Conlationes Patrum (Collationibus)

Tripertita nobis a maioribus ratio super hac qua dicitis 30 [*](1 obtansque 0 2 presbiterii D WP presuit. 0 6 diaconoB W1 10 paruerat D1 11 daniel 0 quur 0 12 cellola. W1 alacretate D1 qum 0 15 promta WO 21 ipsa quoque] ipsaque WOX 23 ingemiscentibus DP 84 possit D X 26 excesso D1 27 effecta D1W\'OPX1 desideria D* 28 summo D1 30 qua DlOIX: quam D\'WO\'P )

Dispensationis autem ac probationis duplex causa est. prima, ut paulisper a domino derelicti et mentis nostrae infirmitatem humiliter intuentes super praecedente puritate cordis, quae nobis est illius uisitatione donata, nullatenus extollamur, probantesque nos ab eodem derelictos gemitibus nostris et industria illum laetitiae ae puritatis statum recuperare non posse intellegamus et praeteritam cordis alacritatem non nostro studio, sed illius nobis dignatione conlatam et praesentem de ipsius rursum gratia et inluminatione esse poscendam.

secunda uero probationis est causa, ut perseuerantia nostra uel mentis constantia et desiderium conprobetur, et qua intentione cordis uel orationum instantia deserentem nos uisitationem sancti spiritus requiramus, manifestetur in nobis, ac pariter\' agnoscentes, quanto labore amissum istud spiritale gaudium et puritatis laetitia conquiratur, sollicitius inuentam custodire ac tenere adtentius studeamus. quodammodo enim neglegentius custodiri solet quidquid creditur facile posse reparari.. [*]( 1 sterelitate WO1PX1 2 diabuli D\'P 4 tempore DXW OP procedente 0 nosmet] nos W 5 ignauiam D1OP 7 germanare D1 8 sterelis D*P stereles WxOx ab omni] a Jbona D ieiunii DxO 9 bonis om. Dl 11 paenitrante W1 14 mentes Dx 22 persenerentia D 26 stnt 0 27 inoenta DO 29 costodire Dx onstodire WXPX quidquid P:quiequid DWOX reparare D1 parari 0 . ) [*]( 7* )

Per quae euidenter probatur gratiam dei ac misericordiam semper operari in nobis ea quae bona sunt: qua deserente nihil ualere studium laborantis et quantamlibet adnitentis industriam sine ipsius iterum adintorio statum pristinum recuperare non posse illudque in nobis iugiter adiDpleri: non uolentis neque currentis, sed miserentis est dei. quae gratia nonnumquam e contrario neglegentes ac resolutos inspiratione hac qua dicitis sancta et abundantia spiritalium cogitationum uisitare non rennuit, sed inspirat indignos, exsuscitat dormitantes et inluminat ignorantiae caecitate possessos clementerque nos arguit atque castigat infundens se cordibus nostris, ut uel sic de inertiae somno conpunctione ipsius instigati consurgere prouocemur. denique frequenter etiam odoribus ultra omnem suauitatem conpositionis humanae in his ipsis subito uisitationibus adimplemur, ita ut mens hac oblectatione resoluta in quendam spiritus rapiatur excessum seque conmorari obliuiscatur in carne.

In tantum uero illum quem diximus abscessum et ut ita loquar desertionem dei beatus Dauid utilem esse cognouit, ut nequaquam orare maluerit, ne a deo in nullo penitus relinqueretur (hoc enim sciebat incongruum esse uel sibi uel humanae naturae ad quamlibet peruenienti perfectionem), sed temperari eam potius deprecatus sit dicens: non me derelinquas usque quaque, ac si diceret aliis uerbis: scio quod derelinquere soleas utiliter tuos sanctos, ut eos probes.

aliter enim ab aduersario temptari non possunt, nisi a te paulisper fuerint derelicti. et ideo non rogo ut numquam me derelinquas, quia non expedit mihi, ut non uel meam infirmitatem sentiens dicam: bonum mihi quod humiliasti me, uel exercitium [*]( _5 Bom. 9, 16 28 Ps. 118, 8 29 Ps. 118, 71 ) [*]( 1 dei om. 0 3 laborantes DVP1 7 numquam D\' 8 quam P * habundantia DP 9 set D\'O 10 dormientes OP 11 ftdque DP 12 inherciae W 13 etiam] eam W 14 conpossitionis D\'P 15 sabito om. 0 16 oUatioae 0 20 mallnerit D1W 23 Bit] est in rae. m. 2 D 24 dicerit D* 26 temptare Dl 28 mea D\' 29 est quod 0 quia Xv )

anantum enim mihi utile est si me paululum subrelinquas, ut desiderii mei constantia conprobetur, tantum noxium est si pro meritis ac delictis meis nimium me deseri patiaris, quia nulla uirtus humana, si diutius in temptatione tuo deseratur auxilio, sua poterit constantia perdurare et non protinus aduersarii uel potentia uel factione subcumbere, nisi tu ipse, qui es humanarum uirium conscius ac luctaminum moderator, non permiseris temptari nos super id quod possumus, sed feceris cum temptatione et exitum, ut sustinere possimus.

tale quid et in Iudicum libro super exterminatione gentium spiritalium quae aduersantur Israheli mystice legimus designatum: hae sunt gentes, quas dominus dereliquit, ut erudiret in eis Israhelem, et haberent consuetudinem cum hostibus proeliandi, et iterum post pauca: dimisitque eos dominus, ut in ipsis experiretur Israhelem, utrum audiret mandata domini quae praeceperat patribus eorum per manum Moysi, an non.

quam utique pugnam non inuidens deus quieti Israhelis nec male eidem consulens, [*]( 5 Iob 1, 9-10 (LXX) 17 I Cor. 10, 18 21 Ind. 8, 1-2 24 1. c. 4 ) [*](1 pliandi D 3 diabulus D1P 6 colet D1 9 grece D WPX greci OX DW eccΦuΡΛ O: m. P 10 nimletate D1O 16 protenus D1 18 et] etba Xv. om. 0 21 mistiee WO hec O 22 dereliquid WP relisqaid O 28 nt habereat D\' 24 pliandi D 16 audirent P1v, 27 manu WO moai W 28 quietis OP. )

Hanc pugnam utiliter nostris quoque insertam membris etiam in apostolo ita legimus: caro enim concupiscit aduersus spiritum, spiritus uero aduersus carnem: haec autem inuicem aduersantur sibi, ut non quaecumque uultis illa faciatis. habes et hic pugnam inuisceratam quodammodo corpori nostro dispensatione domini procurante. quidquid enim generaliter et sine aliqua exceptione omnibus inest, quid aliud iudicari potest nisi ipsi humanae substantiae post ruinam primi hominis uelut naturaliter adtributum : et quod uniuersis congenitum concretumque deprehenditur, quomodo non credendum sit arbitrio domini non nocentis, sed consulentis insertum?

causam nero huius belli, id est carnis et spiritus, hanc esse pronuntiat: ut non, inquit, quaecnmque uultis illa faciatis. ergo id quod procurauit deus ut a nobis non possit impleri, id eet ut non quaecumque uolumus illa faciamus, si inpleatur quid aliud credi potest esse quam noxium ? et est quodammodo utilis haec pugna nobis dispensatione creatoris inserta et ad meliorem nos statum prouocans atque conpellens, qua sublata procul dubio pax e contrario perniciosa succederet. [*]( .9 Gal. 5, 17 ) [*]( 1 utilem W: utilisaimam in ras. breuioris uocis tn. 2 D et OPXv semper] saepios W 2 staram 0 deprimitur DOX: depmitur P deprimeretur v uexaretur W se om. 0 se sentiretj obliuisoeretur W 3 non] se W 4 inerti otio DOXr: inercia W(c) inertia∗∗- P . 5 et] uel 0 8 insertum Dl 10 uero] autem Pv 14 quicquit W quicquid X 15 iudicare D1W1 pote | est 0 19 consn- lentes W1 30 inquid DWP 21 procurahit D 22 posset Χυ 23 illa om. D1OX . aliud] aliquid Dl 24 quam om. D1 utiliusD 26 adque OP 27 succederet D\'WO: sucoedit D\'P succedet Xv\' .-)

GERMANVS: Licet nobis quaedam intellectus linea iam praelucere uideatur, tamen quia necdum possumus apostoli sententiam ad liquidum peruidere, uolumus haec nobis apertius explanari. tres enim res hic indicari uidentur, prima carnis aduersus spiritum pugna, secunda spiritus aduersus carnem concupiscentia, tertia uoluntas nostra, quae uelut media conlocatur, de qua dicitur: ut non quaecumque uultis illa faciatis. super qua re licet ut dixi suspiciones quasdam ex his quae exposita sunt intellegentiae colligamus, uolumus tamen, quia se huius obtulit conlationis occasio, aliquid nobis lucidius disputari.

DANIHEL: Discernere diuisiones et lineas quaestionum portio intellectus est, et maxima pars intellegentiae scire quid neectas. propter quod dicitur: insipienti interroganti sapientia reputabitur, quia licet is qui interrogat uim propositae quaestionis ignoret, tamen quia prudenter inquirit et intellegit quid non intellegat, hoc ipsum illi reputatur ad sapientiam, eo quod quid nesciret prudenter agnouerit.

secundum dmisionem itaque uestram tres hoc loco res ab apostolo nominari uidentur, concupiscentia carnis aduersus spiritum et spiritus aduersus carnem, quarum aduersus se inuicem pugna hanc uidetur habere causam atque rationem, ut ea quae uolumus, inquit, facere nequeamus. quarta igitur superest causa quam minime uos uidistis, ut illud scilicet quod nolumus faciamus. nunc ergo opus est nobis, ut prius duarum concapiscentiarum uim, id est carnis et spiritus, agnoscamus, et ita demum quae uoluntas sit nostra, quae inter utraque posita [*]( 14 Prov. 17, 28 (LXX) ) [*]( 1 quoedam D1 6 carnis concupiacentiam PX 9 intellegentia D 10 huius obtulit WD\'OP: obtulit huius D1r 12 daniel 0 18 quod OPX 16 hie D1WO 16 ignorat Wi ignoraret 0 17 et om. 0 iplud P 18 nesciuit D agnoait WX 20 nominare D lO 21 adaenam Be WP pugnam D1 22 ui- dentur D1 23 inquid DWOP: om. X 24 illat W{0) 25 non Dl 26 malim at ita 27 inter] ia D utramque Pv. cf. cap- 11, 2. 12, 3 et 5. 19, 2 )

Vocabulum carnis in scripturis sanctis multifarie legimus nominari. nam nonnumquam significat hominem integrum, id est qui ez corpore constat et anima, ut ibi: et uerbum caro factum est, et: uidebit omnis caro salutare dei nostri, nonnumquam homines peccatores atque carnales, ut ibi: non permanebit spiritus meus in hominibus istis, eo quod sint caro.

interdam pro ipsis pecoatie ponitur, ut ibi: nos autem non estis in carne sed in spiritu, et iterum: caro et sanguis regnum dei non possidebunt. denique sequitur: neque corruptio incorruptelam possidebit. nonnumquam pro agnatione et propinquitate, ut ibi: ecce nos os tuum et caro tua sumus, et apostolus: si quo modo in aemulationem inducam carnem meam et saluos faciam aliquos ex illis.

quaerendum ergo nobis est, secundum quam significationem ez his quattuor carnem hic debeamus accipere. manifestum namque est secundum illud quod positum est: et uerbum caro factum est uel illud: et uidebit omnis caro salutare dei penitus stare non posse. sed neque secundum illud quod dicitur: non permanebit spiritus meus in hominibus istis, eo quod sint caro, quia non, sicut ibi abrupte de homine peccatore, ita et hic ponitur caro, cum dicit: caro concupiscit aduersus spiritumet spiritus aduersus carnem. neque enim de rebus substantialibus loquitur, sed de actualibus, quae in uno [*]( 5 Ioh. 1, 14 6 Luc. 8, 6 8 Gen. 6, 8 (LXX) 10 Rom. 8, 9 11 I Cor. 15, 50 12 L 0. 14 II Reg. 5, 1 (LXX) 15 Rom. 11, 14 25 GaL Ó, 17 ) [*]( 8 ominibv W 12 incorruptellani P1 13 agnitione D1W1 OPX 15 apostulis D 18 IIII. D quastuor OX 19 illnt D bis (0) propoaitum 0 22 non] nam D\' 18 omnibus DW\' 24 pecatore D 25 caro cum dici... in margine m. 9 D dicit WOX: dicitur Pv 26 enim om. W 27 snbstanciliabus W )

Quamobrem in hoc loco carnem non hominem, id est hominis substantiam, sed uoluntatem carnis et desideria pessima debemus accipere, sicut ne spiritum quidem aliquam rem substantialem, sed animae desideria bona et spiritalia designari. quem sensum idem beatus apostolus superius euidenter expressit ita incipiens: dico autem, spiritu ambulate, et desideria carnis non perficietis. caro enim concupiscit aduersus spiritum, spiritus uero aduersus carnem: haec autem inuicem aduersantur sibi, ut non quaecumque uultis illa faciatis.

quae eam utraque, id est desideria carnis et spiritus in uno eodemque sint homine, intestinum cotidie intra nos geritur bellum, dum concupiscentia carnis, quae praecipitanter fertur ad uitia, his quae ad praesentem requiem pertinent deliciis gaudet. quibus e contra concupiscentia spiritus aduersata ita desiderat tota spiritalibus studiis inhaerere, ut etiam necessarios carnis usus optet excludere, sic illis iugiter cupiens occupari, ut nullam optaret fragilitati eius curam penitus inpertire. caro luxuriis ae libidine delectatur, spiritus ne ipsis quidem naturalibus desideriis adquiescit.