De Disciplina et Habitu Virginum Liber

Cyprian Saint, Bishop of Carthage

Cyprian. Saint. S. Thasci Caecili Cypriani Opera omnia, Pars I (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 3.1). Hartel, Wilhelm von, editor. Vienna: Gerold, 1868.

Non metuis, oro, quae talis es, ne cum resurrectionis dies uenerit, artifex tuus te non recognoscat, ad sua praemia et promissa uenientem remoueat et excludat et increpans uigore censoris et iudicis dicat: copus hoc meum non est nec imago haec nostra est. cutem falso medicamine polluisti, crinem adultero colore mutasti, expugnata est mendacio facies, figura corrupta est, uultus alienus est. Deum uidere non poteris, quando oculi tibi non sunt quos Deus fecit sed quos diabolus infecit. illum tu sectata es, rutilos adque depictos oculos serpentis imitata es, de inimico tuo compta, cum illo pariter arsura. haec, oro, non cogitanda sunt Dei semis, non die semper ac nocte metuenda? [*]( 7 Matth. 5, 36. 12 Apoc. 1,14. ) [*]( 1 pascha] phasca 8 itaque itaque D 2 ueteri...fermento om. D 3 azimis SWD 4 perseueret Wx 5 ..colorum W, et colo- rom Augustinu* l. c. adulteriia DW2, adulteris SW\', adulterinis August. et medicaminum v, et adulterinis medicaminum Balueius 6 deus 8 7 aut ex et D m. 2 8 tu add. W m. 2 uincendum Dl esse om. W audacie S 9 crinis W\' infeces S 11 capiti D id est orn. W 13 caniciem W, canitiae D 14 qui sit] quis ita D caput domini W 16 recognat D et ad v 17 et (ante excl.) om. D excludens Wl et increpans SV, increpans WDv censores S 18 naec W haec om. Baluzius 21 est (post alienus) om. W poter.sD 22 tibi] tui scripsit Baluzius sint WD deus tibi S inficit W 23 emitata S 24 et arsura Dv cogitanda non sunt v )

200

uiderint quid sibi nuptae per placendi studium de coniugum solacio blandiantur, quos dum in excusationem suam proferunt, ad societatem criminosae consensionis adsciscunt. uirgines certe, quibus hic sermo non consulit, quae se eiusmodi artibus compserint, inter uirgines non putem debere numerari sed tamquam contactas oues et morbidas pecudes a sancto et puro grege uirginitatis arceri, ne contagio suo ceteras polluant, dum simul degunt, ne perdant alias quaecumque perierunt.

Et quoniam continentiae bonum quaerimus, perniciosa quaeque et infesta uitemus. nec illa praetereo, quae dum neglegentia in usum ueniunt, contra pudicos et sobrios mores licentiam sibi de usurpatione fecerunt. quasdam non pudet nubentibus interesse et in illa lasciuientium libertate sermonum conloquia incesta miscere, audire quod non decet, quod non licet dicere, obseruare et esse praesentes inter uerba turpia et temulenta conuiuia, quibus libidinum fomes accenditur, sponsa ad patientiam stupri, ad audaciam sponsus animatur. quis illi in nuptiis locus est cui animus ad nuptias non est, aut uoluptaria illic et laeta esse quae possunt, ubi et studia et uota diuersa sunt? quid illic discitur, quid uidetur? quantum a proposito suo uirgo deficit! quantum inpudicior, quae uenerat pudica, discedit! corpore licet uirgo ac mente permaneat, oculis, auribus, lingua minuit illa quod habebat.

Quid uero quae promiscuas balneas adeunt quaeque oculis ad libidinem curiosis pudori ac pudicitiae corpora dicata prostituunt? quae cum uiris adque uiros nudae uident turpiter ac [*]( 1 nuptae sibi D 2 eicuaatione sua W 4 non SW, nunc Dv compaerit S 5 nirginis S putent V 7 ne] nec D dum] cum W 10 uitamus W dum] cum S 12 non D s. I. m. 2 13 illa lasci- bientium D, illaaciuientium S (inter illam lasciuientem libertatem v) 14 audere D decet et V non om. S obaeruare S, obseruari WD, obuersari ManutWs j cf. (honou. dbseru. p. 322 15 et (ante esse) expunxit Krdbinger 16 sponsam S 17 illi] illis SWD nuptis D 18 uoluntaria S 19 et (ante studia) om. W 20 defecit SD quantum SWDV, quando ud quanto v 21 inpndicior - pudica SY, ..pudiciorinpudica W, impudicior — impudica D, pudica — impudicior (uel impudica) v 22 quod] quae v 23 quaeq. S, quae WDv j24 dicata] dica S, inlata D 25 quae cum] quaecumq. S niris adq. uiros S, uiros atque a niris WDv nin quod atq. in W 8.1. m. 2 uidentur] «*entur D (pnd eras.) )

201

uidentur, nonne ipsae inlecebram uitiis praestant? non ad corruptelam et iniuriam suam desideria praesentium sollicitant et inuitant? uiderit, inquis, qua illuc mente quis ueniat, mihi tantum reficiendi corpusculi cura est et lauandi. non te purgat ista defensio nec lasciuiae et petulantiae crimen excusat. sordidat lauatio ista, non abluit, nec emundat membra sed maculat. inpudice tu neminem conspicis, sed ipsa conspiceris inpudice: oculos tuos turpi oblectatione non polluis, sed dum oblectas alios, ipsa pollueris. spectaculum de lauacro facis, theatro sunt foediora quo conuenis. uerecundia illic omnis exuitur, simul cum amictu uestis honor corporis ac pudor ponitur, denotanda et contrectanda uirginitas reuelatur. iam nunc considera an cum uestita est uerecunda sit inter uiros talis quae ad inuerecundiam profecit audacia nuditatis.

Sic ergo frequenter ecclesia uirgines suas plangit, sic ad infomes earum ac detestabiles fabulas ingemescit: sic flos uirginum extinguitur, honor continentiae ac pudor caeditur, gloria omnis ac dignitas profanatur. sic se expugnator inimicus per artes suas inserit: sic insidiis per occulta fallentibus diabolus obrepit: sic dum ornari cultius, dum liberius euagari uirgines uolunt, esse uirgines desinunt, furtiuo dedecore corruptae, uiduae antequam nuptae, non mariti sed Christi adulterae, quam fuerant praemiis ingentibus uirgines destinatae, tam magna supplicia pro amissa uirginitate sensurae.