Epistulae

Cyprian Saint, Bishop of Carthage

Cyprian. Saint. S. Thasci Caecili Cypriani Opera omnia, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 3.2). Hartel, Wilhelm von, editor. Vienna: Gerold, 1871.

Quid ad haec Nonatianns, frater carissime? utrumne iam deponit errorem? an uero, qui dementium mos est, ipsis bonis et prosperis nostris plus adactus est ad furorem et quo magis ac magis dilectionis ac fidei crescit hic gloria, illic dissensionis et zeli recrudescit insania: nec uulnus suum miser curat, sed [*]( 1 omnee] om C satis] scis R 2 retruaxta T, secluBus tae recrusus C 4 estare B inuictos] non uinctoa C oa ex M h mori non] nec mori C sed nec 8. I. 6 occidere] hoc dicere C, occidere non licet nullum T nocente P, nocentes CR 7 traderet C et om. C, e R 10 eius om. v, et eius C1 suae om. CB ad] et M 11 tota simel M, semel tota CB omnis 01 12 constitit B uenturus 01 accurrerit C1Rv, adcnrrerent C1, currerit T 18 uenerit C quod C1 PT 14 confusione 01 . steterunt] ut iste iterum T fores B et ipso etc. exh. Q. 15 paenitentiae] patientiae CB subitatos esse ex dubitatus est C 16 iiisaetae] inueterate P 20 fratres B kmi T1, om. CB uirumne] utrum C iam om. C, tandem ex tam T 21 terrorem T sed t 8. l. quidem medtium P ipsos Lx 22 quod C ac magis 4m. B 23 delictionis B N dissensiones T 24 crudescit CB\' )

694

adhuc grauius et se et suos uulnerat, in perniciem fratrum lingua sua perstrepens et facundiae uenenatae iacula contorquens, magis durus saecularis philosophiae prauitate quam sophiae dominicae lenitate pacificus, desertor ecclesiae, misericordiae hostis, interfector paenitentiae, doctor superbiae, ueritatis corruptor, perditor caritatis ? adgnoscitne iam qui sit sacerdos Dei, quae sit ecclosia et domus Christi, qui sint Dei serui quos diabolus infestet, qui sint christiani quos antichristus inpugnet? neque enim quaerit illos quos iam subegit aut gestit euertere quos iam suos fecit. inimicus et hostis ecclesiae quos alienauit ab ecclesia et foras duxit ut captiuos et uictos contemnit et praeterit, eos pergit lacessere in quibus Christum cernit habitare.

Quamquam etsi aliquis ex talibus fuerit adpreheasus, non est quod sibi quasi in confessione nominis blandiatur, cum constet, si occisi eiusmodi extra ecclesiam fuerint, fidei coronam non esse, sed poenam potius esse perfidiae nec in domo Dei inter unanimes habitaturos esse quos uidemus de pacifica et diuina domo furore discordiae recessisse.

Hortamnr plane quantum possnmns, frater carissime, pro caritate mutua qua nobis inuicem cohaeremus ut, quoniam prouidentia Domini monentis instmimur et diuinae misericordiae consiliis salubribus admonemur adpropinquare iam certaminis et agonis nostri diem, . ieiuniis uigiliis orationibus insistere cum omni plebe non desinamus. incumbamus gemitibus adsiduis et [*]( 1 qued grauius T sed quod s. l et se T, et M (et se oQ), est ex ewe C in lingoa M (lingua Q) 2 et Caecondiae Q, de nonatiani et facuudiam T uenensta T1, ueneratae C1 iacolo C sed o in roe. 3 duris P\' sophiae LPEV, sophia T, philosophiae CQv 4 pacificus] Bacrificns C interfector] interoeptor eod. Bamberg. (B) \' 6 perditor C2LPQRV, proditor C* 6 caritatis] castitatis V, ueritatie C 7 infestat C2R, infestns L, infestate C\' 8 christiali R impognat C 9 subegit... quos iam om. R effecit v 10 abalienaoit Ml (alienanit FQ) ab] et T 8. I. foris P 11 ninc- toe CR contempnit LT, conteronit R et pergit CR 12 laceesare C chriBti L 18 ex] de CR 14 eonfeesionem C ei] quod C 15 hninsmodi CB 16 ∗∗∗ inter M, nec inter CQR unianimes LQT 19 firs R acariaaime om. CR pro] per CR\' caritatem mntuam C 21 dno C1 24 omnibus R et om. C )

695

deprecationibus crebris. haec sunt enim nobis arma caelestia quae stare et perseuerare fortiter faciunt. haec sunt munimenta spiritalia et tela diuina quae protegunt. memores nostri inuicem simus, concordes adque unanimes, utrubique pro nobis semper oremus, pressuras et angustias mutua caritate releuemus, et si \\ quia istinc nostrum prior diuinae dignationis celeritate praecesserit, perseueret apud Dominum nostra dilectio, pro fratribus et sororibus nostris apud misericordiam patris non cesset oratio. opto te, frater carissime, semper bene ualere.

CVPRIANVS CVM COLLEGIS LVCIO FRATRI S.

Et nuper quidem tibi, frater carissime, gratulati sumus, cum te honore geminato m ecclesiae suae administratione confessorem pariter et sacerdotem constituit diuina dignatio. sed et nunc non minus tibi et comitibus tuis adque uniuersae fraternitati gratulamur quod cum eadem gloria et laudibus uestris reduces uos denuo ad suos fecerit benigna Domini et larga protectio, ut pascendo gregi pastor et gubernandae naui gubernator et plebi regendae rector redderetur et appareret relegationem uestram sic diuinitus esse dispositam, non ut episcopus relegatus et pulsus ecclesiae deesset, sed ut ad ecclesiam maior rediret.

Neque enim m tribus pueris minor fuit martyrn dignitas, quia morte frustrata de camino ignis incolumes exierunt aut non [*]( 1 sunt om. CR 2 monimenta 02 3 spiritalia om. CR si memores T 4 simus] sumns LT concorde ex cor corde R, corda T ntrnbrique R, ntrique ex utrumque C 5 reuelemus\' L1 6 istic C caeliritate R 7 dnTL 8 eororis C\' 9 opto ... nalere om. CL te ex nos P. — Ad (Explicit ad P) Cornelium de confessione eius eiplicit (om. P) LP, Ad Cornelium I (de confessione epistnla prima Q) eiplicit TQ, Ad Cornelium \'III\' explicit R, Explicit liber •III • Cecili Cypriani ad Comelium C. — Epist. LXl. — Incipit (om. T) ad Lncium (ad Lncium om. L) de ezilio renenum FLPQT. -13 administrationem Q 15 gratnlemur L1 16 eodem F redaces et Tl 19 religationem P, religionem Q 20 religatus P 22 quia] qua L )

696

consummatus Daniel extitit in suis laudibus, quia qui leonibus missus fuerat ad praedam, protectus a Domino uixit ad gloriam. in confessoribus Christi dilata martyria non meritum confessoribus minuunt, sed magnalia diuinae protectionis ostendunt repraesentatum uidemus in uobis quod apud regem fortes adque inlustres pueri praedicauuerunt, ipsos quidem paratos esse ardere flammis, ne diis eius seruirent aut imaginem quam fecerat adorarent, Deum tamen quem colebant quemque et nos colimus potentem esse ut quos de camino ignis eximeret et de regis manibus ac de poenis praesentibus liberaret. quod inuenimus in confessionis uestrae fide et in Domini circa nos protectione nunc gestum, ut cum nos parati fueritis et prompti omne subire supplicium, Dominus tamen nos poenae subtraheret et ecclesiae reseruaret regredientibus uobis breuiata non est in episcopo confessionis suae dignitas, sed magis creuit sacerdotalis auctoritas, ut altari Dei adsistat antistes qui ad confessionis arma sumenda et facienda martyria non uerbis plebem sed factis cohortetur et inminente antichristo paret ad proelium milites non solo sermonis et uocis incitamento sed fidei et uirtutis exemplo.

Intellegimus, frater carissime, et tota cordis nostri luce perspicimus diuinae maiestatis salutaria et sancta consilia, unde illic repentina persecutio nuper exorta sit, unde contra ecclesiam Christi et episcopum Cornelium beatum martyrem uosque omnes saecularis potestas subito proruperit, ut ad confundendos haereticos et retundendos ostenderet Dominus quae esset ecclesia, quis episcopus eius unus diuina ordinatione delectus, qui cum [*](4 ted] et F repraesentandu F 5 itges Q 7 quam- quam TI fecerant L\'Q 8 queni tamen QT quemque] quem V eolnmiis LI TI 9 quos F, eos LPQTv eximeret] deinde de est totum folium in F 11 nostrae Q dum Q 12 omne T ne in ras., omnem Q snbplitiiim T 14 noebia M (aohia Q) brebiftta Q 16 alteri L dei] dã LQ antistites Q, antestis ez attestes T 17 coortetnr P 18 solo FLPTV, solum Qv sermoni sed L 19 sed] sed e* V 20 frat∗∗∗ P, fratres T kmT T i in ras. nostris Q 22 exhorta Q, orta T 23 et om. LP noeque L omnis LQT*, omaem Tl 24 saecolaris T is in ras. potestuas M (poteatas Q) 26 deiectus T quis Q )

697

episcopo presbyteri sacerdotali honore coniuncti, quis adunatus et uerus Christi populus dominici gregis caritate conexus, qui essent quos inimicus lacesseret, qui contra quibus diabolus ut suis parceret. neque enim persequitur et inpugnat Christi aduersarius nisi castra et milites Christi. haereticos prostratos semel et suos factos contemnit et praeterit. eos quaerit deicere quos uidet stare.