De Unitate Ecclesiae Catholicae Liber

Hoc unitatis sacramentum, hoc uinculum concordiae inseparabiliter cohaerentis ostenditur, quando in euangelio tunica Domini Iesu Christi non diuiditur omnino nec scinditur, sed sortientibus de ueste Christi, quis Christum potius indueret, integra uestis accipitur et incorrupta adque indiuidua tunica possidetur. loquitur ac dicit scriptura diuina: de tunica autem, quia de superiore parte non consutilis sed per totum textilis fuerat, dixerunt ad inuicem: non scindamus llam sed sortiamur de ea, cuius sit. unitatem ille portabat de superiore parte uenientem id est de caelo et a patre uenientem quae ab accipiente ac possidente scindi omnino non poterat, sed totam semel et solidam firmitatem inseparabiliter obtinebat. possidere non potest indumentum Christi qui scindit et diuidit ecclesiam Christi. contra denique cum Salomone moriente [*]( 4 Io. 10,30. 6 1 Io. 5, 7. 16 Io. 19, 23 sq. ) [*]( .1 aduersum MTVI\' 2 dispargit R 3 ecclesiam christi G 5 sancto M s. l. m. 2 6 hi tres v, tres inquit M 8 et scindi M uoluntatem W, uoluntate G 9 non tenet dei legem GMR, dei legem non tenet v, dei legem W 10 fidem] dei R uitam GB, unitatem WM 11 unitas G sacramentum om. Gl 12 cohaerensii, coherentesM ostendit M dni nri GM 14 qui Ml potius christum G, christum Baluzius, ipsam potius v induceret R uestes ex ueste M m. 2 15 adque] et R indiuisa GMVRv 16 et dicit B, adicit Gl de om. R 17 superiora G cossutilis R, consutilis erat M 19 ille] illa W2v 20 superiori M ueniente R 21 ac] et W 22 sed totam sed totam G semel] simul v et om. R solida firmitate G 23 poterit R qui... christi om. B 24 solomone morientem G1 )

regnum eius et populus scinderetur, Achias propheta Hieroboam regi obuius factus in campo in duodecim scissuras uestimentum suum discidit dicens: sume tibi decem scissuras, quia haec dicit Dominus: ecce scindo regnum de manu Salomonis et dabo tibi decem sceptra, et duo sceptra erunt ei propter seruum meum Dauid et propter Hierusalem ciuitatem quam elegi, ut ponam nomen meum illic. cum duodecim tribus Israel scinderentur, uestimentum suum propheta Achias discidit. at uero quia Christi populus non potest scindi, tunica eius per totum textilis et cohaerens diuisa a possidentibus non est: indiuidua, copulata, conexa ostendit populi nostri qui Christum induimus concordiam cohaerentem. sacramento uestis et signo declarauit ecclesiae unitatem.

Quis ergo sic sceleratus et perfidus, quis sic discordiae furore uesanus, ut aut credat scindi posse aut audeat scindere unitatem Dei, uestem Domini, ecclesiam Christi? monet ipse in euangelio suo et docet dicens: et erunt unus grex et unus pastor. et esse posse uno in loco aliquis existimat aut multos pastores aut greges plures? apostolus item Paulus hanc eandem nobis insinuans unitatem obsecrat et hortatur et dicit: obsecro, inquit, uos, fratres, per nomen Domini nostri Iesu Christi, ut id ipsum dicatis omnes et non sint in uobis schismata: sitis autem compositi in eodem sensu et in eadem sententia. et iterum dicit: sustinentes [*]( 3 I Reg. 11, 31, 32, 36. 18 Io. 10,16. 211 Cor. 1,10. 25 Eph. 4, 2 sq. ) [*]( 1 populum R a.hia X, aczas ex acazias R iheroboam G 2 obuiam G M 3 discindit R, scindit M tiblM***lF 5 sceptra decem R, x tribus M et duo sc. e.] Porro una tribus remanebit Msed m. 2 in ras. 6 eiWet M 8. I. m. 2 propter propter dauid sernum meum G 7 iherusalem G ponat R 8 cum...israel om. R tribus om. W scinderetur R 9 achaias B I, ahia M scindit M 11 coherentes G\' indiuiduam copulatam connexam V 13 coherentcs R declarnit Wl 15 sic est v 17 domini] dominicam G 18 et (ante docet) om. R erit GMRv 19 posse] se R in uno M exestimet G 20 plures gregesr idem M 21 et om. M ct dicit] dicens v 22 pcr] propterTF 23 id M 8. 1. m. 2 ipsnt R 25 sustinetis Wl )

inuicem in dilectione, satis agentes seruare unitatem spiritus in coniunctione pacis. stare tu et uiuere putas posse de ecclesia recedentem, sedes sibi alias et diuersa domicilia condentem? cum dictum sit ad Rhaab, in qua praeformabatur ecclesia: patrem tuum et matrem tuam et fratres tuos et totam domum patris tui colliges ad te ipsam in domum tuam, et erit omnis qui exierit ostium domus tuae foras, reus sibi erit, item sacramentum Paschae nihil aliud in Exodi lege contineat quam ut agnus qui in figura Christi occiditur in domo una edatur. loquitur Deus dicens: in domo una comedetur, non eicietis de domo carnem foras. caro Christi et sanctum Domini eici foras non potest nec alia ulla credentibus praeter unam ecclesiam domus est. hanc domum, hoc unanimitatis hospitium designat et denuntiat Spiritus sanctus in psalmis dicens: Deus qui inhabitare facit unanimes in domo. in domo Dei, in ecclesia Christi unanimes habitant, concordes et simplices perseuerant.

Idcirco et m columba uenit Spiritus sanctus: simplex animal et laetum est, non felle amarum, non morsibus saeuum, non unguium laceratione uiolentum, hospitia humana diligere, unius domus consortium nosse, cum generant simul filios edere, cum commeant uolatibus inuicem cohaerere, communi conuersatione uitam suam degere, oris osculo concordiam pacis agnoscere, legem circa omnia unanimitatis inplere. haec est in ecclesia noscenda simplicitas, haec caritas obtinenda, ut columbas dilectio fiaternitat imitetur, ut mansuetudo et lenitas agnis et ouibus aequetur. quid facit in pectore christiano luporum feritas et [*]( 5 Ios. 2,18 sq. 11 Ex. 12, 46. 15 Ps. 67, 7. ) [*]( 2 tu] te R, om. G 3sedet R 4 condentes R raab WGM 5 et (ante frat.) om. R 6 ad] et M ipsum G1 in W s. 1. m. 2 7 erit om. Baluzius 9 contineatur M 10 dna M 11 et non M eicitis G, eicietur M carnem de domo R, caro.. de domo M 14 domum hanc W nuntiat M 15 spiritus...psalmis om. R 16 in domo om. R 17 uuanimes RGl inhabitant M, habitent G 18 columbam V 19 est om. v 21 super edere M m. 2: alere cum (ante commeant) W 8.1. m. 2, om. G 22 comm*»eunt W uolatilibus MJVI 23 agnuscere M 25 dilectione Gl 27 adequetur G )

canum rabies et uenenum letale serpentum et cruenta saeuitia bestiarum? gratulandum est, cum tales de ecclesia separantur, ne columbas, ne oues Christi saeua sua et uenenata contagione praedentur. cohaerere et coniungi non potest amaritudo cum dulcedine, caligo cum lumine, pluuia cum serenitate, pugna cum pace, cum fecunditate sterilitas, cum fontibus siccitas, cum tranquillitate tempestas. nemo existimet bonos de ecclesia posse discedere: triticum non rapit uentus nec arborem solida radice fundatam procella subuertit: inanes paleae tempestate iactantur, inualidae arbores turbinis incursione uertuntur. hos execratur et percutit Iohannes apostolus dicens: ex nobis exierunt, sed non [fuerunt ex nobis. si enim fuissent ex nobis, mansissent nobiscum.

Hinc haereses et factae sunt frequenter et fiunt, dum peruersa mens non habet pacem, dum perfidia discordans non tenet unitatem. fieri uero haec Dominus permittit et patitur manente propriae libertatis arbitrio, ut dum corda et mentes nostras ueritatis discrimen examinat, probatorum fides integra manifesta luce clarescat. per apostolum praemonet Spiritus sanctus et dicit: oportet et haereses esse, ut probati manifesti sint in uobis. sic probantur fideles, sic perfidi deteguntur, sic et ante iudicii diem hic quoque iam iustorum adque iniustorum animae diuiduntur et a frumento paleae separantur. hinc sunt qui se ultro aput temerarios conuenas sine diuina dispositione praeficiunt, qui se praepositos sine ulla ordinationis lege constituunt, qui nemine episcopatum dante episcopi sibi nomen adsumunt: quos designat in psalmis Spiritus sanctus sedentes in [*]( 11 I Io. 2, 19. 20 I Cor. 11, 19. ) [*]( 1 rabies canum G rabies et uenenum om. R 3 sua om. M 7 extimet R 8 cum rapit WG, non sup. scr. m. 2 9 subuerti R tempestates R 10 et inualidae V turbines R incussione G fort. recte euertuntur v et percutit om. M 11 apostolus iohannes M ierunt G (e eras.) 13 nobiscum utique mansissent M, mans. utique nob. v 14 heresis W GMR 16 hoc R 17 ut dum corda om. G corda nostra v 20 esse et schismata V 23 hinc WG, hic M1, hi B:JI\'łv 24 se om. G conuenias R, conuentus M in ras. disputatione R 25 se praeficiunt G 27 pestilentiae in M )

pestilentiae cathedra, pestes et lues fidei, serpentis ore fallentes et corrumpendae ueritatis artifices, uenena letalia linguis pestiferis euomentes: quorum sermo ut cancer serpit, quorum tractatus pectoribus et cordibus singulorum mortale uirus infundit.

Contra eiusmodi clamat Dominus, ab his refrenat et reuocat errantem plebem suam dicens: nolite audire sermones pseudoprophetarum, quoniam uisiones cordis eorum frustrantur eos. locuntur sed non ab ore Domini. dicunt eis qui abiciunt uerbum Dei: pax erit uobis et omnibus ambulantibus in uoluntatibus suis, omnis qui ambulat errore cordis sui non uenient super te mala. non locutus sum ad eos, et ipsi prophetauerunt. si stetissent in substantia mea et andissent uerba mea et si docuissent populum meum, conuertissem eos a malis cogitationibus eorum. hos eosdem denuo Dominus designat et denotat dicens: me dereliquerunt fontem aquae uitae et effoderunt sibi lacus detritos qui non possunt aquam portare. quando aliud baptisma praeter unum esse non possit, baptizare se opinantur: uitae fonte deserto uitalis et salutaris aquae gratiam pollicentur. non abluuntur illic homines sed potius sordidantur, nec purgantur delicta sed immo cumulantur. non Deo natiuitas illa sed diabolo filios generat. per mendacium nati ueritatis promissa non capiunt: de perfidia procreati fidei gratiam perdunt. ad pacis [*]( 6 Hier. 23, 16-17, 21--22. 16 Hier. 2, 13. ) [*]( 1 cathedram W\' serpentes G1 super fallentes Mm. 2: patrantes 3 tractatus WGMRV, tractus uel tactus v 4 infundit contra uirus iufun- dit R 5 sinsmodi R et] ei R 6 plebem suam crrantem M 8 loquuntar enim M 9 eis ex eius W m. 2 adiciunt W1 dni GR uobis uobis G 11 omnis WG, omni VRM\', omnibus M1 in errore GRv 12 te WGRV, eos M in ras., eum v sum locutus G et] sed R 13 subst. m. et] substantiam exeant R 15 conuortissent WR, conuertissem Ml (m. 2 corr. con in a) eorum G* in ras. 16 dns denuo M derelinqucrunt WG 17 uitac MGV, uiuae RM offoderunt Gl 19 se W, posse se Gv, posse R, se posse Mv; cf. p. 222, 3 21 non.... sordidantur om. G abluuntur] lauuntur R illis v 22 immo om. M maculantur WM deo] dni R 23 diaboli R 24 perdiderunt M )

praemium uenire non possunt qui pacem Domini discordiae furore ruperunt.

Nec se quidam uana interpretatione decipiant, quod dixerit Dominus: ubicumque fuerint duo aut tres collecti in nomine meo, ego cum eis sum. corruptores euangelii adque interpretes falsi extrema ponunt et superiora praetereunt, partis memores et partem subdole conprimentes: ut ipsi ab ecclesia scissi sunt, ita capituli unius sententiam scindunt. Dominus enim cum discipulis suis unanimitatem suaderet et pacem: dico, inquit, nobis quoniam si duobus ex uobis conuenerit in terra, de omni re, quamcumque petieritis, continget nobis a patre meo qui in caelis est. ubicumque enim fuerint duo aut tres collecti in nomine meo, ego cum eis sum, ostendens non multitudini sed unanimitati deprecantium plurimum tribui. siduobus, inquit, ex uobis conuenerit in terra: unanimitatem prius posuit, concordiam pacis ante praemisit: ut conueniat nobis, fideliter et firmiter docuit. quomodo autem potest ei cum aliquo conuenire, cui cum corpore ipsius ecclesiae et cum uniuersa fraternitate non conuenit? quomodo possunt duo aut tres in nomine Christi colligi quos constet a Christo et ab eius euangelio separari ? non enim nos ab illis, sed illi a nobis recesserunt et cum haereses et schismata postmodum nata sint, dum conuenticula sibi diuersa constituunt, ueritatis caput adque originem reliquerunt. Dominus autem de ecclesia sua loquitur et ad hos qui sunt in ecclesia loquitur, ut si ipsi concordes fuerint, si secundum [*]( 4 Matth. 18, 30. 10 Matth. 18,19. ) [*]( 1 qui] quiaM 7 partis WMl R, partim GM* partem GMAH, partim WMt 8 excisi ex excussi Mm. 2 9 suaderet] suam deseret R 10 uobia inquit R quoniam om. G, quia M duo* M (b. eras.) connenerint M 11 in terra ex intra W quacumque G 12 est in caelis M 13 fuerint W s. I. m. 2 14 ostendit M 15 unianimitate R, una- nimitate Gx 16 unianimitatem R ut passim 19 cui] qui MR 20 non -conuenit om. R quomodo autem M 21 constat Glv 23 heresis WGMR sunt RMl cum W conuenticulus s. diuersas W 24 reliquerint G, relinquerunt R 25 dominus...p. 2211.1 collecti R in ras. loquitur ut si ipsi et ad eos qui ecclesia sunt loquitur concordes R 26 ut ex et G m. 2 )

quod mandauit et monuit duo aut tres licet collecti unanimiter orauerint, duo aut tres licet sint, inpetrare possint de Dei maiestate quod postulant. ubicumque fuerint duo aut tres, ego, inquit, cum eis sum, cum simplicibus scilicet adque pacatis, cum Deum timentibus et Dei praecepta seruantibus. cum his duobus uel tribus licet esse se dixit, quomodo et cum tribus pueris in camino ignis fuit et quia in Deum simplices adque inter se unanimes permanebant, flammis ambientibus medios spiritu roris animauit, quomodo apostolis duobus in custodia. clausis, quia simplices, quia unanimes erant, ipse adfuit, ipse resolutis carceris claustris, ut uerbum quod fideliter praedicabant multitudini traderent, ad forum rursus inposuit. quando ergo in praeceptis suis ponit et dicit: ubi fuerint duo aut tres, ego cum eis sum, non homines ab ecclesia diuidit qui instituit et fecit ecclesiam, sed exprobrans discordiam perfidis et fidelibus pacem sua uoce commendans ostendit magis esse se cum duobus aut tribus unanimiter orantibus quam cum dissidentibus plurimis plusque inpetrari posse paucorum concordi prece quam discordiosa oratione multorum.

Ideo et cum orandi legem daret, addidit dicens: et cum steteritis ad orationem, remittite si quid habetis aduersus aliquem, ut et pater uester qui in caelis est remittat peccata uobis. et ad sacrificium cum dissensione uenientem reuocat ab altari et iubet prius concordare cum fratre, tunc cum pace redeuntem Deo munus offerre, quia nec ad Cain munera respexit Deus: neque enim habere pacatum Deum [*]( 20 Marc. 11,25. ) [*]( 1 licet sint M sed sint add. m. 2 2 de dni magestate M, ad dum maiestatis R 3 enim fuerintM tres collecti Mx, tres collecti in nomine meo M7v 4 inquit om. M 5 paeatis] pacificis V 6 licet eras. in M M W s. Z. m. 2 7 dum 22, domino V 8 persenerabant V medio GR 13 duo inquit aut tres fuerintJf 14 tres W GrMRV, tres collecti in nomine IDeO o 15 discordiam ezprobrans M 16 snam G se M a. Z. m. 2 17 Qnianimiter ex nnamiter W m. » 18 pluribus MV paucorum] pacifioorum R concordiae R, concordiam Ml prece ex pacem M m. 2 19 discordiae orationem 12 23 remittet W uobis peccata Mv 24 iubet hunc M recordare R 25 deo W in ras., domiuo v ad M s. I m. 2 26 pacatum habere a dominum V )

poterat qui cum fratre pacem per zeli discordiam non habebat. quam sibi igitur pacem promittunt inimici fratrum? quae sacrificia celebrare se credunt aemuli sacerdotum? secum esse Christum, cum collecti fuerint, opinantur qui extra Christi ecclesiam colliguntur?