Epistulae

Quod autem quidam dicunt eis qui in Samaria baptizati fuerant aduenientibus apostolis Petro et Iohanne tantum super eos manum inpositam esse, ut acciperent spiritum sanctum, rebaptizatos tamen eos non esse, locum istum, frater carissime, ad praesentem causam uidemus omnino non pertinere. illi enim qui in Samaria crediderant fide uera crediderant et intus in ecclesia quae una est et cui soli gratiam baptismi dare et peccata soluere permissum est, a Philippo diacono quem idem apostoli miserant baptizati erant. et idcirco qui legitimum et ecclesiasticum baptisma consecuti fuerant, baptizari eos ultra non oportebat, sed tantummodo quod deerat id a Petro et Iohanne factum est, [*]( 1 nec] ne L ligare B 2 sit] possit LT quis aut T, quia ut L possit] ∗∗∗∗∗∗ T, possit aliquid v soluerint 01 3 carissime om. C 4 ordinatione ex ratione P 5 disposita ex disponaata L quam quam B contra] contra ecclesiam et B 7 chore CTv, choreb B datha T mosen NTl 8 aron LTX sibi licentiam CTv usurpare] uindicare C 9 et om. T 11 indignatis P\'T\', indignati sunt C extincti] percussi B 14 luceat Ll 15 dicunt quidam de Cv fuerunt L un corr. 17 baptizatos T 18 tamen om. T eos om. v fratros T\' carissime om. C 19 illic P qui om. B 20 samariam T\' crediderunt P fide u. crediderant om. ClL et intus] intus T 21 baptismo P1 22 misserant C, miserunt B 23 erantj enim erant P quia] qm C 24 baptismum Cv oportet T )

N on est ergo, frater carissime, quod haereticis cedendum existimemus et baptisma quod non nisi uni et soli ecclesiae datum sit prodendum putemus. boni militis est aduersus rebelles et hostes imperatoris sui castra defendere. gloriosi ducis est commissa sibi signa seruare. scriptum est: Dominus Deus tuus Deus zelans est. qui spiritum Dei accepimus zelum diuinae fidei habere debemus, quo zelo Finees placuit et Deum promeritus indignantis iram populo pereunte leniuit. quid adultera et aliena et diuinae unitatis inimica in acceptum referimus, qui non nisi unum Christum et unam eius ecclesiam nouimus? ecclesia paradisi instar exprimens arbores frugiferas intra muros suos intus inclusit, ex quibus quae non facit fructum bonum exciditur et in ignem mittitur. has arbores rigat quattuor fluminibus id est euangeliis quattuor, quibus baptismi gratiam salutari et caelesti inundatione largitur. numquid de ecclesiae fontibus rigare potest qui intus in ecclesia non est? numquid paradisi potus salubres et salutares inpertire cuiquam potest qui peruersus et a semet ipso [*]( 11 Dent. 4, 24. ) [*]( 1 posita 01 et infnnderetnr om. B 3 baptizatur B per praepositos C 4 offeravtur B 5 conseqaattur B consnmme*tur B 7 frater om. P carissime om. C de hereticis C cedendum N 8 et] ut Cv et soli om. C sit om. B 9 hostis B 10 namissa ∗∗∗∗ B 13 quod 01 phineos Nv, fineaes B, finiuit 01 placauit 02 et dum B, et dm et C alterum et s. I. promeritis CT is ex us, pro merito suo B 14 adulteram CNv aliena] alieniginam v et C sedinC am ex e 15 et om. C unitati B inimicam Cv 16 unam eius] unicam ex unitus C et ecclesia NP paradisiis O. 17 fuctiferae Cv 18 includit f) quae] qui CP1 bonum fructum C 20 salutaris Bv et om. o caelestis B 21 inundationem T1 rigari CT ri ex re 22 saluber est (et om.) L 23 peruersos L ipsos Tl, ipsum B ) [*]( 111. ) [*]( 50 )

Clamat Dominus ut qui sitit ueniat et bibat de fluminibus aquae uiuae, quae de eius uentre fluxerunt. quo uenturus est qui sitit, utrumne ad haereticos ubi fons et fluuius aquae uitalis omnino non est, an ad ecclesiam quae una est et super unum qui et claues eius accepit Domini uoce fundata est ? haec est una quae tenet et possidet omnem sponsi sui et domini potestatem. in hac praesidemus, pro honore eius adque unitate pugnamus, huius et gratiam pariter et gloriam fideli deuotione defendimus. nos diuino permissu rigamus sitientem Dei populum, nos custodimus terminos uitalium fontium. si possessionis nostrae ius tenemus, si sacramentum unitatis agnoscimus, cur praeuaricatores ueritatis, cur proditores unitatis existimus? aqua ecclesiae fidelis et salutaris et sancta corrumpi et adulterari non potest, sicut et ipsa ecclesia incorrupta et casta et pudica est. si ecclesiae deuoti et in ecclesia constituti sunt haeretici, possunt et baptismo eius et ceteris salutaribus bonis uti. si autem in ecclesia non sunt, immo et contra ecclesiam faciunt, quomodo baptizare baptismo ecclesiae possunt?

Neque enim parua res haereticis et modica conceditor, quando a nobis baptisma eorum in acceptum refertur, cum inde incipiat omnis fidei origo et ad spem uitae aeternae salutaris ingressio et purificandis ac uiuificandis Dei seruis diuina dignatio. nam si baptizari quis apud haereticos potuit, utique et remissam [*]( 1 et] est et T et s. l. religatus LP, ligatos B 2 deficit L 3 bibat et P 4 uentre] uenis C s 8. l. reftaxermit C 5 fluius P aque ex quae P 6 an L 8. 1. 7 accepit et PT uoce dni P 8 et d. potestatem] gratiam C 9 pugnemus L1 10 fideli] fidei P deuotione] uirtute C 11 nos om. N, nos de 17 diuini 01 permisso C* rogamus B populo 01 custodimur 01 12 possessionis ergo e ius] eius C, iuste P 13 si L 8. 1. sacramento B 14 existimus corr. in existimamus C, exsistimemus T tn ras., existimamur v aquae Lt, aequa T, atq. B 15 corrumpi ... incorrupta om. B c. et] c. aut C sed aut 9. l. 16 et pudica et casta B est ex et C si corr. in sic L, ei ergo B 17 alt. et OØI. C 20 ecleaiam L 22 defertur LNPT 24 ac uiuiflcandis om. B 25 remissa BC1P )

Proinde frustra quidam qui ratione uincuntur consuetudinem nobis opponunt, quasi consuetudo maior sit ueritate aut non id sit in spiritalibus sequendum quod in melius fuerit a sancto spiritu reuelatum. ignosci enim potest simpliciter erranti, sicut de se ipso dicit beatus apostolus Paulus: qui primo, inquit, fui blasphemus et persecutor et iniuriosus, sed I misericordiam merui, quia ignorans feci. post inspirationem uero et reuelationem factam, qui in eo quod errauerat perseuerat prudens et sciens, sine uenia ignorantiae peccat. praesumptione enim adque obstinatione quadam nititur, cum ratione superetur. nec quisquam dicat, quod accepimus ab apostolis hoc sequimur, quando apostoli non nisi unam ecclesiam tradiderint et baptisma unum quod non nisi in eadem ecclesia sit constitutum, et neminem inueniamus ab apostolis, cum apud haereticos baptizatus esset, in eodem baptismate admissum esse et [*]( 12 I Tim. 1, 13. ) [*]( 1 si] add. C: peccatorum consequi potuit; exp. m. 2 remissa BC\'P est] et T 2 et Banctificatns v et Balueius, om. C et Erasmus est om. B; et templum dei factus est add. Bal. si sanctificatas est om. LN, et v templum d. f. e. si t. d. f. est] templum dei factns est BCLNPTv, si templum d. f. est Erasm. et Bal. 8 si cuius C 4 qui NPT1, quia BCLTH non om. L christo T1 eius ex nins C potest] potuit CTv 5 dum C spiritus... sint om. C 6 sps scs quomodo C sed quomodo s. I. potest ei T ei 8. l., et potest C\' 8 quidem B 9 id om. C 10 in om. T quod in] si ex sit in C 11 potest] potuit C 12 se om. T beatus om. C 14 quia] quoniam L 16 et ex sed C sine] iam non in B 17 quadam ... ratione om. C 18 superatur C* hoc s. q. apostoli om. C 19 non corr. in qui non C eclesiam unam L tradiderunt August. J. c. IIII 8 CNv, dederint B 20 non L 8. 1. in C 8. 1. eadem om. C 22 baptizatos P in] et in B baptismo Aug. BCv baptismate ... apostoli om. L ) [*]( 50* )

Quod enim quidam diCWlt, quasi ad haereticonmi snffiragium pertineat quod dixerit apostolus Paulus: uerum tamen omni modo, siue per occasionem siue per ueritatem Christus adnuntietur, inuenimus hoc quoque ad eorum patrocinium qui haereticis suffragantur et plaudunt nihil posse proficere. neque enim de haereticis ant de eorum baptismo loquebatur in epistula sua Paulus, ut aliquid quod ad hanc rem pertineat posuisse ostendatur. loquebatur de fratribus siue inordinate et contra ecclesiasticam disciplinam ambulantibus siue euangelicam ueritatem de Dei timore seruantibus. et quosdam ex eis posuit uerbum Domini constanter adque intrepide locutos, quosdam uero in inuidia et dissensione uersatos, quosdam seruasse circa se beniuolam caritatem, aliquos uero habuisse maliuolam dissensionem, se tamen patienter omnia sustinere, dummodo siue in ueritate siue per occasionem nomen Christi quod Paulus praedicabat ad plurimorum notitiam perueniret et noua adhuc ac rudis sermonis seminatio loquentium praedicatione crebresceret. porro aliud est eos qui intus in ecclesia sunt de nomine Christi loqui aliud est eos qui foris sunt et contra ecclesiam faciunt in nomine Christi baptizare. quare qui haereticis patrocinatur non id [*]( 4 PhiL 1, 18. ) [*]( 1 ut om. B 4 dizerat CP uerumtamen ... l. 9 paulus post pertineat ,. 9 inserit B omni modo] omnino L 5 occanaionem T christi N 6 adnmitietar Augusl. I. c. IIII11 (J\'LN, adnuntiatar B2PT2, adnuntiatus CXTX de hoc B 7 perflcere T 8 baptisma BLNTP loqueretur BLNTP 9 ad om. B pertineant 01 12 posuit] potuit B 13 dei C Aug. intrepidos L1 locatas BNT 14 in om. BC inuidiae B et om. B dissessione C* aerhoaatos C sed bo s. I. 15 benenolam NfJ, beniuolentia L aliqaos] alios Aug. maleuolam c, beniaolam C dissessionem C1 16 se om. C, sed Aug. BPv omnia se patienter Aug. sostinentem T tem add. m. 2, se sustinere v tommodo. T1 17 aeritatem Nv per] in P occansionem T, occasione BP 19 crebesceret P, cesserit B 20 de] in Aug. sed de idem. I. c. IIII16 21 est om. C et Aug. utroque loco 22 baptisari CLN patrocinantur BOfJ non om. B proferant BCTv )