Carmen Apologeticum
Commodianus
Commodianus. Commodiani Carmina. Dombart, Bernhard, editor. Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 15, 1887.
- Inmittit luxurias, per quas perdat filios Alti; .
- Agonia inmittit, spectaculis ire cruentis
- Aut nimis obscenis, inpudica nosse pudicis.
- Si fuerat castus, incestus proficit inde
- Et placent adrident, quae tunc mala gaudia temptant.
- In istis luxuriis populus primitiuus agebat
- Et a lege Dei semper recedebat inormis.
- Ad quos emundandos saepe Deus misit alumnos,
- Vt illos corrigerent deprauatos denuo Summo. [*]( 201 Nec umquam (unquam v) Μυ; Nunquam P\' 202 luxurias P1υ; luiuria M seculi M 203 dilectos M2 P1υ; delectos Ml 204 seculo premonet M 205 Si filios dir M (idem Roensch suspicatus erat) v; Si filii, dixit, P2 (s. u. I.) 201 Quidni foras egredimur P* coll. Genes. 4, 8 Egrediamur foras; sed cf. Instr. I 24, 13 Ezis inde foris pompam P1υ; pompa M WiZh. Meyer, Abh. p. 293 208 Immittit R (ingeniose, cum ueram libri ms. lectionem ignoraret) Ld; Inmutit M; Immutat P1 (s. u.l.) quas .. filios P1υ; quos .. filius M deperdat P3 209 Agonia immittit Ld (— certamina ? cf. Instr. II 12, 10); idem Agoniam praefert in adnotatione in Instr. II 12, 10; Agonia mit tis M; Agoniam mittit Hanssen, Wilh. Meyer, Abh. p. 292; Agoniae immittit P1; Agonia mittit R spectaculis P1 (s. u. f.) v; Rpeculis M cruentes M 210 mimis R inpudica M 211 incestus M (P2 falso: incertus) P1υ, 212 placent adrident scripsi (cf. I. N. Ott in Jahrb. f. cl. Philol. 109 p. 840 extr.); placens adridens M; placens arridet Pl (s. u. I.) v quae Plv; qnę M tunc M; hinc P1 (s. u. I.) v temptant M 213 istis MP3υ; his P1 primitibus M 214 inormis scripsi (= enormis, erectus; cf. u. 221; Woelfflin. Arch. III p. 148); inermis MPIB; aeterni Ld 215 emendandos R 216 corrigerent P\' (s. u. I.) v; corrigent M Summo M; Summi P1υ 216 sq. deprauatos denuo Summo. Excipere Wilh. Meyer, Abh. p. 305; deprauatos. Denuo Summi Excipere P1υ )
- Excipere numquam uoluerunt dicta diuina,
- Sed uoluntate sua saeuierunt semper inepti.
- Mactabant iustos redarguentes illos inique,
- Dum nollent accipere frenum disciplinae caelestis.
- Esaiam serrant, lapidant Hieremiam erecti,
- Iohannem decollant, iugulant Zachariam ad aras.
- Et uenit et ipse, fuerat qui praedictus ab illis,
- Et patitur, quomodo uoluit, sub imagine nostra.
- Cuius in exitio omnis prophetia repleta est,
- Dixerat hunc Daniel nouissimum esse prophetis.
- Is erat, quem propter uates (de tuba canebant,
- In sua uenturum propria, quem sui negarent.
- Inprouidi semper et dura ceruice recalces,-
- Dum respuunt formam, sacramenta legis amittunt.
- Non illos iustitia humilis caro nata refregit,
- Nec bonitas tanta aut aegrorum cura de uerbo.
- O pia religio, o tam ueneranda maiestas, 7 [*]( 211 sqq. Matth. 23, 34 sq.; Lnc. 11, 49 sqq.; Matth. 14, 10; Marc. 6, 27 (cf. Tertall. Scorp. 8) 226 Dan. 9, 24? cf. 242 228 Ioh. 1, 11 221 cf. Instr. I 38, 1 230 PhiL 2, 7? 231 Phil. 2, 8; Matth. 11, 29; Ioh. I, 14 )[*]( 217 nomquam uoluerunt MP3; nunquam noluerunt P1 (s. u. I.) v 218 uoluntate sua MP1 Ld; uoluntati suae R saenierunt scripsi (cf. u. 838); sernierr M; seruierunt P1υ inepti MP1R; ineptis Ld 219 iniquę M 220 discipline M coelestis disciplinae accipere frenum P1, quod tamen idem in excursu retractat 221 Hieremiam P\'; hieremiã M; Jeremiam υ 223 Et uenit et P1; Et uenit P3; & ueniet et M; Aduenit en JB; Atque uenit Ld 224 quomodo] quoniam Hanssen 226 prophetes Lb 227 Es M canebat Ml; n eadem manus e. I. add. 228 quęm M 229 Improuidi P* (cf. Instr. II 16, 24); Inprouidis M; Improbi P\' (coll. Instr. I 38, 1) 230 formam P3υ; forma MPX; formas Lb 231 iustitia, humilis caro nata R (cf. u. 367 humilis in carne; interpunctionem. ante humilis sustuli, quia iustitia ablatiuus mihi uidetur); iustitia humiles non oaro nata M; iustitia humiles, non caro nota P\' (idem in excursu caro nata praefert); iustitia humiles, oaro nata LbLd 233 relligio P1 R o tam] o primo omissum m. 1. s. Z. add. )[*]( XV. )[*]( 9 )
- Cuius medicina taliter in terra profecit!
- Non ullum de ferro secuit, non enplastro curauit,
- Sed sine tormento statim suo dicto sanauit.
- Talia uidentes turbabantur mente Iudaei,
- Qui magis inuidia ducti sunt in zelo liuoris,
- Non respicientes prophetarum dicta sepulti,
129
130