Libellus Adversus eos qui contra Synodum Scribere Praesumpserunt

Ennodius, Magnus Felix

Magnus Felix Ennodius. Magni Felicis Ennodii Opera Omnia (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 6). Hartel, Wilhelm, editor. Vienna: Gerold, 1882.

Deinde pro quaestionum tormentis uenerabilem Laurentium et Petrum episcopos a communione papae se suspendisse replicatis et quicquid prouidit cautio conuocatorum ducitis ad crimen inpetiti. ullone ergo tempore, dum celebrarentur ab his sacra missarum, a nominis eius commemoratione cessatum est ? umquam pro desideriis uestris sine ritu catholico et cano more semiplenas nominati antistites hostias obtulerunt? aliquando, quod capiti uestro adscribatur, facta est apud deum offensa per gratiam et extitit nutrix ueniae peccati mater oblatio? fuerunt quidem corporis tantum conuentione separati, quos loqueris, animarum tamen praesentiam non uitarunt. si [*]( 1 blandiciis R; non utuntur legatione add. A narratur V 2 huius modi Pb discendit B .3 conditio ABLRTV £ operam ARmpernauare A, pernauari B, peruagari m .7 dictionia om. B immtnditiae B 9 noctri] non B prouintiam ALRV hic V 10 erramna T habeat L 11 aadfturus B 18 nostri om, Bm 14 pro] post Bm torrentis AB, torrentee m 1B se T s. I. replicatna B 16 quidquid B prenidit T causatio B 17 nllojne (ne in mg. add.) B 18 a nomine eius T in ras. corr. 20 simiplenas B\'\' antistitis B 21 nestro] ep̃ο A 91 extitit] enltat Pb peocati neniae m mater om. A 28 sepatim T1 ut uidetur 24 presentia A \' nitauerant L1 1)

312
eos putas a consortio mutuo dissociatos, quos fibula religionis pio mordens dente coniungit, procul te ab aestimatione culparum duxit affectus. mandati caelestis habitatio nos aut miscet aut separat : non interest quae interualla, nos segregent, si uno in supera mansione conclaue retinemur. uere hinc conicimus esse uos seruos uentris et corporis, et per hanc sententiae uestrae uilitatem declaratis mancipia uos esse terrena. scriptum est enim: animalis homo non percipit quae sunt spiritus.

Fost haec uersis in fugam ordinibus lymphatici more sermonis addidistis: "ergo concilia sacerdotum ecclesiasticis legibus quotannis decreta. per prouincias, quia praesentiam papae non habent, ualitudinem perdiderunt?" legite, insanissimi, aliquando in illis praeter apostolici apicis sanctionem aliquid constitutum, et non de maioribus negotiis, ad conlationem si quid occurrit, praefatae squis arbitrio fuisse seruatum. sic enim habes: si quis episcoporum iudicio prouinciali depositus fuerit, Romanum papam, si placet, rursus appellet, et ipse, si uidetur, reparet iudicia in opitulatione damnati. ecce enode est, quod ad laqueum praeparastis, nisi forte artissimis in illa parte nexibus adstringamur et replicationum nobis itinera non patescant, dum callis ante peruius dumetis nouella interclusione uestitur. [*]( 8 I Cor. 2, 14 16 Syn. Sardo c. 3 ) [*]( 1 conseruo A mutuo] motu Rm, mictu A 2 pia Am mordens dente] mordente Rm 8 dixit A hhbitaciones A, obauditio Rmnos om. A, nos T 4 miscit B separet A, superet T interualla]interrura R -5 supera Sirm., superna (a corr.) T conclani Tm 6 conicamusB, conuincimusw 7 sentiae A declaratos Ti 9 ea quae Abm 10 lympatici R, limpatici A, linphatici T 11 addedistis B 12 quodannis B prouintias LV praeaentia B 14 apoetolice T 15 consolationem B 17 iuditio AM prouintiali LV 18 si fuerit B .is uuromanam A placit B1 appelit B1 19 re- I pvet \'(aret in ras.) B 20 damnati B node L post est 7 — slitt.eras.in L21 artissimus L, artissimi V122 patescant (2 corr.) B 23 praeuiue m, phuius A dumethis A, dS et his JB )

313

His enim nos eloquii uepribus, dum gradimur per plana, retinetis, cum dicitis laesum principem, quare adtributum uisitatorem contra ecclesiasticas regulas prima uoluimus fronte discedere, ut nihil amplius liceret tunc uitiis, ne duresceret lolium, ne profana messis nulla disciplinae ante maturitatem succisa falce decumberet et putaretur licere quod iudices non uetabant. unde ex aperto constat, nulla uos extra praestantiam piissimi regis, quam frustra desideratis noxae copulari, exemplorum auctoritate fulciri. superest, ut et ipsum doceam in his excessibus, quod bono uniuersitatis contigit, non teneri, quia directum non occasionem litis nec fomentum iurgii, sed causam uoluit esse concordiae, praeuidens scilicet, quod nisi simplicem iussionum suarum tutela uallaret, cito in escam diseidii toxica uestra subriperent. scriptum est enim: uir simplex credit omni uerbo. idcirco mandati limitem fixit, quem nulla liceret transgressione uiolari. praefatum ad beati Petri basilicam, mox Romam perductus fuisset, mandauit occurrere, faciens de sacerdotis uoto regis imperium. quis enim non putaret pontificem sponte pariturum in ea parte, quam licere sibi princeps non credidit, etiam si uetaret? ibique papam ab eo salutatum suo ore iussit adfari, ut traderet coepiscopo mancipia nullis subdenda tormentis, seruanda profecto ad disceptationem synodalis examinis. o castitatem praecepti, quae dum facem praesentibus praefert temporibus, in umbram cogit antiqua, quae rapit lumen ueteribus inauspicato [*]( 14 Fron. 14, 15 ) [*]( 1 uos B uepraebtis B1V1 4 ut scripsi, et libri lieere tunc B, liceret hunc ALPRTV0 uiciis TV 5 maturitatem ante T 6 non licere m 7 oetebant B nonnulla L pmestantium B 8 deeideriia B 11 fomitem m 18 iusionum Å unlliaretB 14 suriparent A, subreperent P 17 mox at c; cf. Wiener Studien II p. 247 18 occnrre Ll imperiam B* 21 suoom. Rm M servando A M facem B «. I, facC in ras.) T, faciem Rm, fatiem Å praefert (ae corr.) - B, prefrat A, praefmet Rm, prtfert (fert in ras. corr.) T 25 antiqua AB, sutiquam LPSTVbm inauspicatam T )

314
splendore nouitatis! quis hoc lingua diues cuiquam merito pauperi uel opinionis fabricator adiunxit? quis taliter commenticiis laudibus locupletauit fama dominum actuum suorum ueritate mendicum? non derogo uobis de scriptoribus, quorum beneficio contigit ornata ad nos maiorum gesta perduci: sed dei beneficia non tacebo , quia princeps noster rebus superat decora sermonum. obnoxiam linguis gloriam non requirit: ad laudem suam incuriam credit esse quod iungitur. respicite quasi libra qua dispensatione uenerabilis causarum trutinator inspexerit, ut cum petitioni uestrae effectus artifex praestaretur, in omnibus tamen iura ecclesiastica custodiret. quae ad hanc aestimationem quamuis acutiora ceteris corda sufficiunt? uno tempore, una scriptione, sine aequitatis detrimento desideria uestra supplentur, et eadem carta ad ministerium religionis et uestrum destinatur ad gaudium. boni enim principis praeuidit inquisitio, seruilem adsertionem innocenti examine non probandam. in electione enim uenerandorum iudicum ipse accusantes extra ordinem reppulit, ipse ad spem retulit accusatum.

Videamus tamen, ista si facta sunt, si dei inimici etiam terreni domini non fuistis, dum Christum et regem parili temeritate despicitis et unus uobis ad utramque contumeliam ductus est criminum. destinatus antistes ab ipse conplendae [*](1 quia-adiunxit om. Sirm. diuia B quiquã S 2 panper Bm adianxi B commendatitiis Am, commendatu B 4 mendico B de scriptoribus] discriptoribus LV, discribtoribus B 5 gesta (e ex t? corr.) T 6 superat B 8. i. 7 decore B sermonem V1 non—dispensatione exh. B, om. ALPRTVbm et Sirm. > fi . requiret B 8 iagitur B 9 aenerabilh V, hd aenerabilis T, munerabilis ARm 10 inspexit P et Sirm. cο̃petitioni T 11 eclensiastica B ad L a t 12 adaestimationem R accusatiora B sufficiant B 15 destinator BV1 et fort, T ptaenidit principis B alias prouidit uel peruidit adn. Schottus in mg. 16 inquisitoo L\' 17 probandum T 18 secusantis T repalit T 92 diapicitia B atranqae T 23 8 T in res. antistu B complendat B )

315
iussionis confinio oris uestri spiris abripitur et ad incentiuam confusionis aptatur, qui paci militaturus aduenerat. inuisis beati apostoli liminibus ad usum furoris uestri iam nescius sui aduocatur, et illud quod ex omnibus orbis cardinibus deuotos adtrahit positum in uicinitate transitur ecclesiarum fundamentum: adiri non permittitur structura mediocris. tunc spem bonorum fructuum perdidit a radice separatus. dicatis forsitan, apostoli genio decerpi, si putatur caeli ciuis terrarum locis includi. tamen quamuis benedictio poscentibus ubique praestetur et exigat praesentiam martyris fides et deuotio supplicantis, negari non potest, diligentiae natali solo plus tribui et maiorem affectum loca impetrare, de quibus ad superna transitur. quam fidem allegationi curationum multitudo iam praestitit, et utimur post obsidionem diabolicam testibus iam sanatis. haec licet per redemptorem nostrum in toto orbe celebrentur, est tamen non modica monumenti illius per frequentiam conparata nobilitas , quia per eum qui hominem mutauit in angelum inlustrari potuit natura telluris. hanc uisitatori uestro inuidistis gratiam, aestimantes quia errorum uestrorum sectator esse desisteret, si reuerendae passionis penetralia contigisset. ecce non habetis in regia auctoritate subsidium : , ecce post caelestem commotionem iuste et et principalis, quam sperni fecistis, censura percellit.

Videamus si superest aliqua de regulari propositione de fensio. "uisitatores" inquiunt "et aliis episcopis ipse dedit, et iustum est, ut facti sui lege teneatur". non uos in hoc titulo [*]( 1 uestris piris LV1, uestri spiritus m intentiuam B, incentiuum c 2 abtator ABLV 3 luminibus L 5 adtrahet B eclesiarum B 6 adiri scripsi, adire Ubri funda non T fructuram R, staturam m indiocris R, martyrii uel simile latet. 7 fructum R a radioe (a rad in ras.) T se-patus (se ex si corr.) T 9 ubi B \'11 negari m, negare ABLPBTVb solo] nolo à 12 tribuisti L\' loca] lucit B 18 alligatiOni Š14 utitur Bm post om. B 16 munumenti L\' r frequentia B 17 comparato A 20 nostrorum T sectatores se LV1 deeisterent T 22 commotationem Bl 24 estsuper B )

316
falsitatis incesso, diu mendaciis adhaerentia uerba non arguo: dico tamen, latorem iuris definitionis suae, nisi uelit, terminis non includi, et nisi princeps fastidii summa moderetur, frustra ad illud quod dederit ius uocatur. lex probitatis et mentis est, quae hominem uiuentem sine lege castigat: proprie moribus inpendit qui necessitati non debet disciplinam. aliorum forte hominum causas deus uoluerit per homines terminare: sedis istius praesulem suo sine quaestione reseruauit arbitrio. uoluit beati Petri apostoli successores caelo tantum debere innocentiam et subtilissimi discussoris indagini inuiolatam exhibere conscientiam. nolite aestimare eas animas de inquisitoribus non habere formidinem, quae deus prae ceteris suo reseruauit examini. non habet apud illum reus de allegationis nitore subsidium, quando ipso factorum utitur teste quo iudice. dicas forsitan: omnium animarum talis erit in illa disceptatione condicio. replicabo uni dictum: tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo ecclesiam meam, et quaecumque solueris super terram, erunt soluta et in caelo, et rursus sanctorum uoce pontificum dignitatem sedis eius factam toto orbe uenerabilem, dum illi quicquid fidelium est ubique submittitur, dum totius corporis caput esse designatur, de qua mihi uidetur dictum per prophetam: si haec humiliatur, ad cuius fugietis auxilium, et ubi relinquetis gloriam uestram ?