Carmen Apologeticum

Commodianus

Commodianus. Commodiani Carmina. Dombart, Bernhard, editor. Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 15, 1887.

  1. Vt nihil agnoscant, donec meo uerbo sanescant.
  2. Praedictus est Deus carnaliter nasci pro nobis,
  3. Vt fieret illis merito cruciatio maior:
  4. Ecce dabit Deus ipse uobis signum ab alto:
  5. Concipiet uirgo et pariet terra caelestem;
  6. Emmanuel autem uocetur, iusserat illos;
  7. Quod lingua Latina \'Dens nobiscum\' euoluit.
  8. Audite, quod ipse nutriretur melle, butyro,
  9. Et Samariam caperet, uerbum priusquam loqueretur.
  10. Sed haec est historia clausa, de qua docti reuoluunt,
  11. Vt paruulus lactans sine pugna praedas iniret;
  12. Passio cuius praedicta est taliter ante,
  13. Vt Deus passibilis fieret profuso cruore.
  14. Esaias ait: Tamquam ouis ductus ad aram,
  15. Nec uoce clamauit, patienter omnia gessit.
    16. [*](4Q5 sqq. Esai. 7,14 eq. 408 Matth. 1, 23 410 Eiai. 8,4 415 sq. Esai. 53, 7 )[*]( 403 meo uerbo sauescant P2v, mea uerba senescant MP1; Ps dicit noluisse se coniecturam suam in textum recipere, quod ironice Commodianus dicere potuerit: \'Nae, tantum audient, quum Dei deficientibus annis ipsius uerba senio tabuerint\' 403 predictus M . Dominus r Hanssen Wilh. Meyer, Abh. p. 290 404 cruciatio M; r m. 2. addidit . 405 Dominus Hanssen 406 celestem M 407 illis B s buturo M .410 Et (om. B) Samariam caperet, uerbum Pl (s. u. I.) v (ad quam lectionem probandam B affert Esai. 8, 4 διότιπρὶν ἢ γνω̃ναι τὸ παιδἱονϰαλει̃ν πατἑρα ἢ μητέρα, λήψεται .. τά σϰυ̃λα Σαμαρείας Et uerbum Samaria caperet et M (apparet igitur, quae codicis lectio uidebatur, eam ingeniosam Pitrae esse conieeturam) priusquS M (P* falso: priusque) 410 loqeretur M 411 hec M hystoria M eluea B qa M 412 predas M iniret P1 R Wilh. Meyer, AM. p. 293; inTre M (extremo margine acriptum, ut una littera potuerit glutinatoris opera intercidere); teneret Ld (quia \'dictio praedaa inire latina est nulla neque cum uerbis Graecis (lea. 8, 4) conuenit\'); haberet Hanssen 413 predicta M 416 post gessit P1v exhibenti Tu Deus et Dominus uere meus! cpntra quem ille, quae uerba in M non hoc loco, sed post uersum 567 inueniuntur; cf. S. 107 p. 793 sq. )
    142
  16. Suffigitur clauis, quod Dauid praedixerat olim;
  17. Quem et potauerunt secundum scripturas acetum.
  18. Et in uestimentis meis, dixit, sortem[que] miserunt,
  19. Quod factum, et legimus in illo omnia gesta.
  20. Fuerunt et tenebrae factae tribus horis a sexta
  21. Festinauitque dies inducers sidera noctis.
  22. Praedictum hoc fuerat fieri per prophetam Amos,
  23. Vt tegeret subito sese per sollemnia sancta.
  24. O mala progenies, * * subdola fronte!
  25. Generaui suboles, dixit Deus, qui me negarent.
    26. [*]( 417 Psal. 118, 120 (Cypr. p. 88, 7 H.) 418 Paal. 68, 22 419 Psal. 21, 19 421 Matth. 27, 45 423 sq. Amos 8, 9 425 Esai. 1, 4 426 Esai. 1, 2 )[*]( 417 predizerat 4!8 scribturas M acetum MPfJ ut psalm. cod. Sangerman. (Sabat. II p. 137) et cod. Fuld. deperd. in libro TerluU. adu. Iud. c. 13; aceto Lb 419 Et M{?) B (coniecturâ) Ld; Vt P1 (s. u. I.) sortem Lbv; sortemqae MP1 Wilh. Meyer, Abh. p. 293 (\'que steM bei Commodian dfter, wo es kaum zu erkldren ist\') 420 sq. factum, et legimus in .. gesta. I Fuerunt scripsi; factum et legimus in .. gesta fuerunt. I P; factum et legimul. In .. gesta fuerant. I R; factum et legimus. In .. gesta I Fuerunt Ld 421 fuert M tenebrae factae tribus horis a sexta Hanssen Wilh. Meyer, Abh. p. 293; tenebre facte tribs horis a* sextam M (d m. 1. s. I. scripsit); tenebrae factae ad sextam (in P3) tribus horis P1; t. f. tr. (sunt) h. ad sextam Lb; t. f. tr. in h. a sextam R; t. f. tr. h. ad sextam Ld 422 inducere Mj obducere P1 (8. u. I.) v 423 Amos MPl (cf. u. 66; 193); Amosum P3v post Amos in M additur , quod est signum uersus exeuntis 422 sqq. noctis. I Praedictum .. Amos, I Vt scripsi; noctis. I Praedictum .. Amos I Vt P1; noctis, I — Praedictum .. Amosum — I Vt v 424 Vt tegeret subito sese (sc. dies) Ld; Vt legeret subitos esse м.; Vt legeret sublatos esse P1; Vt lugeret subito terra Lb; idem suspicatur hic uersum excidisse et locum sic esse scribendum: cVt lugeret subito terra per (solem occasum, I Mutaretque Deus in luctum) solemnia sancta ; ut lugeretur sublato die 22 coll. Cypr. test. II,\'23 p. 91, 3 sqq. H.: occidet 1 meridie et obtenebrabitur dies lucis; et conuertam dies festos uestros in luctum sollemnia M 425 0 mala progenies subdola fronte M; 0 mala progenies, (inquit,) o subdola fronte! P; 0 mala progenies, (audi,) o subdola fronte! R; 0 m. progenies! 0 s. fronte I (Generaui) Ld; 0 m. pr., (ingrata,) a. fronte! Hanssen; fort. addendum: ceruicosa; cf. 261 429 suboles M; soboles P1 (s. u. I.) v )
    143
  26. Et dixit: Audite uocem tubae. — Nolumus, aiunt.
  27. Hoc dicit Ezechiel: Audient ergo gentes a longe.
  28. Vno uolo titulo tangere librum Deuteronomium:
  29. In caput eritis, gentes ; nam increduli retro.
  30. Si respuunt certe omnia supra dicta rebelles,
  31. S(c)ite quid opponunt, cum res tam aperte dicatur?
  32. Videte iam ergo, dubii qui nunc usque natatis,
  33. Quod gentes in Domini fuerint scriptura priores.
  34. Nunc ergo fas est credere, quem libri designant,
  35. Non idolis uanis, qui frustra pro uita coluntur,.
  36. Nec istis adiungi uoluptuosis et sine freno,
  37. Qui magis luxurias diligunt quam Summi praecepta.
  38. Non est culpa satis una, qui credere nolunt,