερως δίμορφε. deos iste uester non biformisest, sed multiformis: in multas enim species uenenati oris forma mutatur. ipse est basiliscus et scorpio, qui fidelium securis uestigiis premitur, ipse malitiosus anguis, cuius caput quaerit decepta mortalitas, ipse tortuosus draco, qui hamo ducitur, qui captiuus includitur: iste deus uester Lernaei anguis crinibus adornatur. uiden ut percusso domino morientium anguium turba succedat? quid sic renascentibus hydris pullulas? quid te fecunda scelerum sobole componis?

mortis tuae uiam didicimus, scimus quibus remediis artis tuae uenena uincantur. Christi inmortalem sanguinem bibimus, nostro sanguini Christi sanguis adiunctus est: hoc est salutare remedium scelerum tuorum, hoc cottidie a uitiata dei plebe mortiferum uirus excludit. quis deum istum quem plangunt cum cornibus uidit? quae sunt ista cornua quae habere se iactat? aliasunt cornua, quae propheta sancto spiritu iubente commemorat, quae tu, diabole, ad maculatam faciem tuam putas te posse transferre.

unde tibi ornamenta quaeris et gloriam? cornua nihil aliud nisi uenerandum signum crucis monstrant: huius signi uno extenso ac directo cornu mundus sustentatur, terra constringitur, et e duorum quae per latus uadunt compagine oriens tangitur, occidens subleuatur. ut sit totus orbis tripertita stabilitate [*]( 5 suis P 6 tvoi 8(xtqws Bursian (idem nttZ rflx. coniciens): EAIAIKEPCtiC P (IkhxtQls a) 8 uenenati oris P: ucteratoris a 10 quatit Oehler; at confert Bursian Genes. 3,15 avrog (fOll rrjQaati xt<faitjv, quod Cyprianus (testim. 11, 9 p. 550) reddidit: ipse tuum obseruabit caput II decepto a 12 lernei P j) uiden ut Bursian: uident ut Pa 17 hoc addidi: quod add., Bursian 18 a uitiata dei scripsi: aficiat adi P,_ afficiat a Dei a, a filiata \'dei Bursian 21 iuuente P, annuente a. 25 sustentat P 27 ut sit t. o. t. s. f. confiziq. operis immortalibus radicibus fundamenta teneantur scripsi: ut sic totus orbis tripertita (tripsr tita a) stabilitate firmatus confixi operis immortalis (immortalitatis a) radicis fundamenta teneantur Pa; subleuatur: sic totus orbis t. s. firmatur cum fixi operis immortalitatis radicibus fundamenta teneantur coni. )

\' en ueneranda crucis cornua, en sanctae uirtutis inmortale fastigium, en gloriosi operis diuina conpago. tu, Christe, mundum ac terram extensis manibus, tu caeleste sustentas imperium, tuis inmortalibus adhaeret humeris salus nostra, tu, domine, aeternae uitae baiulas signum, tu uenerando instinctu hoc nobis denuntias per prophetas: ait enim Esaias: fecce natus est nobis filius, imperium super humeros eius et uocatum est nomen eius magnae cogitationis nuntius.\' haec sunt crucis cornua, quibus [*]( 6 ) omnia et subleuantur pariter et continentur, his cornibus bene hominum utitur uita. ut Amalech uinceretur, extensis manibus Moyses haec imitatus est cornua, ut facilius impetraret quod magnopere postulabat, crucem sibi fecit ex uirga. ad haec cornua festina celeritate properate, ad haec cornua humili ueneratione confugite, his uos adfigant cornibus iustitia, aequitas, pudicitia, misericordia, patientia, fides, ut ueneranda praeferentes insignia, consecratae frontis maiestate gaudentes et sepulturae Christi participes sitis et uitae.

Aliud etiam symbolum proferimus, ut contaminatae cogitationis scelera reuelentur, cuius totus ordo dicendus est, ut apud omnes constet diuinae dispositionis legem peruersa diaboli esse imitatione corruptam. nocte quadam simulacrum in lectica supinum ponitur et per numeros digestis fletibus plangitur: deinde cum se ficta lamentatione satiauerint, lumen infertur: tunc a [*]( 4 Hab. 3, 3-5. 14 Jes. 9, 5. ) [*](Bursian (ut sic totus orbis.. immortalitatis radicis fundamento teneatur Oehier) ) [*]( 3 Abacuc a 7 constituet Pa, em. Bursian 14 uobis filii! P 18 nititur a 24 consecratae fontis P, em. Bursian (consecrati fontis a) 26 contaminatae nos: contaminae P, conamine a 29 Note P )

1. θαρρεῖτε μύσται τοῦ θεοῦ σεσωσμένου·
2. ἔσται γὰρ ἡμῖν ἐκ πόνων σωτηρία.

quid deceptos homines laetari compellis? quam illis spem, quam salutem funesta persuasione promittis? quid illos falsa pollicitatione sollicitas? dei tui mors nota est, uita non paret nec de resurrectione eius diuinum aliquando respondit oraculum nec hominibus se post mortem, ut sibi crederetur, ostendit, nulla huius operis documenta praemisit nec se hoc facturum esse praecedentibus monstrauit exemplis. idolum sepelis.

idolum plangis, idolum de sepultura proferis, et miser cum haec feceris gaudes. tu deum tuum liberas, tu iacentia lapidis membra componis, tu insensibile corrigis saxum: tibi agat gratias deus tuus, te paribus remuneret donis, te sui uelit esse participem, sic moriaris ut moritur, sic uiuas ut uiuit.

nam quod odore perunguentur fauces, quis non facinus istud dispecta uanitate contemnat? habet ergo diabolus christos suos et, quia ipse antichristus est, ad infamiam nominis sui miseros homines scelerata societate perducit. unguentum hoc reserua mortuis, reserua morituris, ut quos laqueis tuis ceperis, eos uenenato unguento oblitos lugubri ac funesto semper mergas exitio.

Aliud est unguentum, quod Deus pater unico tradidit filio, quod filius credentibus diuina numinis sui maiestate largitur. Christi unguentum immortali compositione conficitur et spiritalibus pigmentorum odoribus temperatur: hoc unguentum a mortalibus laqueis putres hominum artus exuit, ut sepulto primo homine ex eodem statim homine homo alius felicius nascatur: et ut hoc manifestius explicetur, sacrarum lectionum arcana pandenda sunt.

ait enim Dauid, ut huius unguenti gratiam traderet: cspeciosus forma prae filiis hominum, diffusa est [*]( 31 Ps. 44, 3-10. ) [*]( 1 unguntur a 3 9APPITE ţtJGTE P 4 ECTE P 5 ut gaudeant a 7 permittis P 8 non comparet a 9 respondet a 10 promieit a 12 proferis P: profers edd. cf. adp. 107, 9 14 agatP: habet a, habeat Wowerus et Bursian 16 quod odore Bursian (sed idem quod olore praeferens): quo dolore P, quod unguento a 17 perunguntur a II dispecta P: despecta edd. inepte 24 nominis a 25 spiritualibus a )