Conlationes Patrum (Collationibus)

solum namque deum inmutabilem confitemur, quem tantummodo sancti illius prophetae ita conpellat oratio: tu autem idem ipse es, et ipse de ae: ego sum, inquit, deus, et non mutor, quod scilicet ipse ut solus naturaliter semper bonus, semper plenus semperque perfectus, eni nihil nec adici poarit aliquando nec minui. ideoque debemus ad uirtutum studia inremiesa cura 10 sollicitudine nosmet ipsos semper extendere ipsisque nos iugiter exercitiis occupare, ne cessante profectu confestim deminutio subsequatur. ut enim diximus, in uno mens eodemque statu manere non praeualet, id est ut nec augmenta uirtutum capiat nec detrimenta sustineat. nOn adquisisse enim eius minuisse est, quia desinens proficiendi adpetitus non aberit a periculo recedendi.

Ideoque iugis cellae conmoratio retentanda est. totiens enim etiam reuersus quis uelut nonus in ea et incipiens habitator titubabit atque turbabitur, quotiens ab eadem fuerit euagatus. illam namque quam in cella residens adquisierat animi intentionem, si fuerit relaxata, recuperare rursus non sine labore poterit ac dolore, et per hoc reductus retro non de amisso cogitabit profectu, quem superadicere potuit si e cella non fuisset excussus, sed gaudebit potius, si illum statum de quo reccidit semet ipsum senserit recepisse. nam sicut amissum ac praeteritum tempus ulterius reuocari non potest, ita ne illa quidem quae perierunt possunt emolumenta restitui. quantumlibet enim post haec animi intentio fuerit operata, instantis diei profectus et praesentis temporis quaestus est, non lucri semel perditi reparatio. [*]( 3 Ps. 101, 28 4 Malacb. 3, 6 ) [*]( 3 conpellit V 4 inquid VDWO 8 ipeus V 10 diminutio VDlWX 11 in om. W 12 susteneat D1 14 apetitas W recidendi DIOX 15 IIII W retinenda V 17 habitatur V adque VO 21 ai om. Dt 28 recidit Dl OX recedit D\'W recipisse W1 25 ne illa] nulla V possunt om. W emulumenta V 27 instantius V 28 recuperatio Y c )

Mutabilitati autem etiam supernas potestates ut diximus subiacere declarant illi, qui de eorum numero corruptae uoluntatis uitio conruerunt. unde neque illi inmutabilis naturae esse putandi sunt, qui in illa qua creati sunt beatitudine perseuerant, eo quod in contrariam partem non fuerint similiter deprauati. aliud namque est inmutabilis naturae esse, aliud uirtutis industria bonique custodia per inmutabilis dei gratiam non mutari.

quidquid enim per diligentiam vel adquiritur uel tenetur, potest etiam per neglegentiam deperire. ideoque dicitur : ne beatifices hominem ante exitum suum, quod uidelicet adhuc in conluctatione quis et ut ita dixerim scammate constitutus, quamuis uincere soleat ac frequentes palmas uictoriae consequatur, non potest tamen a metu ac suspicione incerti prouentus esse securus.

et idcirco deus solus inmutabilis uel bonus dicitur, qui bonitatem non industriae studio, sed naturaliter possidens non potest aliud quid esse quam bonus. nulla igitur uirtus potest inmobiliter ab homine possideri, sed ut parta iugiter teneatur, necesse est eam semper illa qua adquisita est sedulitate atque industria custodiri.

Lapsus uero quispiam nequaquam subitanea ruina conrmase credendus est, sed aut prauae institutionis deceptus exordio aut per longam mentis incuriam paulatim uirtute animi decedente et per hoc sensim uitiis increscentibus casu miserabili concidisse. ante contritionem enim praecedit iniuria, et ante ruinam mala cogitatio. quemadmodum domus numquam subitaneo ad ruinam procumbit inpulsu, nisi aut antiquo uitio fundamenti ant longa inhabitantium desidia stillicidiis primum paruissimis penetrantibus corrupta [*]( 10 Sir. 11, 30 24 Proy. 16, 18 (LXX) ) [*]( 1 XV W 8 uoluniatee D1 inmntabiles D1W1 4 po- tudi V 5 contriam V 7 custudia V per] p D gratia VD2 8 quicquid VX quicquit W 9 necleg. 0 12 soemmate 0 frequenter FD1 18 niotoriae V poteest 01 14 snspitione VDX 15 quia. F 18 parata D patrata X retineatur 0 semper pro illa D 19 aque F adque 0 cnstndiri F 20 XVI W 23 deoedente VX: decidente J)WOv 24 praecidit V 26 procmnbet WOX . )