Epistulae

JCORNELIVS CVPRIANO FRATRI S.

Ne quid minus ad poenam futuram huius scelerati hominis deesset, prostratus uirtutibus Dei, cum Maximus et Longinus et Machaeus inde fuissent expulsi, denuo resurrexit, et sicut prioribus litteris tibi quas per Augendum confessorem misi significaui, putem Nicostratum et Nouatum et Euaristum et Primum et Dionysium illo iam peruenisse. inuigiletur ergo ut omnibus coepiscopis nostris et fratribus innotescat: Nicostratum multorum criminum reum et non solum patronae suae carnali cuius rationes gessit fraudes et rapinas fecisse, uerum etiam, quod est illi ad perpetuam poenam reseruatum, ecclesiae deposita non modica abstulisse, Euaristum uero cum auctore schismatis fuisse et successorem plebi cui antea praefuerat Zetum in locum eius episcopum esse constitutum. Nouatus uero ea hic designauit malitia et [*]( Epist. L. — Incipit ad eundem ∗VIIII∗ R, Incipit ∗VII∗ ad eundem Z, Incipit ad eundem io, Ad eundem aepistola X\' fi, Incipit alia eiusdem (Cornelii ad Cyrianum T) de nomine Maximi Longini et (om. C) Macbei (maccei C) et Nicostrati et Euaristi (Euaristum T) CT sed in C m. rec. add. - 2 Cyprianus Cornelio ClRZp 3 minus om. p, minus mali quod T 4 prostratos C do ex di T 5 macchens RZio inde] de Z sicuti Rμ 6 agendum C10 misi μ. s. I. m. 2 significaui CTfi sed ui corr. C, signiflcauerit RZ, significaueram io 7 puto CRv, putans V, om. Zio nicostratum] enim constratum Z nouatum] nouacianum Z uaristum u 8 Dyonysium R, ronisum Z, zoticum T inuigilatur T ergo] rogo Z 9 nostris post fratribus o 8. I. m. 2 innotescant C inconstratum Z 10 et om. p. patronae] patione Z carnales rationes Z 11 fraude R quod est] quidem C 12 depositae T 13 abtulisse R euaristi T sed i in ras. uero] ecclesiae uero R cum auctorem CT, auctorem ιομ2v fuisset (et om.) T successorem CRTZVιομ, succensorem Oxon. sed succussorem coni. Oxon. 14 plebi] ei in plebe V, pleni T ante RYp. praefuerat] fuerat C zetum om. io, getum u, gestum Z, zenum ex zelum C 15 nouatus uero ea T, maiora uero et grauiora CRZiouv; cf. pag. 618,18: (Nouatus) illic* maiora et grauiora commisit hic] his )

inexplebili auaritia sua qualia illic apud nos semper exercuit: ut scias quales duces et protectores iste schismaticus et haereticus lateri suo semper iunctos habeat. bene uale, frater carissime.

CVPRIANVS CORNELIO FRATRI S.

Et egisse nos et agere, frater carissime, maximas gratias sine cessatione profitemur Deo patri omnipotenti et Christo eius Domino et Deo nostro salutari, quod sic ecclesia diuinitus protegatur ut unitas eius et sanctitas non iugiter nec in totum perfidiae et haereticae prauitatis obstinatione uitietur. legimus enim litteras uestras et uoti communis amplissimum gaudium exultanter excepimus Maximum presbyterum et Vrbanum confessores cum Sidonio et Macario ad ecclesiam catholicam regressos esse, id est errore deposito et schismatico immo haeretico furore deserto unitatis ac ueritatis domicilium fideli sanitate repetisse, ut [*]( -1 inexplebilis R, inexplicabili o, explebili Z auaricia T, prauitate CRZiouv; cf. pag. 617,20 sna om. p, qualia T, quaaa quae CBZiofiv illuc C apud] ante Z cos] snos C2iou2v, nos Z ut acias] suosZ 2 protectorem C iste T, ut CBVZ, om. io, com ft scismaticis et hereticis p, schismaticos et haereticos C1 3 semper om. T iunctos Cl, uinctos Zio bene u. f. carissime TV, om. Co, opto te frater carissime (uos fratres p) semper bene ualere (et nostri meminisse add. B) Riuv, bene ualere semper frater carissime amem Z. — Explicit \'VIII\' C, Explicit io, Ad Corneliom VIIII- explicit R, Ad Cornelium explicit \'VII\' Z, Alia Cornelii ad Cyprianum de nomine Haximi Longini et Maehei et Nicostrati et Eoaristi explicit T, om. μ. - ) [*](Epist LI. — Incipit ad Cornelium de confessoribus redenntibus (redeunt L) in ecclesiam (ecclesia L) LN, Incipit ad eundem de Maximo et Vrbano Sidonio et Machario ad ecclesiam depoeite errore regressis epistula VI. B, Incipit VIII- (octauus T) QT, Incipit M. — 6 et egisse] egisse Q 8 nostri L salutari] saluatori NVv sic] si Q protegitur B 9 iugitur corr. in disiungatur T, diiungatur B perfiae L 10 praaitate Q obBtinationis B uitietur N, citetur LQ, nidetur B, uioletur T 11 communi N exultantc BN 12 accepimus B 18 machario BQTv 14 errare Q 16 ac ueritatis om. B demicilio Q-)

unde ad gloriam processerant illuc gloriosi redirent, ne qui Christum confessi essent Christi postmodum castra desererent, nec temptarentur caritatis adque unitatis fide qui uicti robore et uirtute non fuerant. ecce incolumis et inmaculata laudis integritas, ecce incorrupta et solida confitentium dignitas, a desertoribus et profugis recessisse, proditores fidei et ecclesiae catholicae inpugnatores reliquisse, merito illos reuertentes summo ut scribitis gaudio et clerus et plebs, fraternitas omnis excepit, quoniam in confessoribus gloriam suam conseruantibus et ad unitatem reuertentibus nemo non socium se et participem eorum gloriae conputat.

Huius diei laetitiam de nostris possumus sensibus aestimare.

nam cum istic ad litteras uestras quas de eorum confessione misistis laetatus sit omnis fratrum numerus et summa alacritate hunc nuntium communis gratulationis exceperit, quid illic ubi res ipsa et praesens laetitia sub oculis omnium gerebatur? cum enim Dominus in euangelio suo dicat esse summum gaudium in caelo super peccatore paenitentiam agente, quanto maius est gaudium et in terris pariter et in caelo super confessoribus ad ecclesiam Dei cum gloria sua et cum laude redeuntibus et redeundi uiam ceteris exempli sui fide et probatione facientibus? hic enim quosdam fratres nostros error induxerat quod sibi communicationem confessorum sequi uiderentur. suo errore sublato lux omnium pectoribus infusa est et ecclesia catholica una esse nec scindi nec diuidi posse monstrata est. nec quisquam iam [*]( 1 processerunt B illie B, illinc N 3 temptarent Mv (temptarsntur Q), temptaretur BT; in eis add. T in marg. capitatis B adqae unitatis om. BN fidem Q, fides Tv uicto Ql (uieti Q2M) 4inmaculatae B 6 alterum et om. LN 7 seriptis B 8 et clewxa oir. B ut fraternitas Tv, fraternitatis BLl 9 unitatem] ntua- tiante B 10 ** non Q, et non MT se om. B 12 diei] rei v 13 de eorum] deorum L conleesionem Q 14 fratris N 15 hunc] hoc T nunctium L gratulationis om. M (exh. Q) 17 dicit T I18 supra B, super uno V peccatorem BT paenitentia L agentem BT uagis M (maias Q) 19 supra B 20 gloriam suam Q et sedeuadi Q, redeundi B 21 exemplum BQT fidem Q 23 uideretur L 24 peceatorilnu BQ 25 nec ex haee MQT (ante sciDdi), om. B quicquam B iam om. T, tam B )

facile poterit schismatici furentis uerbis loquacibus decipi, quando probatum sit bonos et gloriosos Christi milites non potuisse diu aliena fallacia et perfidia extra ecclesiam detineri. opto te, frater carissime, semper bene ualere.

CVPRIANVS CORNELIO FRATRI S.

Et cum diligentia et cum dilectione fecisti, frater carissime, festinato ad nos mittendo Niceforum acoluthum, qui nobis et de confessoribus regressis gloriosam laetitiam nuntiaret et aduersus Nouatiani et Nouati nonas et perniciosas ad inpugnandam Christi ecclesiam machinas plenissime instrueret. nam cum pridie istic uenisset haereticae prauitatis nocens factio ipsa iam perdita et alios qui sibi consenserint perditura, postero die Niceforus cum uestris litteris superuenit, quibus et didicimus et docere adque instruere ceteros coepimus Euaristum de episcopo iam nec laicum remansisse, cathedrae et plebis extorrem et de ecclesia Christi exulem per alias longe prouincias oberrare et ipsum ueritatis ac fidei naufragum factum circa quosdam sui similes paria [*]( 1 uerbis] uersia N 2 christus B milites om. B diu] de B 3 detinere B opto ■.. ualere om. BLMNI (exh. Q). — Ad Cornelium explicat L, Ad Cornelium epistula •VIII. (epistulae numero •VIII. T) explicit QT, Ad Cornelium de presbyteris ad ecclesiam regressis epistola \'VI. explicit B, om. N. — ) [*](Epist. LII. -Incipit ad Cornelium de Nouato LP, [inc] ad eundem [de] nouato F, Incipit ad eundem quarta B, Incipit (Explicit M) eiusdem quarta MQ. — 7 alterum cum om. F 8 nicephorum Rv acolytum PQ (acolythum M) 10 a nonae M, anonouas B sed no s. I. expugnandam Y 11 instruere LP , pridiae F, predie B istis B 12 uenisset PB, uenissem F, uenisse LQ; fort. uenissent paruitatis R1 fatio , R1facito Q 13 consenserit F perdituram FQ niciforus P, nicoforis L, nicephorus Bv 14 quibus] qui sibi L dicimus P 15 ceteras L euaristum] seruare istum F episcopum F, episcopi L 16 eztorren B, extorrent L et de om. Y, de B 17 exerrare BV 18 fide L naufragium BQ suis P )

naufragia concitare, Nicostratum quoque diaconio sanctae administrationis amisso, ecclesiasticis pecuniis sacrilega fraude subtractis et uiduarum ac pupillorum depositis denegatis non tam in Africam uenire uoluisse quam conscientia rapinarum et criminum nefandorum illinc ab urbe fugisse. et nunc ecclesiae desertor ac profugus, quasi mutasse sit hominem mutare regionem, confessorem se ultra iactat et praedicat, cum Christi confessor nec dici nec esse iam possit qui ecclesiam Christi negauit. nam cum Paulus apostolus dicat: propter hoc relinquet homo patrem et matrem, et erunt duo in carne una. sacramentum istud magnum est, ego autem dico in Christum et ecclesiam, cum hoc, inquam, beatus apostolus dicat et Christi pariter adque ecclesiae unitatem indiuiduis nexibus cohaerentem sancta sua uoce testetur, quomodo potest esse cum Christo qui cum sponsa Christi adque in eius ecclesia non est? aut quomodo adsumit sibi regendae aut gubernandae ecclesiae curam qui spoliauit et fraudauit ecclesiam Christi?