De consolatione philosophiae

haec enim nobis naturam pariter divinam scientiamque patefacit. Aeternitas igitur

est interminabilis vitae tota simul et perfecta possessio, quod ex collatione temporalium clarius liquet. Nam quicquid vivit in tempore, id praesens a praeteritis in futura procedit nihilque est in tempore constitutum, quod totum vitae suae spatium pariter possit amplecti, sed crastinum quidem nondum apprehendit, hesternum vero iam perdidit;

in hodierna quoque vita non amplius vivitis quam in illo mobili transitorioque momento. Quod igitur temporis patitur condicionem, licet illud, sicuti de mundo censuit Aristoteles, nec coeperit umquam esse nec desinat vitaque eius

cum temporis infinitate tendatur, nondum tamen tale est, ut aeternum esse iure credatur. Non enim totum simul

infinitae licet vitae spatium comprehendit atque complectitur, sed futura nondum, transacta iam non habet. Quod igitur interminabilis vitae plenitudinem totam pariter comprehendit ac possidet, cui neque futuri quicquam absit nec praeteriti fluxerit, id aeternum esse iure perhibetur idque [*]( 5sq. c. 117,12sqq. Augustin. De gen. ad litt. 14, Civ. XII 12, Boet. Trin. 158, 55—72, cf. Rand, Jahrb. Suppl. XXVI 427 21 Aristot. libro I De caelo; cf. II 1 (283b 26: οὐδὲ γέγονεν d πᾱς οὐϱανὸς orr\' ἐνδέχεται ϕϑαϱη̄ναι eqs.) ) [*](TLVK) [*](12 patefecit T1 Peip. patefecerit T2 21 l:cet...(mand)oc(en- snit) e corr. T 21 sq. arestotelia T )

Unde non recte quidam, qui, cum audiunt visum Platoni mundum hunc nec habuisse initium temporis nec habiturum esse defectum, hoc modo conditori conditum mundum fieri < coaeternum putant.

Aliud est enim per interminabilem duci vitam, quod mundo Plato tribuit, aliud interminabilis vitae totam pariter complexum esse praesentiam, quod (divinae mentis proprium esse manifestum est.

Neque deus conditis rebus antiquior videri debet temporis quantitate, sed simplicis potius proprietate naturae.

Hunc enim vitae inimot)iiis praesentarium statum infinitus ille temporalium rerum motus imitatur, cumque eum effingere atque aequare non possit, ex immobilitate deficit in motum, ex simplicitate praesentiae decrescit in infinitam futuri ac praeteriti quantitatem et, cum totam pariter vitae suae plenitudinem nequeat possidere, hoc ipso, quod aliquo modo numquam esse desinit, illud, quod implere atque exprimere non potest, aliqua tenus videtur aemulari alligans se ad qualemcumque praesentiam huius exigui volucrisque momenti, quae, quoniam manentis illius praesentiae quandam gestat imaginem, quibuscumque contigerit, id praestat, ut esse videantur. Quoniam vero manere non potuit.

infinitum temporis iter arripuit eoque modo factum est, ut continuaret eundo vitam, cuius plenitudinem complecti non valuit permanendo.

Itaque si digna. rebus nomina. velimus imponere, Platonem sequentes deum quidem aeternum, mundum vero dicamus esse perpetuum.

Quoniam igitur omne iudicium secundum sui naturam, quae sibi subiecta sunt, comprehendit, est autem deo semper aeternus ac praesentarius status, scientia quoque eius [*]( X3sq. Plat. Tim. 2ssqq.; cf. Procl. in Tim. 75a; Angastia. Civ. X 31. XI 4, 5 25 aq. Tim. 37d sqq. ) [*]( o complexam T1V Peip. 14 immotum T1L1V (et) exT\' )[*](TZFX\') [*]( lo futurum ac praeteritum r* )

complectens omnia, quasi iam gerantur, in sua simplici cognitione considerat. Itaque si praevidentiam pensare velis, qua cuncta dinoscit, non esse praescientiam quasi

futuri, sed scientiam numquam deficientis instantiae rectius aestimabis. Unde non praevidentia,, sed providentia potius

dicitur, quod porro a rebus infimis constituta quasi ab excelso rerum cacumine cuncta prospiciat. Quid igitur postulas, ut necessaria. fiant, quae divino lumine lustrentur, cum ne homines quidem necessaria faciant esse, quae videant.

Num enim, quae praesentia.

cernis, aliquam eis necessitatem tuus addit intuitus? — Minime. — Atqui si est divini humanique praesentis digna collatio, uti vos vestro hoc temporario-

rario praesenti quaedam videtis, ita ille omnia- suo cernit aeterno. Quare haec divina praenotio naturam rerum pro-

prietatemque non mutat taliaque apud se praesentia spectat, qualia. in tempore olim futura provenient. Nec rerum iudicia confundit unoque suae mentis intuitu tam necessarie quam non necessarie ventura dinoscit, sicuti vos, cum pariter ambulare in terra hominem et oriri in caelo solem videtis,

quamquam simul utrumque conspectum tamen discernitis et hoc voluntarium, illud esse necessarium iudicatis. Ita igitur cuncta dispiciens divinus intuitus qualitatem rerum