De Pascha Computus

Pseudo-Cyprian

Pseudo-Cyprian. S. Thasci Caecili Cypriani Opera omnia, Pars III (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 3.3). Hartel, Wilhelm von, editor. Vienna: Gerold, 1871.

Volentes igitur hunc mensem uero ostendere, unde incipiat et ubi finiat, reuertamur ad Genesim, quae retulit nobis ipsum Dominum diuisisse inter primum diem et primam noctem. unde recognoscimus et inter secundum et inter tertium diem et noctem neminem alium. [*]( 1 aquam c 3 et inter] et c 4 alterum uocauit om. c 5 factum est uespere e 6 referendum c igitur om. c 7 inter tenebras b 8 oetendimus b sequente eius nocte c 9 omnium] nocte inter quos omnium die inserit c 11 qui nunc b, in hunc c, ia nunc G VIII] XI c putantes c 12 prioris c 13 et... demonstrare om. c 14 dixerunt enim c idus b, VIII id. c in die non. april. c 15 et sic impegenmt om. c ac] hac c 16 XXIX c, XXX gen. b quamuis... I. 25 ubi finiat om. c in XI et X et IX b scilicet in W, sciunt et in b 25 deum diuidisse c 27, primum et om. c alterum inter om. c )

252
nisi ipsum Dominum diuisisse, et sic a quarto die hoc officium soli et lunae iniunxisse. ipsa sunt enim duo luminaria maiora, de quibus Dominus dixit: fiant luminaria in firmamento caeli ita ut luceant super terram, et diuidant inter diem et noctem, et sint in signis in temporibus et in diebus et in annis, et sint in splendore in solidamento caeli, ita ut luceant super terram. et sic est factum. et fecit Deus duo luminaria maiora, luminare maius initium diei et luminare minus initium noctis etc. haec sunt autem duo luminaria, quae non tantum hoc officium acceperunt, ut diuidant inter diem et noctem, sed et ut sint in signis et in temporibus et in diebus et in annis.\'

Propter hoc ergo Hebraei tunc qui digni fuerant spiritu Dei edocti singulos quoque annos secundum lunae cursum computauerunt. et ut ad cursum solis occurrerent inter sexdecim annos, mensis primi dies XXX in duas partes non aequaliter sed secundum rationem diuiserunt, sicut superius diximus nostros antecessores quidem secundum Hebraeos recte diuisisse in XI et XVIIII, diem autem primum mensis primi non comprehendisse et ideo errasse. qui dies primus noui mensis secundum cursum lunae duodecies decrescentis recognoscitur XVI kl. April. : in quo talis eadem hora inuenta est luna, qualis ante annum fuit V kl. April. facta. cuius anni dies Hebraei numerant CCCLIIII usque in XVII kl. Aprilis. qui autem secundum cursum solis computant, post undecim dies et quartum diei VI kl. April. suppletis [*]( 8 Gen. 1, 14-16. ) [*]( 1 deum cv quarta c solis et lunae illuxisse b 2 maiora om. c - 8 dominus dixit b, ait deus c 4 ita ut luceant b, sicut pariant c, sicut appareant G, pareant U 5 in signis et in diebus et in mensfbus et in temporibus et in annis c 6 solidamento b, firmamento cv 7 ita] sic c et sic... I. 9 noctis etc. om. c 13 propter hoc ergo b, post haec enim breuiter dicam quod c spiritum b 14 singulos] in coelis b quoque annos secundum cursum lunae (computauerunt supplet W) numquam fecerunt pascha ante XII. kal. apr.: quae luna nata in VIII id. mart. xnn est in XI (XII W) kal. apr.: cum quo tam magnum officium fuerat adepta (cf. 253, 15) sic hanc periocham exhibet c 15 diei b 18 in XI et X et IX W 20 XVII b 22 CCLVII b 24 IIII quartum - b, quartam v )

253
diebus CCCLXV et quarto diei annum consummasse inueniunt, et sic primum diem noui mensis uenturi V kl. April. ostendunt. ac propterea quatuor quadrantes quadriennii in unum diem redigentes quinto quoque anno non V kl. Apr., sed V kl. Mart. inmittunt, ne primo diei mensis noui superuenturi integrum diem immittant, et hunc totum ordinem quem Hebraei priores et ante ipsam Romam conditam certa ratione assecuti sunt subuertant. annus igitur Hebraeorum in m menses diuisus facit mensem XXIX S: similiter et Romanorum in duodecim quoque partitus facit mensem XXX S. ergo inter XXIX S et XXX S interest quae intelliguntur esse horae XI et quartum horae. in quibus XI horis et quarto horae prior ambulauit sol quando factus est initium diei. sic autem et luna initium noctis fieri repromissa, non oportuit eam post occasum solis fieri et sic in caelo uideri, quoniam debebat a primo die uideri et prosequi, cum quo tam magnum officium fuerat adepta. hoc est igitur quod per singulos menses reparata quinta decima luna proceditur a sole. et ideo per annum plus ambulare inuenitur sol XI dies et quartam partem diei. et sic luna, quae quarta feria V kl. Apr. quinta decima fuerat facta, inuenta est suppleto primo anno XXVI qu. V kl. Apr.: item secundo anno adiectis XI diebus et qu. inuenta est VII 8. V kl. Apr.: tertio anno XVIII dod. V kl. April.: quarto anno XXX V kl. Apr.: quinto anno XI qu.: sexto anno XXII S.: septimo anno III dod.: octauo autem anno inuenta est XV V kal. Apr., qualis in principio fuerat facta.