Instructiones

Saluator dicit: uos ascendite ad diem hunc, ego non ascendo ad diem festum istum; et quo modo postea scribitur de eo: ut autem ascenderunt fratres eius, tunc et ipse ascendit ad diem festum?

Ueritas mendacium loqui non potest, atque idcirco non aliud a Iesu factum est, quam quod se pronuntiauerat esse facturum. scenopegia enim solemnitas Iudaeorum non unum diem sed plures dies solemnitate conplectitur sicut et paschae festiuitas. ergo quia dixerat, non ascendo ad diem festum hunc, utique ad diem festum ipsum, sicut praedixerat, non ascendit, nam et sequitur in euangelio: haec cum dixisset, ipse, hoc est saluator, mansit in Galilaea, ut intellegamus in ea quidem solemnitate, sed non eundem diem fuisse de quo postea scribitur: ut autem ascenderunt fratres eius, tunc et ipse ascendit ad diem festum. potest et figurate intellegi hic dies festus ad quem saluator se non ascensurum esse professus est, ut in se mutandam festiuitatem doceret.

Qualiter sentiendum est de loco illo in quo de Iesu Christo saluatore nostro scribitur: nemo misit in eum manus, quia nondum uenerat hora eius.

Hora haec non secundum mathematicos intellegenda est, sed [*]( 3 Rom. 12, 6 7 (Col. 2, 9) 8 Ioh. 7, 8 10 ib. 7, 10 26 ib. 7, 30 ) [*]( . datutiqae 4 nobis nobis (alterum eras.) P nobis om. V 6 etiam non c est P (stc) 9 ascendam V 18 aliter A 14 s enopegia P enim om. A 16 hunc-festum om. A V 19 gallilea PAV ut i supra Kn. P 20 solemnitaterp P 23 aquem P 25 de] in AV 26 christo om. A V eo A 28 haec] eius A V mathimaticus 8 ) [*]( 8* )

Quo modo intellegendum est, quod saluator dicit: cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater eius?

Supra dixerat dominus ad Iudaeos: si deus pater uester esset, diligeretis utique me, et postea: uos ex diabolo patre estis et desideria patris uestri uultis facere. ille homicida erat ab initio et in ueritate non stetit, quia non est ueritas in eo. cum loquitur mendacium, hic subaudiendum est unusquisque uestrum, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater eius, id est diabolus. sunt qui ita disputant: cum loquitur mendacium, id est diabolus, de propriis loquitur, quia mendax est et pater eius, hoc est mendacii ipsius pater est, quia ab ipso uidetur ortum esse mendacium, ut, sicut deus filium ueritatem genuit, ita et diabolus filium genuerit falsitatem.

Quo modo accipiendum est illud, quod dicitur: Abraham pater uester exultauit, ut uideret diem meum, et uidit et gauisus est?

Prophetae uidentes appellabantur, ideo quod sancti spiritus munere ea quae ceteris erant clausa quasi conscii futurorum uidebant, inter quos et Abraham Christum uidit in spiritu.

Dicitur in euangelio: scimus quia peccatores deus non exaudit; et quo modo alio loco saluator dicit: omnis qui petit accipit? [*]( 5 Ioh. 8, 44 8 ib. 8, 42 9 ib. 8, 44 21 ib. 8, 56 26 ib. 9, 31 28 Matth. 7, 8 ) [*]( 1 crncifigitur S qua] quia SA uellit P 2 perficerat S 3 nodum S 5 quo modo-falsitatem om. S 9 diligentis A 10 diabulo P 16 diaue bulus PV 20 accepiendum S 21 //eter P uiderit P 22 gauissus V 23 appellaban//tur P ideo om. S 26 dicitur-signis p. 117 l. 7 om. S 28 omnes P petit et V )

Sunt qui ex hoc ita sentiunt: ille, inquiunt, qui dixit peccatores non exaudiri caecus fuerat et plenam adhuc quasi infusus collyrio uidere non poterat ueritatem; certum est autem diuinae misericordiae aurem patere pulsantibus. potest et hac ratione intellegi, quo modo deus non exaudiat peccatores, ut etiam, si exaudiantur ad inpetrandam propriam salutem, non exaudiantur in signis.

Dominus et saluator, quid est, quod in euangelio Iohannis dicit: in iudicium ego in hunc mundum ueni, ut qui non uident uideant et qui uident caeci fiant?

Non minima quaestio, sed nos breuiter pro necessitate, quid hic doctorum opinio habeat, proferimus. uenit, ut qui non uident, uideant, et qui uident caeci fiant, id est, ut hi qui se non uidere confitentur et medicum quaerunt uideant; ii uero qui se putant uidere et medicum non requirunt in sua caecitate permaneant. itaque in hoc iudicium uenisse se dixit, quo discerneret causam credentium et incredulorum. ergo ut qui non uident uideant, potest intellegi de gentilibus qui uisuri erant per fidem; et qui uident caeci fiant, accipi de Iudaeis potest qui caecabantur per propriam infidelitatem.

Quo modo saluator loquitur: pater maior me est, et alio loco dicit: ego et pater unum sumus?

Dominus Iesus ita uerus homo ut uerus deus, de patre deo deus, de matre homine homo, illud secundum hominem. hoc secundum deum locutus creditur; iuxta quam rationem diuinitatis atque humanitatis etiam in reliquis quae aut aequalitatem cum patre aut humilitatem eius sonant facile intellectus patebit. [*]( 9 Ioh. 9, 39 21 ib. 14, 28 22 ib. 10, 30 ) [*](3 colliria AV poterant V 5 rationi V exaudiet V 9 iudiu i cim S iudicum P 10 qui non S (sed non erasum) ceci S 11 nonest A V 12 proferemus SAV ueni AV ut—uideant] ueniunt qui non uidentur uedeant et qui// uident caeci S 13 hii SAV 14 querunt S quaerunt-medicum om. A 16 uenissem S 17 causa S t 18 potes P qui ante uisuri om. S 19 accipi de] accepite S 22 et ante alio om. S 23 uero deo V 25 atque humanitatis om. S 26 in om. SA V aequalitate S )

Quo modo obtulerunt magi munera, sicut legimus: aperientes, inquit, thesauros suos obtulerunt aurum, thus et murram. et responso diuino admoniti in somnis, ne redirent ad Herodem, per aliam uiam reuersi sunt?

Tunc scilicet magi praesagio sancti spiritus Christo munera offerebant, aurum scilicet quasi regi, thus autem quasi deo siue quia passionem simulatione demonstrabat; murra autem sepulturae signum praetendebat. magi autem ipsi typus credentium erant; Herodes autem diaboli significabat figuram. quod autem magis dictum est, ne reuerterentur ad Herodem, hoc est, ut ii qui ex gentibus ad Christum ueniunt rursus ad diabolum non reuertantur.

Uox clamantis in deserto: parate uiam domini, omnis uallis inplebitur, et omnes montes et colles humiliabuntur, et erunt praua in directa.

Uallem quod dicit mundum istum demonstrat repletum Christi doctrina; montes autem et colles humiliati, perfidia scilicet diaboli et idolorum cultura quae in aduentu Christi humiliata sunt atque depressa; quod autem dicit: erunt praua in directa, hoc est gentilium prauitas, qui nunc recta itinera Christi ingrediuntur.

Cibus autem Iohannis erat locustae et mel siluestre; quae huius est interpretatio?

Locustas quas dicit populorum multitudinis demonstrat [*]( 1 Matth. 2, 11-12 15 Marc. 1, 3 24 ib. 1, f; ) [*]( 1 quomodo-tua sunt p. 123 l. 4 non leguntur nisi in S optulcrunt (et 2) sicu (sic) 2 inquid 3 murra 4 ab 6 praesagio //// (sic) 8 simulationem, Pitra in textu scripsit: sine inmolationem, in adnot. erit. proposuit: similatione 9 typus Pitra, tipsus, 10 ficuram 16ualles inpleuitur omnis 17 humiliauitur 20 scilicit que aduento 21 adque depraessa 22 itenera 28 egrediuntur, ingrediuntur scripsit Pitra 24 lucustae 25 interpraetatio 26 lucustas multitudines )

Et cum ieiunasset, inquit, Iesus, et postea esurisset, sicut euangelica lectio testatur dicens: dixit ad eum is, qui tentat: si filius dei es, dic ut lapides isti panes fiant. Iesus autem dixit ei: non in pane. uiuit homo, sed in omni uerbo dei. tunc adsumpsit eum, inquit, diabolus statuit eum supra pinnam templi dicitque illi: si filius dei es, mitte te deorsum, ut excipiant te angeli, ne offendas ad lapidem pedem tuum.

Secundum historiam facta sunt haec quidem; sed secundum allegoriam sentiendum est...... cum dicat euangelista; arbor autem bona crux est quae fructus uitae credentibus adtulit.

Omnis qui audit uerba mea et facit ea, similis est uiro sapienti qui aedificauit domum suam super petram: et descendit pluuia, aduenerunt flumina et inruerunt in domum illam, et non cecidit; fundata enim erat supra petram, et cetera quae sequuntur; quis sensus est?

Petra scilicet Christus, domum autem quam dicit habitaculum corporis nostri est; in hac igitur petra, hoc est in Christo, domum nostram aedificemus, et cum flumina et uenti uenerint, hoc est impetus persecutionis et procella, inpulsi non cadamus; arena autem non aliter quam heresis intellegitur, super hanc igitur arenam, id est super heresem, quique domum suam [*]( 4 Matth. 4, 2—6 16 ib. 7, 24-25. ) [*]( 1 figuram Pitra, figura, 2 dulcedinis Pitra, dulci his, 3 iohann//// (sic) 4 haec sequuntur praecedentia sine interuallo et sine inscriptione 4 inquid esurissit 6 his temptat 9 inquid pinna 13 historia 14 nonnulla excidisse iam Pitra cognouit, sed in cod. nulla exstat lacuna 16 uerba sequuntur sine interuallo 17 uero 18 discindit 20 petra 21 secantur qui 22 scilicit 24 uenerit 25 impitus 26 intellecuntur 27 harenam )

Ecce ego mitto uos sicut oues in medio luporum; estote itaque prudentes sicut serpentes et simplices sicut columbae.

Lupi persecutores sunt, oues autem christiani sunt qui tempore persecutionis a lupis coluntur. sed estote, inquit, arguti sicut serpentes. serpens in necessitate mortis suae dicitur caput suum custodire, corpus autem suum morti tradere. ita et nos caput nostrum, hoc est Christus, celemus confitendo, corpus autem nostrum lupis tradamus. columba uero ecclesia est cuius filii, quotiens ab hominibus occiduntur, exultant.

Reddite, inquit, quae dei sunt deo et quae Caesaris Caesari.

Iubemur in persecutione reddere quae Caesaris sunt Caesari, hoc est corpus. in quo habet potestatem, et reddere quae sunt dei deo, spiritum scilicet fidei.

Tunc, inquit, assimilabitur regnum caelorum decem uirginibus quae accipientes lampadas suas exierunt obuiam sponso et sponsae; quinque autem ex illis fatuae erant et quinque sapientes; fatuae autem acceptis lampadibus suis non\'adsumpserunt oleum secum in uasis suis cum lampadibus suis, et cetera.

Ex decem uirginibus quas dicit quinque nomina dicimus: spes, fides, caritas, castitas et eleemosyna. uasa autem habitationes earum sunt, hoc est homines in quibus habitant; [*]( 4 Matth. 10, 16 14 ib. 22, 21 19 ib. 25. 1-3 ) [*]( m. 1 edificauerit uedilicit necauerit 3 elico 4 dio (sic m. 2) e 5 stote (sic m. 2) prudentis 6 columbe 7 persecutures 8 stote (sic) inquid 10 morte 11 confitendum Pitra confitendo 14 inquid 15 cesaris 17 habit falso Pitra scribit: tradere 18 fidem 19 inquid asimilabitur 21 obiam 22 erat sapientis 23 non omissum 26 ex] et 27 elimosina 28 habitationis )

Nascetur, inquit, tibi filius, et uocabis nomen eius Iohannes, et multi super natiuitate eius gaudebunt; uinum et siceram non bibet.

Uinum quod Iohannes bibere prohibetur luxuria intellegitur, sicera autem dactuli succus est qui non aliud quam carnis dulcedinem habere intellegitur; proinde hoc genus procul spiritales effugat.

Suscipiens, inquit, dominus Iesus ait: homo quidam descendebat ab Hierusalem in Hiericho et incidit in latrones qui despoliauerunt eum et plagis inpositis relinquentes illum abierunt. quidam autem sacerdos descendebat uiam illam, et cum uidisset illum, praeteriit, similiter et leuites, cum uidisset illum, transgressus est. Samaritanus uero iter faciebat; ueniens et uidens eum miseritus est illi, et cetera.-

Hierusalem uisio pacis interpretatur, Hiericho autem saeculum est; homo autem qui descendebat ab Hierusalem in Hiericho Adam est, qui proiectus est a facie dei in saeculo et incidens in latrones, id est in diabolo qui eum despoliauit [*]( I 8 Luc. 1, 13-15 15 ib. 10. 30-33 ) [*]( 1 oleum plenas spiritalem gratiam uigelantia 2 obiam 3 uidissit 4 infedelitas 5 horum extinguntur 6 oleum] obum 8 nascitur inquid uocauis 10 bibit 11 iohannis 12 ex dactulia Pitra sucus 13 dulcidinem procol 14 ispiritalis 15 suscepiens inquid 16 discendebat 17 dispoliauerunt 18 habierunt 19 sacerdus 20 uidissit praeterit isimiliter 21 uidissit 22 misertus 24 interpraetatur 25 discendebat 26 hierico faciae 27 dispoliauit )

Ait Iesus: homo quidam habuit duos filios. et ait iunior: pater, da mihi portionem substantiae meae. et diuisit illis bona. et post paucos dies congregatis omnibus iunior filius profectus est in regionem longinquam et ibi dissipauit substantiam suam uiuendo luxuriose, et cetera.

Filios dicit duos, gentium et ludaeorum inducit parabolam. sed alius interior intellectus est, nam duo filii Adam et Christus intelleguntur; partem autem patrimonii paradisus est quem Adam acceperat, quam per luxuriam perdidit et per inoboedientiam. inquit: abiit in longinquam regionem, id est in saeculo proiectus; et cum porcis cibum sumebat utique cum gentibus. quod autem recordatus ad patrem reuertitur, hoc est, quod gentes quae Adam figuram habebant cognouerunt auctorem suum. stola autem qua indutus est uita scilicet quam diabolus ei ademerat per Christum reddita est. et anulum, inquit. in manu eius, hoc est fidem quam perdiderat; calciamenta uero uestigia munita demonstrat quae [*]( 11 Luc. 15, 11-13 22 (ib. 15, 16) 27 (ib. 15, 22) ) [*]( ,1 mortalitatia 8 moisen 6 infundendum 7 chrismam sagramentum 9 pro itaque Pitra in adnot. erit. proposuit: ita se ait nit 11 hab//// (sic) 14 omnebus filios 18 alios 20 perdedit et omissum est 21 inobedientiam inquid abiit (sic) 24 ficuram XXX 25 stola (sic) qua (sic) uita (sic) 26 scilicit 27 inquid fidemqtl (sic) )