De fide Contra Manicheos

Quis non rideat uel potius doleat et detestetur istum hominem tam horrenda et execrabilia de diuina substantia dicentem? ergo substantiae lucis aeternae, parti dei in captiuitate, in calamitatibus, in aerumnis, in pressuris, in sordibus atque inmunditia secundum uestrum errorem, uestram constitutionem non poterat aliter cotidie subueniri, nisi beatus pater, qui naues lucidas habet [*]( 1 tenebratur F teneb.ratur V tenebaatur P ac occasione F 2 euadet P aere F rniscitur FF* 4 eleccionem P sua patria VP transfretatione V et transfretatione P 7 estum F pstum P colores P 8 ac] hac P 10 pacto] facto FPM existi F exista P et clarissima] pclarissima P nane P 11 eontrariisJ contra aliis P 12 quequem V ignem VP habeant FVP 15 illa altissima PM 16 in similitudine similitudine M similitudinem VP 19 ordinata FP femini P 20 inipsa P masculi P 21 hac uero] ac FVM hac P mutatione P diuereitats P 22 ac] hanc V 23 princeps PF1 siue P 24 quot uero P 25 reducitur V 27 detaestatur FV 28 horrendo P de] om. V 29 captiuitate P 30 erumnis F 32 subuenire V )

Sed certe respondeatur mihi ab iis, qui ipsum Manichaeum sequuntur: si deus incorruptibilis est uel omnis natura summi boni inuiolabilis, inmaculabilis, inadibilis, incoinquinabilis, inconprehensibilis: quid poterat facere mali natura huic tantae naturae, si nollet cum illa pugnare, ne ad tantum dedecus deduceretur? hoc dixi: quid factura erat deo gens tenebrarum, si nollet cum illa pugnare? si mini dicitur "nihil," quaero, cur hodie eius pars, hoc est dei deus in calamitatibus, in pressuris, in captiuitate, in subiectione sit constituta, ut tam turpiter etiam liberetur et nec sic liberari tota possit uel ipse pater, ut luctum habeat memoratae partis suae causa, quem ludum Manichaeus in suis libris apertissime praedicat.

Ait quidam: nihil ei fieri poterat, sed ut ostenderet praescientiam se habere cogitationum principum tenebrarum, et ut monstraret nihil se timere, propterea pugnanit. cui ego dixi: qui potuit cogitationes principum tenebrarum uidere ac neminem timere, quare non uidit luctum sibi inminentem de partis suae infelicitate, quam hodie patitur? quam partem suam nODI quam recipiet integram, quia remanet inde aliquid, sient ipse dicit, quod purgari non poterit, et in globo tenebrarum in aeternum damnabitur. magna praescientia uel potius inscientia et misera [*](1 deuersorias F* diuersorias VP 2 diaersis P quas] post P 4 principiG P 5 confudit inuice FVP 6 turpitudinem] pulchritudineni M 7 occasione F repperiadsubstantiiP9magne]manetP10turpia] tur.quia P1 repperi adsubstantii P 9 magne] manet P 10 turpia]tur.quiapi11 ista P 14 secuntur FVP 15 insuadibilis P inquoinquinabilis FP 17 si nollet c. i. p.] est si nollet natura P decus P 18 si nollet pugnare sqq. P 20 deus] om. M 21 sit] sic P 22 sic sit V sideberetur P uel] ut F memoratis M 23 partis] patris P om. M quem] con P 26 principitl P 27 nibilj om. P pugnaui P 28 potui P 29 temere P 30 infelicitatē P 31 numquam) quam P )

Item dictum est a quodam; nihil ei poterat facere gens tenebrarum, sed ipse noluit pati rem malam circa fines suos et misit, qui eam debellaret cui ego dixi: si ita est, ut dicis. ipse potius inuenitur malus, qui rem uicinam nihil ei nocentem delere uoluit. et sicut malus in illam, sic crudelis in suam aut ignarus futurae calamitatis eius. cum enim putat rem bonam se posse perficere, ut in regno mali, quod ei non nocebat, regionem suam extenderet, prius non praeuidit infelicitatem, quae memoratam partem eius cotidie premit; deinde quod eam totam numquam in pristinam libertatem recipere poterit.\'