Carmen Apologeticum
Commodianus
Commodianus. Commodiani Carmina. Dombart, Bernhard, editor. Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 15, 1887.
- Nam insipientes tamquam maledictum euitant.
- Aeternitas illi praeparatur, Christo qui credit,
- Vt socius Dei sit homo post funera uiuens.
- Lex et prophetae docent, qui sunt Dei digni caelorum
- Et quibus absconsa reuelantur aurea saecla.
- Per tot uates numero de filio Dei clamatur,
- Et cluserunt oculos fili Dei primi uocati;
- Qui scelere facto non sunt recordati legendo,
- Sed perseueranter: Nos sumus electi! dicentes. [*]( 656 Ioh. 2, 1 sqq. )[*]( 656 commutaũ M 858. Quod MLd; Quando P1; Quum PSB -Quod — uino in M litteris uncialibus scripta SS9 Tunc M; Tam P1 (8. u. I.) v ydrias (sic!) in M m. 1. in rasura scripsit 660 cum neque Quod habeat quo referatur, neque gustauit conueniat cumnarratione euangelica (cf. quae Boensch in commentario p. 279 in hunc locum adnotat), hic excidisse quaedam uidentur precepit M 882 insanierunt M; insani erant P1 (8. u. I.); insanierant P3υ perdere MP1 Ld; pendere P3R morti MPlB (cf. u. 321; fort. prodere morti; cf. Verg. Aen. 12, 41 sq.); morte Ld 883 qm̃ M decreQ M 671 prophete M docent M; dicent P1 (8. u. I.) v malim Deo; cf. u. 88; Instr. 11 19,15 celorum M 872 scfa M 874 fili M (cf. u. 732; 735); filii P1 (8. u. I.) v 676 perseueranter Wilh. Meyer, ut ipse iam scripseram; perseuerantes MP ; perseuerant LbB; perseuerant: En Ld dicentes] de participio praes. pro uerbo finito usurpato cf. u. 46 et locum simillimum Instt. 134,17: Non requiris eam, sed sic quasi besteus errans )
- Adhuc infatuant profanos balneis ire,
- Quos faciunt mundos ipsi Deo summo placere.
- Aqua lauat sordes, non intima cordis iniqua,
- Nec sacra sacrilega potuerunt lauare curata.
- Non ita praecepit Dominus, sacra ferre malignis;
- Et locu(tu)s iterum, ab idolis mundos haberi:
- Nemo sibi faciat simulacrum daemonis, inquit;
- Nam dixit et illis: Idolis seruire nolite.
- Si Deus praecepit ab idolis ualde caueri,
- Quid illi decipiunt gentes puros esse lauacris?
- Immo cum recipiunt tales, docere deberent
- Seruire non aliis, nisi tantum Summo placere.
- Dum facinus quaerunt obumbrare Christi de morte, [*]( 879 Matth. 15, 18 sq. 681 Exod. 22, 20 682 sq. Exod. 20, 3 sq. 684 neuter. 6, 13 sqq. )[*]( 677 ire M (ut Knoellio uidebatur) P1υ; ira incodP* 678 Qos M faciunt (= fingunt, simulant; cf. u. 686 decipiunt gentes puros esse lauacris) M (P5 falad: facient); faciant P1υ 179 Aqa M labat M iniqa M 180 sagra M potert M curata] peccata R 680 sq. uulgatam uerborum distinctionem curata, Nec ita mutauiy 881 Ñ (= Non) Jf; Nec P1 (8. u. I.) v pcep M 882 Et locu(tu)s iterum Wilh. Meyer (cf. u. 325 Sed iterum dixit Dominus*); Et loc iter, M; Et locas iterum P1; (malignis.) Est locus Ieremiae Zd; Et lei sanctorum PS (Duebner ?); Sed lex ipsorum R munds M 683 demonis inqid M 684 Nã (= dixit) M (nam = autem, ui copulatiua magis quam aduersatiua ut u. 649; 898), Nam P1 (s. u. I.) JR; Nunquam Ld illis idolis MPlLd; illis idolis umquam P3; illis idolis numquam R 185 Si Mv; Sic P1 686 qd M puros esse lauacris P* (DuebneT); puro sese lauacris M; puros (paro P3) sese lanari P1 687 recipiunt M; recipient P1 (s. u. l.) Ld; receperint R 689 quęr̃t M. )[*]( *) De et iterum nihil esse mutandum ]apparet etiam Cypriani locis quibusdam comparatis, quos Commodianus uidetur secutus esse: de lapsis c. 7 (p. 242, 3 H.): Et iterum Deus loquitur dicens: sacrificans diis eradicabitur nisi Domino soli et test. III, 59 (p. 161, 7): ubi Dei praeceptoi non facies tibi idolum nec cuiusquam similitudinem haec praemittuntur : Et rursum (Et iterum cod. M). )
- Aperiunt ualuas passim, ut intretur ad illos.
- Hinc ergo depereunt, qui se putant puros ab aqua
- Posse Dei fieri, conscientes ante latroni.
- Nunc colit in uano quodlibet, nunc sancta requirit,.
- Nescit ubi primum occurrat inscius ille,
- Ac idolis seruit, iterum tricesima quaerit;
- Nunc azyma sequitur, qui castum sederat ante.
- Hoc Deo non placuit participes daemonum esse,
- Qui legem instituit, fieret quo transitus inde.
- Sunt tibi propositae duae uiae: elige, quam uis,
- Nec enim te findes, ut possis ire per ambas;
- Sed tamen ex ipsis opportunam quaerere debes;
- Ne cadas in fauces latronum, cautior esto.
- Vnum quaere Deum, qui quaerit hostia nulla,.
- Vt possis abolitus resurgere saeclo nouato.
- Quid malos attendis et iudicas sanctos iniquos,
159
160