De Pascha Computus

Multo quidem non modico tempore anxii fuimus et aestaantes non in saecularibus sed in sanctis et diuinis scripturis quaerentes inuenire, quisnam esset primus dies noui mensis, in quo mense praeceptum est Iudaeis in Aegypto pro XIIII luna immolare Pascha. adnuit itaque sanctissimus qui id uidit, et inuenimus. inuenimus autem per ipsius omnipotentis Dei patris immensam bonitatem et iustitiam et Christi filii eius Domini et Dei nostri incomparabili misericordia, qui propter peccata nostra obaudiens suo patri exposuit animam suam: cum qua resurgens a mortuis die tertia pollicitus est discentibus suis uitam aeternam et dedit pignus spiritus sancti gratiam credentibus in passione et resurrectione sua. in quo spiritus ipse Dominus uolentibus id est totis fidei uiribus quaerentibus semis suis reuelat alta mysteria et manifestat obscura sacramenta. ac propterea credentes et pro certo scientes quia nihil denegat Deus, sed unicuique uolenti et desideranti praestat sicuti et uult, commisimus nos in rem tam laboriosam: in qua re non derelicti sed potius ab ipso Deo inspirati uolumus amantibus et adpetentibus studia diuina [*](Caecilii Cypriani de pascha compotus inchoat b, Incipit expositio bissexti c. (litteris D G W coniecturas Usserii Galei WaUisii designaui) . — 2 multae c, multi G non modico om. c G anxii fuimus et W, an. XII et b, annorum c, antiquorum G 4 esset b, sit c v 5 iudaeis om. b a quarta decima luna immolari b 6 sanctissimus W, sanctus sum c, sanctus b id uidit W, diuidet c, uidit b et inuenimus om. c inueniemus autem c 8 filiij felicius c inoomparabilem misericordiam c v 9 obediens c v 10 discentibus b, discipulis c v 11 pignus om. c 12 sp. c, spiritus b 14 alta om. c manifesta b ac] haec (potius hac?) c et sic aiiquoties pro ac 16 commisimus b, cumsimus c, consensimus G 17 derelictis b 18 insperati c, inspirati et illuminati b -adpetentibus b, apparentibus c, approbantibus G )

Praecepit igitur Deus per Moysen uniuersae synagogae filiorum Israel in mense nouo, qui est initium mensium primus in mensibus anni, in quo habitu ederent Pascha quarta decima luna, ad hoc utique ut et suam diuinitatem credentibus nobis in Christo manifestaret et illorum latrocinium iam tunc ab initio saeculi demonstraret, et qui in Aegypto ad uesperam id est in nouissima saeculi tempora praecincti et calceati aduersus agnum Dei immaculatum prima die azymorum ad uesperam cum gladiis et fustibus exierunt, et uniuersa quae ab omnibus prophetis praedicta fuerant in eum commiserunt. et ideo qui iam non secundum imaginem sicut illi, sed secundum ueritatem in commemorationem passionis filii Dei Pascha celebramus, nihil aliud inprimis nisi mensem nouum quia sit et unde incipiat et ubi finiat totis? uiribus fidei nostrae diligenter requirere debemus. et tunc inueniemus, nec ante nec post XIIII lunam inuentam posse ab ipsis Iudaeis Pascha obseruari.

Quod ipsum quidem euidenter incipiet nobis ostendere sancta et diuina Geneseos scriptura dicens: in principio fecit Deus caelum et terram. terra autem erat inuisibilis et incomposita, et tenebrae erant super abyssum, et [*]( 6 Gen. 1, 2—5. ) [*]( 3 relicta cv 4 in om. c igne c ex ... occisionem om. b 7 et bacula n. i. m. uestris om. c 8 eum b, illud cv .12 adhuc c 13 ut om. c 14 illorum b, eorum cv et qui i. a. a. uesperam om. c 15 tempora om. c 16 aduersum c dei agnum cx 17 uniuersa om. c 18 prophetis dei cv praedicata b 19 qui] quia c illis et b, prius c 20 paseionis om. c 21 quis W, quae c, qui b 23 quarta decima luna inuenta b 24 obseruare c 25 incipiat cv. )

Qui nunc comprehenditur esse VIII kl. April., a quo die computantes aliqui ex nobis qui priores uoluerunt hunc mensem nouum ostendero et ipso XIIII luna inuenta dies Paschae secundum Iudaeos demonstrare, dixerunt eundem mensem ab id. Martii incipere et in diem id. April. consummare, et sic impegerunt. ac propterea ipsos dies XXX quamuis recte diuiserint in XI et XVIIII, undecim scilicet in communi anno retrorsum computantes et ad idus Martii peruenientes, decem et nouem in priorem illum annum quo embolismus incurrit immittentes et usque ad idus April. deuenientes: in hoc errauerunt, ut dixi, cum uere primum diem noui mensis comprehendere non potuerunt. quae res sic modo uere ostensa demonstrabitur, cum in ipso pinace a nobis composito nullus annus fallere « inuenietur.

Volentes igitur hunc mensem uero ostendere, unde incipiat et ubi finiat, reuertamur ad Genesim, quae retulit nobis ipsum Dominum diuisisse inter primum diem et primam noctem. unde recognoscimus et inter secundum et inter tertium diem et noctem neminem alium. [*]( 1 aquam c 3 et inter] et c 4 alterum uocauit om. c 5 factum est uespere e 6 referendum c igitur om. c 7 inter tenebras b 8 oetendimus b sequente eius nocte c 9 omnium] nocte inter quos omnium die inserit c 11 qui nunc b, in hunc c, ia nunc G VIII] XI c putantes c 12 prioris c 13 et... demonstrare om. c 14 dixerunt enim c idus b, VIII id. c in die non. april. c 15 et sic impegenmt om. c ac] hac c 16 XXIX c, XXX gen. b quamuis... I. 25 ubi finiat om. c in XI et X et IX b scilicet in W, sciunt et in b 25 deum diuidisse c 27, primum et om. c alterum inter om. c )

Propter hoc ergo Hebraei tunc qui digni fuerant spiritu Dei edocti singulos quoque annos secundum lunae cursum computauerunt. et ut ad cursum solis occurrerent inter sexdecim annos, mensis primi dies XXX in duas partes non aequaliter sed secundum rationem diuiserunt, sicut superius diximus nostros antecessores quidem secundum Hebraeos recte diuisisse in XI et XVIIII, diem autem primum mensis primi non comprehendisse et ideo errasse. qui dies primus noui mensis secundum cursum lunae duodecies decrescentis recognoscitur XVI kl. April. : in quo talis eadem hora inuenta est luna, qualis ante annum fuit V kl. April. facta. cuius anni dies Hebraei numerant CCCLIIII usque in XVII kl. Aprilis. qui autem secundum cursum solis computant, post undecim dies et quartum diei VI kl. April. suppletis [*]( 8 Gen. 1, 14-16. ) [*]( 1 deum cv quarta c solis et lunae illuxisse b 2 maiora om. c - 8 dominus dixit b, ait deus c 4 ita ut luceant b, sicut pariant c, sicut appareant G, pareant U 5 in signis et in diebus et in mensfbus et in temporibus et in annis c 6 solidamento b, firmamento cv 7 ita] sic c et sic... I. 9 noctis etc. om. c 13 propter hoc ergo b, post haec enim breuiter dicam quod c spiritum b 14 singulos] in coelis b quoque annos secundum cursum lunae (computauerunt supplet W) numquam fecerunt pascha ante XII. kal. apr.: quae luna nata in VIII id. mart. xnn est in XI (XII W) kal. apr.: cum quo tam magnum officium fuerat adepta (cf. 253, 15) sic hanc periocham exhibet c 15 diei b 18 in XI et X et IX W 20 XVII b 22 CCLVII b 24 IIII quartum - b, quartam v )

Hac itane ratione non sua sed Dei sapientia instructi Hebraei circa cursum lunae iuxta regulam primam Graecorum more [*]( 1 quarta diei add. W 4 sed quintum kl. mart. inmittuntur b primi b 8 S (Bemissis notam) hic et locis proximis add. W 9 duodecim quoque W, XII deciae quae b menses 6 10 XXX W, XXXI b quarta W 11 quartum b 14 prima bv quum b 15 igitur] itaque c 16 proceditur] praecidetur c 18 in quarta c V kl. apr. XV decima b, in aequinoctium VIII kal. apr. XV c 19 qu. (= quadrante) add. W, om. bc hic et pro- zimis locis V b, VIII c idem c adiectis] subtractis c 20 XI diebus et b, decem et nouem c VII S. b, VII c V kl. apr. om. c 21 dod. add. W, om. bc V kL apr. om. c quarto XXX. quinto XL sexto XXII. septimo III. octauo autem anno inuenta est XV qualis in principio in flrmamentum coeli fuerat posita Vin kl. apr. nn feria c 24 ratione] facta c hebraei om. c 25 lunarem eo iuxta... lunares orn. b )

Prius est tamen ut reliquos annos octo pinacis demonstremus: usque in octauum enim computauimus. \' nono itaque anno communi [*]( 1 april. om. c . sexto ...12 feria VI om. c 2 bissextum sed communi embolismo II id. apr. b 3 ecce itaque] et caetaque c 4 post om. b anno octauo VIII kal. apr. c 5 anno octauo II id. c est om. c 6 et] sed b non om. c quomodo ante W, quomodo c, om. b 7 secundum e, p. scripsi, XIV lunam eodem pinace W, non hunc eodem pinacem c, hunc eumdem pinacem b annos sed per annos sedecim ad] sed decima c 8 in eo] ideo b 9 secundum cursum solis om. c 10 XVI ann. c, XVI dec. annus b suppletos bc certum] coelum b immisso W, in bc 11 tamen... occurrit om. c secunda feria b 12 prima c supplet occurrat c 13 tertia... feria quinta om. c 14 sedecenni. taa ostendit fer. b feria quarta sexta sedecennitas om. c de- - cennitas b 15 septima autem] septimplum tempus b imple- v erit annus b 16 ad II idus cv inuenitur] uenit c quarta decizta et secunda feria b 17 CXH in om. c gyrantis b ad diem primum b obsernatae b 18 annos computantes cv * om. c \' perueniemua c 19 et resnrrectionis om, c 20 primo ut reliquus annus VIII pinaces c 21 commune b )

Vnde usque ad Iesum filium Nane annis XLI suppletis immolauernnt filii Israel Pascha kal. Apr. sabbato. Ezechias autem ab exitu ex Aegypto usque ad primum annum regni sui post\' annos DCCCLXVII celebrauit Pascha VI id. Apr. IIII feria. item Iosias duodeuicesimo anno regni sui post annos DCCCCLXX immolauit Pascha. XII kal. Aprilis feria n. Esdras autem eo tempore quo suppletae sunt septem hebdomadae a templo restituto et perfecto et restituta ciuitate Hierusalem, post annos i CXIIII sacrificauit Pascha XII kal. Apr. sabbato. sed et ipse Iesus dominus et saluator noster post annos 1 DLXXVIIII cum discentibus suis manducauit Pascha VI id. April. V feria: et passus est altera die V id. April. VI. feria.

Hic est Christus Iesns qui secundum carnem Abrahae fuit filius in cuius mysterio centenario patri natus Isaac super humeros suos portauit lignum: ut ex eo demonstraretur et aduersarios expugnari et [*]( 1 decimo anno] decimo b 2 bisseitum bc embolismo c 8 quinta] llll c quintam kl. b 4 tertio decimo] XIIII b XVI] XQI b feria sexta b 5 anno om. b embolismo c quinto decimo] XII b 6 bis senum nonum ki apr. secunda feria b 7 iterum] igitur c 8 XVII et infra II id april c 9 primo b 10 anni xXTJ suppleti c 11 sabbatis b exitu ex add. W, om. bc 12 ad b, in cv DCCCLXVIII b 13 IIII] III c 14 DCCCLXX b XH] XVII c 15 hesdra b eo] eodem c quod Buppleti sunt hebdomada a tempore est c septem W, VI b .16 a om. b einitatem restitutam b 17 ICXIIII] cc̅CXIIII b 18 dominus et] dominus c IDLXXIX U, cc̅DLXXVIIII b, I DLXXIllI c 19 discentibus b, discipulis cv VI id.] VIIII kal. c 20 V id.] VIII kaL c 22 centenario om. c 23 eodem mon- Btraretur adnersario sexn repugnari c )

Denique reuertamnr ad Exodum, id est ad diem Paschae primum, et exinde per ordinem dinumeremus annos usque ad Christum. in quibus annis inueniemus nobis magna et admirabilia sacramenta demonstrari, dinumerantes itaque per ordinem: de die quo exierunt ex Aegypto usque ad diem quo oportebat eos exire de eremo anni XL: exeuntes autem de eremo et introeuntes et possidentes a Domino sibi repromissam terram, a Iesu filio Naue usque ad Samuel iudicem et Dei sacerdotem secundum Pauli b. apostoli sermonem, qui spiritu Domini edoctus retulit eos implesse annos CCCCL. ipse est Samuel, qui iussu Dei unxit Saul in regem qui prior regnauit in populo Iudaeorum annis XL. post quem regnauit Dauid annis XL mensibus VI. Salomon filius eius annis XXXX. Roboam annis XVII. Abia annis UL Asa annis XLI. Iosaphat annis XXV. Ioram annis VIII. Ochozias anno I. Athalias annis XL. Ioas annis XL. Amasias annis XXVIIII.Ozias annis in. Ioathas annis XVI. Achas annis XVI. Ezechias annis XXVIIII. Manasses annis LV. Amos annis II. Iosias annis XXXI. Ioachaz mensibus III. Ioacim annis XI. Ioacim filius eius, qui et Iechonias dictus est, diebus centum. hi sunt anni [Regum DV, ab Exodo autem] DCCCCLXXXXV. et capta est Iudaea a rege Nabuchodonosor, qui transmigrato Iechonia in Babyloniam constituit in Hierusalem Sedeciam regem Iuda, quem post XI annos expugnauit, et filios eius ante [*]( 1 a deo owi. c 3 pascha 1 erinde c 4 annoe om. c 5 admiranda cν 6 numerantee c itaque ut diri cv de b, a cv 7 heremo bis b 8 et possidentes b, ut possiderent cv deo cv sibi] sine c 9 a iesn] ab hominis b samnelem cs 10 sacerdotem] lenitam c 11 dei cv implenisse annos CCCCXL c 12 iussu b, ex praecepto cv in regni qui orau regnanit in populum c 13 XXXX] XXX c regnanit om. c XL mensibus VI b, XLVI c 14 filius eius om. b XVll] XVI b abias b asaf b 15 XLI] XV b iosafat b XXV] XLV c cozias c athalias W, godolias bc. 16 XL] XI c LII] XLII c 17 ioacham c 18 XXXI] XXI b ioachas b 19 III] illI c ioachim b item ioacim cv iechonia c 20 hi sunt b, fiunt in se cv regum... autem om. b DV] DCV c (rectius DV) 21 nabnchonosor b 22 in b.] babylonia c aedechiam b 23 post] per b )

Yndecimo itaque anno Sedeciae suppleti sunt ab Exodo anni mille et sex. et tunc populus Iudaeorum, qui legem non obseruauerat sed potius contra uoluntatem Dei filios suos idolis immolauera.t, et ipse captiuus agitur: et ciuitas eorum quae synagogae portabat typum succensa ab aduersariis eradicatur, et templum illud, quod in mysterio Adae fuerat fabricatum, et ipsum a fundamentis subuertitur et ad planum redigitur. et sic nobis qui in nouissimis diebus credere praeuidebamur, magnum ut dixi sacramentum demonstrabatur. etenim si meruerat ipse populus et ciuitas exterminari, quid templum Dei [*]( 4 Ez. 12, 13. 8 Hier. 24, 8-10. ) [*]( ) [*]( 1 sedechiam inorbauit b 3 et tunc cν dixerat dominus b, dictum est a domino cv 4 et om. cv 6 et in terra b 7 ieremias b 8 propheta om. b 9 sedechiam b 10 eius om. c in (ante hier.) om. b 11 inhabitant c 12 dissipationem b, dispersionem cv 14 et in locum ubi c mittam b 17 XI itaque annis suppleti sunt Ezechiae ab b suppletae c anni om. c 18 et sex] sex ut b 20 agetur c portauerat cv 21 eradicatur] traditur b 22 subuertetur ad planum redigetur c 23 qui om. c 24 si] sic c 25 quod c ) [*]( 17* )

Post haec autem demonstremus captiuitatis tempus annorum LXX. suppletis enim ab Exodo usque ad Iechoniam annis DCCCCLXXXXV adiciamus XI Sedeciae, qui anni undecim in corpore LXX annorum computantur. quo autem modo uideamus. ex quo capta est Hierusalem, ipse Sedecias annis XI. post quem Nabuchodonosor, qui eum in terra Chaldaeorum uinctum duxit annis XXV. Vlemaradan annis XII. Balthasar annis IIII. et Darius Cyri filius annis XVIII. sunt in se anni LXX. et sic Cyrus suscepit regnum Medorum et Persarum. ipse est Cyrus cuius in principio regni cum thesauris domus Dei reuersus est populus Iudaeorum in terra sua. ex quo tempore oportet nos [*]( 1 amiserat c eum bc, id W dixit b 2 legis c 3 ideo] odio c solo b subuenire c 4 filii c, filii fidei bv 5 snbuerterentur c 6 tunc om. c 9 similitudine b, signo cv 10 deputaretur ei iustitia b 12 credens c 14 unus b, annus c-v immaculatus] inmolatus c 15 igitur do] legitur b et sex] VI b 16 uitam c 18 anni c 19 XI sedeciae] XL c 20 quo] qui c hyerusalem b et sic saepe 21 Sedecias] ut diximus add. cv post quem] cuius post mortem postquam c 22 anni c uitae Marodat b XII] XI b baldasar c 23 cyri] asiriae b sunt b, fiunt cv 24 suscipit c 25 domus om. b 26 iudaeorom om. b quo] ipso enim c )

Et confirmabit inquit testamentum multis hebdomas

una. haec est ergo hebdomas nna quam segreganit angelus de LXX et posuit in nouissima saeculi tempora. quam hebdomadam recognoscimus habere annos septem: in quibus oportet primo Enoch et Eliam uenire, et per suam prophetiam magnae multitudini euangelium id est [*]( 2 Dan. 9, 24—27. ) [*]( 1 ipsis enim b, quibus c danieli cv 2 hebdomadae c 3 consumetur b 4 et u. s. peccata om. c deleatur iniustitia cv 5 et exp. iniustitiae om. c ut (ante red.) om. c 6 prophetiae et sanctus sanctorum c 8 responderetur b aedificaretur c 9 hebdomadas c 10 LXII W, LXXII be et sic aliquoties et conuertetur... I. 12 LXII om. c 12 LXXII b 15 ct exterminiis c 16 et] sed b confirmauit c 17 et dimidia hebdomadas c 18 ait. et om. c illud b 19 execratio] ab initio c 22 confirmanit c 23 ergo om. c hebdomada c LXX] DCLXX b 26 suam] eorum c )

Post haec reuertamur ad VII et sic ad LXII hebdomadas. quae septem hebdomadae continent annos XLVIQV: quibus suppletis illo in tempore et Hierusalem restituta cognoscebatur et platea per medium eius aedificata considerabatur et murus in circuitu ciuitatis ipsius erectus illa omnia quae intus erant fortiter tuebatur. in qua ciuitate templum illud quod in similitudine Adae fuerat destructum in nomine eius iterum per XLVI annos est aedificatum et in sacramento spiritus sancti oleo est unctum, quomodo ab angelo fuerat dictum, ut consummetur uisio et prophetia et ungueatur sanctum sanctorum. ipsud autem fuit sanctum sanctorum in imaginem hominis unctum, quod cum ipsa ciuitate pro infidelitate Iudaeorum ab ipso Domino nostro iterum temporibus Vespasiani est exterminatum. sic fuerat enim in eodem [*]( 1 sic etenim] sicut c danielo b, a daniele c 2 et confirmanit c 6 qui sunt scripsi, quis b, qui fiunt cv apocalypsi in b 8 antichristus b, nequissimus cv 9 sedere cv dominum se b 10 dominum] christum c 13 uastationis c 14 et super c 16 haec] hoc b LXll] LXXII b, LXX et duas c 20 tuebantur b 21 similitudinem c omine c 22 per... aedificatum om. c sacramentum c 23 consummaretor c 24 propheta b, prophetiae c ungeatur b sanctus c ipsum W 25 unctum] uictum c 26 pro W, per b, cura c 27 sic fuerat enim] quomodo et fuerat c eunde capitulo c )

Bestitutum est igitur templum in nomine protoplasti, qui dictus est Adam, sicut supra diximus, post annos XLVI. sic autem ostenditur in nomine Adam, cum apud Graecos prima littera nominis eius dicitur alpha μια, secunda autem delta τέϭϭαϱες, tertia iterum alpha pia et quarta mi τεϭϭαϱάϰοντα et sic fit numerus sex et quadraginta. qui numerus annorum sic comprehendetur: cum a die illo quo reuersus est in terra sua Iudaeorum populus, regnauit Cyrus Persarum annis XXXI: post quem Cambyses annis IX, et impleti sunt XXXX. post annos autem XL regnat Smerdis Magus mensibus septem, qui menses a nobis non computantur. quare? quoniam in septimo mense Cyri fundamenta templi posuerunt, et exinde usque ad annum secundum Darii opus in eo non confecerunt. tunc prophetant Aggaeus et Zacharias, per quos exhortatus est eos Dominus, et unanimes accesserunt et in [*]( 11 Matth. 24, 22. ) [*]( 1 quod W exposuimus c LXII W, LXXH b, LXX et nna e 2 peribit c 4 et om. c in om. c et om. c 5 ex terminis b in quid in cataclismo diluuii b 6 dixit cv 7 in om. c ■ ob seditione c pugnatione b 8 alt. in om. c quod auten ret in hoc b 9 hoc om. c 10 ipsae c 11 deus b 13 igitur b, ergo cv 14 supra b, superius cv post annos XXX et VI b, annis XLVI c 16 dicitur a alfa b, dicatur alpha c delta τεϭϭαϱα c, delta tesseres b tertia om. cv alfamia b 17 et om. cv quarta mi tessera conta b sic fit scripsi, sic b, fit cv 18 comprehenditur b a die] adiecto b 20 meabesses c 21 nneridius b, hysmerius e septem] VI c 22 quare om. c 23 posuerat b et] eum c 24 in om. b fecerat b )

Denique uideamus quid ipsi XLVIIII anni significent. non sine causa enim Deus uoluit in septem hebdomadibus tam magnum id est propheticum opus consummari. hoc autem modo propheticum fuisse intelligitur, cum de XLVITII annis in nomine Iesu Christi decem et octo segregantur et remanent XXXI: quibus suppletis Christus Iesus propter credentium salutem passus est et resurrexit, et per semet ipsum omnia perfecta ostendit: et templum quod non humanis sed suis sacris manibus ob imperium patris sui plasmauit non oleo sed spiritu Dei unxit et ciuitatem id est ecclesiam lapidibus sanctificatis aedificauit et in ipsa plateam constituit. platea autem est uia recta et plana, in qua ambulantes perueniunt ad uitam aeternam. huic ciuitati fortem et inexpugnabilem murum id est sanctum nomen suum constituit: per quod nomen omnes aduersarios pedibus eius subicit. et ecce Dei gratia quam praeclara et admirabilia nobis ostensa sunt per annos XXXVIIII, qui anni e contrario infidelibus et persecutionem seruis Dei facientibus magnam demonstrant superuenturam calamitatem. qua autem ratione uideamus: hic enim mundus in quo iusti et iniusti ab initio saeculi conuersantur sex diebus est consummatus, quibus suppletis benedictus est dies septimus ille superuenturus sabbati aeterni. in.his itaque [*](2 hesdrae b 3 ait per omnia cv darii om. b 5 hebdomades c plateas c 7 protecta b, munita co 10 hcbdomadas b propheticum] perfectum b 11 consommari b et sic saepe modo om. c propheticam] perfectum b intelligitur] igitur b 12 congregantur b 16 ob imperio b, secundum imperium cv plasmauit b, formauit cv 18 plateam conetituit om. b et plana om. b 21 et ecce b, ecce cv 22 admirabilia nobilia c 23 anni e] animae c 24 quia autem rationem c 25 etenim b ab initio] habitatione b 27 scilicet ille b, illi scilicet c )

Septima autem septimana suppleta necesse est nos ad LXII hebdomades uerti, quae continent annos CCCCXXXIIII. quibus suppletis oportuit Christum secundum carnem nasci. de quo in continenti Simeon uir iustus portans eum suis manibus dixit ad Mariam matrem eius: ecce hic positus est in casum et resurrectionem multorum in Israel et in signum cui contradicetur. non tantum autem Simeon sed et ipsi CCCCXXX et IIII anni et signum crucis et tempus passionis et tertium diem resurrectionis eius demonstrauerunt. quo autem modo uideamus: superius enim diximus Abrahae centenario natum filium in mysterio Christi, et demonstrauimus neminem in Israel benedictionem consecutum aut nunc modo posse benedictionem consequi, nisi in semine ipsius Abrahae qui est Christus. et ideo in sacramento Christi de CCCXXXIIII annis primo segregantur centum, et remanent CCCXXXXIIII. anni CCC scilicet ostenderunt t crucis signum, et remanserunt XXXIJII: de quibus deductis III propter diem [*]( 15 Luc. 2, 34. ) [*]( 1 eios] erit b 2 flnaeus om. c 3 ab ipao] ab initio c gehenna c 4 aimilitudincm c 5 exercuit b 6 ipsus tres puerus dei filio protectus c 7 hominum om. c impletis c 8 LXX om. c captiuitatem c 9 CXVIIII] CXIIII b 11 septimana anni bv 12 autem om. c LXII] LXXII c hebdomas b 13 reuerti c 14 in continenti] contenentissimas c 15 manibus suis c 16 multorum W, mortuorum bc 17 contradicitur b 18 CCCCXXmi anni c 20 quo autem quo modo c 23 christi b 24 de otn. b CCCCXXXVII anni b 25 CCCXXXVH b anni CCC] trecentis b % om. b, tau c crucis om. c 26 de] ex c III] tres b diem om. c )

0 quam praeclara et dinina Domini pronidentia, ut in illo die quo factus est sol in ipso die nasceretur Christus V kl. Apr. feria IIII. et ideo de ipso merito ad plebem dicebat Malachias propheta: orietur uobis sol iustitiae, et curatio est in pennis eius. hic est sol iustitiae cuius in pennis curatio praeostendebatur. de quo et Moyses in cantico recognoscitur dicens: et super pullos suos concupiuit et expandens alas suas. ipse est Dominus in cuius similitudine hic sol annuus per CCCLXV dies et quartam partem diei consummat. quae ipsa quidem pars quarta. diei habet tres horas. tres autem horae imaginem portant illorum trium dierum qui in principio saeculi sine sole et luna fuerunt. et ideo quomodo tres horae in quadriennio quater computatae unum. diem duodecim horarum effecerunt, sic et ipsi tres dies, per quatuor tempora ternos menses sibi defendentes annum post XII menses suppletum demonstrauerunt. et sic per hanc multiformem trinitatem et ipsae duodecim horae euangelium unum in quatuor partes diuisum ostenderunt, et tres menses per quatuor tempora id est per quatuor euangelistas electos a Christo XII apostolos nobis manifestauerunt. [*](11 Mal. 4, 2. 14 ? ? ) [*]( 1 XXXIII c 2 ipsos] his enim b CCCXXXTTII c 4 christi] domini b 5B DXXXVII b 5 id... uersu om. b 6 dinumeramus b 7 sedecennitas b 8 V kl. april. IIII om. c 9 ut in... I. 11 de ipso om. c 11 merito om. b 12 pinnis c 13 pinnia eius coios ostendebatnr c 14 cognoscitur c pnllos snos] populum snum b 15 Bpandens b 16 similitudinem c dies om. c 17 diei] dies c 19 fnernnt] factus sunt e quomodo om. c 20 quadriennium b efftciunt; ut et ipsae III horae diem c 22 dependentes G demonstranernnt] dinnmeranernnt c 23 duodecim om. b 24 et tres] aeterni c; et terni coni. W 25 enangelia cv electus apostolns e 26 manifestanernnt b, demonstranernnt cv )

Hi sunt apostoli, quorum sermonibus aedificati recognouimns Dominum nostrum anno sextodecimo imperii Tiberii Caesaris passum, cum esset ipse annorum XXXI. ad XVI ergo annum et XXXI adiciamus XVIII in nomine ipsius Iesu, et fit numerus LXV: quibus desunt trecenti ut impleatur annus secundum cursum solis. CCC autem apud Graecos per unam litteram notantur quae dicitur tau, et manifeste demonstrat omnibus tau crucis signum. ecce iterum iam uere credamus quod V kl. April. secundum carnem natus sit Christus: in quo die probauimus solem factum.