Epistulae imperatorum pontificum aliorum

Catholic Church. Pope

Catholic Church. Pope. Epistulae imperatorum pontificum aliorum (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 35, Pars 1-2). Günther, Otto, editor. Vienna: Gerold, 1895-1898.

numquid nouus Nestorii sensus est? habuit enim hoc initium a Paulo uesanae mentis Samosateno, quem sancti patres in Nicaea in uita quidem non inuenerunt, dogma uero eius damnauerunt et cessauit, non quod conscripserint trisagion crucifixum, quoniam erat hoc eorum notitiae ualde grauissimum; unde trisagion quidem in mysteriis solummodo canendum reposuerunt, secundum quod seraphim aiunt, nullam in hoc adiectionem aut detractionem agentes.

rursum autem haec impietas renouata et sub impio Photino roborata est et congregati sanctae memoriae patres Constantinopoli, licet eum non inuenissent uiuum, sed tamen dogma ipsius damnauerunt, quatenus nemo sapiat duos filios. unde et unum filium in sua definitione confessi sunt. numquid trisagion dixerunt propter nos crucifixum? quia definitionem patrum praecedentium se secuti sunt, et sequenda eorum dogmata iudicarunt, ut trisagion in solis mysteriis audiatur impassibiliter, sicut seraphim aiunt, et non crucifixum.

deinde Nestorio inminente et impia priorum suorum dogmata astruente, hoc est illius Samosateni atque Photini, collecti propter eum, id est qui circa beatissimos Caelestinum et Cyrillum tunc adgregati sunt, impietates huiusmodi restrinxerunt non adponentes in trisagio crucem. an tu uideris horum omnium sapientior existere aut [*]( 1 trisagion V qui B: quod V; fort. quot in om. B 2 definacio V, corr. a: defensio B sed ais Y: sedatis B 3 ergo rB, correxi trisa- gion V cruce B 4 sternat B 5 nestori V 6 uesane B. uaesanea F 8 conscripserit JB 9 harat V 10 im mysterio Tr cauendum B 11 serafin V, seraphin B 12 dectraetionem F rursus B 13 renouatas B fotino B 14 congregatis sanctis patribus sanctae memoriae constantinopolim B 18 definitionum B praecidentium B, prpdencium 1x 20 inpossibiliter B seraphin V, seraphyn B 21 agunt B 22 dogmatas V illis samositani B 23 fotini V, fotyni B 24 cirillum 1\', cerillum B 25 impietatis B restinxerunt B trisagion V 26 ominum V )

215

[*](ένti τρισαγιῳ τούτου τόνσταυρόv. μήσύ πρώτοζet twv έv 2 Νιxαίᾳπατέρωv, Ya ἃρξη o ορος aou ύπέp αύτούς; αλλά ϕής ,,έγώSta Νεστόριοv προσέϑηxα έv τώ τρισγίω τόv ataupov 3ta τό αύτόν παρεξωϑισϑαι h τούτω τήν ϑεότηταένtii) σταυρούσϑαι αύτόv. xαί tt; μή νεώτερον Νεστορίου to ϕρόνημα; ήρξε γάρ 3 τούτο άπο τού ματαιόϕρονος Φωτεινού,όv οί ἃγιοι πατέρες οι sv Νιxαία sv ζωή μέν ού xxτέϕϑασαν to Ss δόγμx αύτού xατέ- xριναν, 00 διά td ϕράσαι αύτούς to τρισάγιοv έσταυρωμνον, έπειδή τούτο ήν sv γνώσε ᾳύτοίς λίαν δύσϕροροv, Φωτεινώ δέ έράσμιο εϑεν to μένττρισάγον έv μυστηίοις μόνοις άπέϑετο ϕωνεισϑα; xxϑα ta σεραϕιμ ϕασι, μηδεμιαν έν προσϑήxην ἣ ὑϕα ρεσιν πράξαντες. πάλιν Ss tooto td άσβές άνανεωϑέν έπι τοὑ 4 Σαμοσατέως λιαv ιδρύvϑη xαι έπισυναχϑένες ot άγιώτατοιτήν μνημην πατέρες h τή Κωνσταντινουπολει Ú xαι αὑτοv οὑ παρ- έϕϑασαν άλλά td δόγμα άὑτοὑ xατέxριvαv to μή ϕρονειv δὑο ot- οὑς. 810 sva xαϑωμολόγησαν sv τῳ ορῳ αὑτωv υιὑv. μή τό tptO- άγιοv έϕησαv Ôt\' αύτὑv έσταυρωμένον; ott τῳ όρῳ twv πρό αὑτων πατέρωv έξηxολοὑϑησαv, xαιέπεσϑαι tot; δόγμασιν αὑτων έxριvαv τοὑ τό τρισάγιοv sv tot; μυστηριοις μόνοις έξαxοὑεσϑαι άπαϑώς w; td σεραϕίμ. xαι μή έσταυρωμένοv. πάλιv ss Νεστοpιου άνα- 5 xαλὑψανος xαι xαταρτιζοτος td άσεβή 〈τωε〉 πρό αὑέοὑ δόγματα, ϕαμέv ss td Φωτεινού xαι td too Σαμοσατέως, συvα- ϑροισϑέντες δι\' aotov οι zspt Κελεστιvov xat Κὑριλλοv έπαυσαv td; τοιαὑτας δυσσεβειας οὑx άποϑέντες ev tw τρισαγιῳ σταυρόv. ή, ao δοxειςπάντωv τοὑωv σοϕώτερος ειvαι ἣ έχεσϑαι παp\' ao- ) [*]( 1 fort. πρότερpος iv τἣ Νιxαια h 2 Ϟήσιv aeogh, correvio xαιτοι μη a τοὑ Νεστριου gh ήρξαρ gh 6 de Photini Paulique Samosateni neglectis in hac epistula temporibus ac de. correctionibus interpretis cf. quae exposui \'Nachrichten der Gesellschaft der Wissensch ztt Gdttingen philol.-histor. Klasse 1894\' p. 123 8 5ta t0 agh: διά τού eo 9 γvώσε:*ex γνώσεις corr. o man. 2 ϕωτεινού aeo 11 μηδέ μιav gh 13 Xtav agh: πάλιv eo ιδρύνϑη h: ιδρύνϑη g, ήδρὑνϑη a, ήδρὑνϑη eo 14 τἣ om. eo 15 to μή aeogh: fort. τού μη 16 xαϑομολύγήσαν h 17 δι\' aoTov agh: 2s αύτάv eo, fort. δι ήμάς; cum interprete 19 μάvοις eo: μύνοv agh 20 σεραϕείμ h άvαxύψαντος a 21 τωv addidi 22 δέ aeo: δή gh 24 τοιάσδεeo δυσεβειας h )

216

sancto spiritu illis, quibus erat scientia. amplius esse plenus? tua itaque adiectio crucis in trisagio adposita implacabilis blasphemia est.

uerumtamen et post hos sanctos patres cum terrae motus grauissimus Constantinopolim adprehendisset. minor et maior, diues et pauper, seruus et liber ex ea discedentes in Campo simul concurrerunt, gelu et hieme illuc potius interire quam cum ea ciuitate corruere. quibus clementia dei parcens reuelauit beatissimo Proclo, ut trisagion propter irae placationem cum litania canerent, et hoc manifeste non uni aut secundo notum est factum sed omni mundo. numquid apposuit deus in eo dici crucem? nihil itaque, quia in eius esset iniuriam. ait enim dicendum (sanctus deus, sanctus fortis, sanctus inmortalis, miserere nobis\'.

quomodo ergo tu praesumpsisti adponere crucem ultra deum aut etiam ultra patres, patrem confundens filio et sancto spiritui. in trisagio proferens crucem, quatenus apud te pater non sit pater solum sed etiam filius, et filius non sit filius solum sed etiam pater. et sanctus spiritus non sit solum spiritus sed etiam filius?

propterea si quis apponit in trisagio crucem praeter filium dei, anathema sit. si quis quaternitatem introducit in trisagio apponens post trinitatem Christum crucifixum, anathema sit. si quis confundit trinitatem eundem dicens esse patrem et filium et sanctum spiritum, anathema sit.

si quis distinguit unam essentiam trinitatis in duas, anathema sit. [*]( 1 scienci Y 2 trisagion VB, correxi 4 aphendis sot V: conprehendisset B 5 discemlentes V 6 concureruut V gelu V: et gelu B hime V illic B 7 interrire V 8 patens B 9 litanea V, lotania B caneret V 10 numquid B: num V 12 dicendo VB, correxi 14 p̄sumsisti V cril V 15 confundis B. sed i in ras. filio et bis V trisagion V 16 proferres B 18 spiritus sanctus trsp. B 19 si quis] incipit K singulis damnationibus numeros inde a I usque ad VIIII praeponens apponet B trisagio K: trisagion VB 21 quisqu§ aeternitatem K introducat V in trisagio K, in trisagion V: om. B 23 eumdem diens V 24 et diA sanctum spiritum om. B ana τn̄̓ՐV 25 ẹx̣τιnguιτ B, distingit V i )

217

[*](τοὺς πνεύματος άγίουοἱς ήνγνω̃σις ; ή σὴ σοι̇νον άποτεϑει̇נα iv Ttp τρισαγι̇ω̢ τοὑ σταυρού προσϑήϰη δοσμενὴς βλασϕημι̇α ὲστίν. πλὴν Xat μετὰ τούτους τοὺς άγίους πατέρας δοσϕόρων ϰατα 6 λαβόντων τὴν Κωνσταναινούπολιν σεισμω̃ν μιϰρὸς ϰαὶ μέγας πλούatfj; ϰαὶ πένης,δοὑλος ϰαὶ ἑλεύϑερος sx τὴσδε ὰπαναχωρήσαντες ὲν τω̢̃ Κάμπω̢ ά̔μα συνέδραμον ϰρυμοῑς ϰαὶ χειμω̄νι ἐϰει̌σε μα̃λλον ὀλέσϑαι xat μὴ συμπεπτω̃σϑαι τη̗̄ αὐτη̗̃ πόλει. οὓς ϕειδου̃ς o ϑεὀς ἀξιώσας ϕιλανϑρωπευσάμενος ἀπεϰάλυψε τω̩̃ μαϰαρίω̩ Πρόϰλω̩ to Tptadftov εἰς παυ̃σιν ὀργη̃ς λιτανεύοντας αὐτοὺς ϕωνει̃ν ϰαὶ του̃το ἐμϕανω̃ς οὐχ ἑνὶ f) δευτέρω̩ γνωσϑὲν ἀλλἀ παντὶ τω̩̃ ϰόσμω̩. μὴ ἀπέϑετο 6 ϑεὀς ἐν αὐτω̩̃ λἑγεσϑαι ataopov; ὅτι οὐδὲν ὁρα̩̃ εἰς ὕβριν αὐτου̃. ἔϕη γὰρ ϕάσϰειν „ἅγιος o ϑεὀς, ἅγιος ἰσχυρὀς, ἅγιος ἀϑάνατος, ἐλέησον ἡμα̃ς.“ πω̃ς cov σὺ τετόλμηϰας παραϑέσϑαι 7 ataopov παρἀ τόν ϑεόν f] xat 7tapa too; πατέρας, τόν πατέρα συγχἑων τω̜̃ υἱω̩̃ xat tip ἁγίω̩ πνεύματι sv τω̩̃ τρισαγίω̩ ϕωνω̃ν tov σταυρὀν w; παρά aot μὴ εἰναι πατέρα τὀν πατέρα μόνον dXXd xat υἱὀν xat tov υἱὸν μὴ ει̃̓ναι υἱὀν μόνον dXXd ϰαὶ πατέρα xat to πνεῡμα τό ἅγιον μὴ ει̃̓ναι μόνον πνευ̃μα ἀλλὰ xat υἱόν; διἀ τοῡτο ει̉́ τις ἀνατιϑει̃ ἐν tώ τρισαγίω̩ σταυρόν παρὰ tdv otdv 8 του̃ ϑεοῡ, ἀνάϑεμα ἔστω. st τις τετράδα παρεισϕέρει sv τω̩̃ τρισαγίω̩ παραϑεἰς μετὰ τὴν τριάδα Χριστόν ἐσταυρωμένον, ἀνάϑεμα ἔστω. st Tt; συγχέει τὴν τριάδα 〈τὸν〉 αὐτόν λέγων ει̃̓ναι πατέρα xat υἱόν ϰαὶ ἅγιον πνευ̃μα, ἀνάϑεμα ἔστω. ει̉́ τις διίστησι rrjv μίαν οὐσίαν τη̃ς tptdÒfJ; sl; δύο, ἀνάϑεμα 9 ἔστω. ) [*]( 2 τοῡ σταυρου̃ eo: σταυροῡ a, om. gh δυσσεβὴς eo ἐστί aeogh H- 3 μετὰ aeog: xata h 5 ἀναχωρήσαντες h 6 ϰρυμοὶς a: xpu μμοι̃ς h, ϰρυμμοι̃ς eg, ϰρυμ μνοι̃ς o (a superscr. man. 2) Zxsbat h 7 συν- επτω̃σϑα: eo fort. ϕειδου̃ν 8 ἀξιώσας ϰαὶ ϕιλανϑρ. eo 9 xa: τοῡτο .. παντὶ τω̩̃ ϰόσμω̩ om. a 11 ὑπέϑετο eo οὐδὲν ex οὐδενός g man. 2 17 ἀλλὰ υἱόν h τόν om. a 18 πνεῡμα μόνον trsp. a 19 ἀνατίϑησιν eo 21 ει̉́ τις τετράδα.. ἐσταυρωμένον ἀνάϑεμα ἔστω gh: om. aeo 23 sT τις συγχέει.. πνεῡμα ᾱνάϑεμα ἔστω eogh: om. a tov addidi 25 ει̌ τις διίστησι.. εἰς δύο ἀνάϑεμα ε̌στω post it τις τόν ε̃να .. υἱω̃ν ἀνά- ϑεμα ε̌στω (p. 219, 1) trsp. gh 2;) s:c δύο gh: s:; οὐσίας δύο a, om. eo )

218

si quis unum filium secat in dualitatem filiorum, anathema sit. si quis dei uerbum et carnem dicit unam naturam ignorans naturarum differentiam, anathema sit.

si quis diuinam naturam filii confundit passionibus carnis eius et non confitetur eum spiritu impassibilem, carne uero passum, anathema sit. si quis dicit dei passibilitatem aut mortem gustasse deum tamquam ad haec eum bona uoluntate uenisse, cum conuersus esset. et non confitetur eum tamquam deum non fuisse sub dominatione mortis, mortem uero mortificasse per carnem suam mortalem, quam adsumpsit, anathema sit.

credimus enim, quia uita uita est et non recidit in mortem. tu autem cognosce et abscidere, in quibus inique locutus es. tamen sit et est dei gratia cum his, qui recte uerbum praedicant ueritatis. EXPLICIT EPISTOLA ASCLEPIADIS EPISCOPI TRALLENSIS AD PETRIM ANTIOCHENUM.

(79.) GELASIUS EPISCOPIS PER DARDANIAM.

DILECTISSIMIS FRATRIBUS UNIVERSIS EPISCOPIS PER DARDANIAM CONSTITUTIS GELASIUS EPISCOPUS. SICUT ETIAM CUNCTIS FRATRIBUS PER

1 filium om. B dualitate BK 3 unaturam V 5 diuinam naturam V: unam naturam K, naturam diuinam B 6 eius om. K impassilem K 7 passum VK: passibilem B anathemf V 9 cum om. B 10 et om. V 12 adsumsit V, sumpsit B 13 uerbis credimus enim numerum VIIII praescripsit K recedit B et ante correctionem K morte V 14 absidere B 15 sit VK: sit deus B post uerbum del. dl B 16 ueritatis] desinit K BPLASCLEPLADIS V episcopi om. B 17 IRALLENSIS PARTIS CAMPANIAE (leg. Cariae?j AD B

70. Dat. anno ut uidetur 493. B = Berolin. lat. 79, quem quae in hac epistula correxit manus Sirmondi, non curo. praeterea uerba inde a his igitur (init. § 3) usque ad damnati sunt (§ 7) in duo capitula diuisa traduntur in codice Paris. lat. 12098 = K. Edd. Car. 12 341; Bar. ad a. 492, 34; Collect. Concil.; BTA I 267; Thiel 335. 19 sq. GET.ASIUS UNIVERSIS EPIS PER DARDANIAX CONSTITTTIS Sicut B DAR- DAXIAX V 20 frabus V uniuersis supra linea V

219

[*](st ttg τόν ἕνα υίόν διχάζει sl; δυάδα υίω̃ν, ἀνϰ́ϑεμα ἔστω. ει̉́ τις tdv ϑεόν λόγον ϰαὶ τὴν σάρϰα μίαν ϕύσιν λέγει ἀγνοω̃ν twv ϕύσεων to διάϕορον, ἀνάϑεμα ἔστω. ****** 10 ****** ****** ****** ϰαὶ γὰρ πιστεύομεν, Õtt rt ζωὴ ζωή eatt xat 00 μετέπεσεν sl; 11 ϑάνατον. ao 86 γνώση̗ ϰαὶ ἀποϰὁψη̗, έφ\' οι̉ς ἀνόμως ει̉́ρηϰας\' ἔστω 81 xai ἔστι to5 ϑεου̃ ἡ Zdpt; μετὰ twv ὀρϑοτομοὑντων tov λόγον rij; ἀληϑείας. )[*]( 4 aliqua exciderunt )

220

DALMATIAS DESTINATA EST. Ubi primum respirare fas est a continuorum tempestate bellorum, quae uel in illis prouinciis uel in istis temporum qualitas incessanter exercuit, cunctos per Dardaniam domini sacerdotes fraternae sollicitudine caritatis duximus adloquendos:

primum, quia regimen apostolicae sedis indepti strepitu publico, sicut dictum est, retardante commissae nobis sacrae dispensationis officium propriis, ut mos erat, litteris nequiuimus indicare, quo uestra fraternitas de communionis domini nobiscum munere gratuletur; deinde ut, post tantas acerbitates incommoditatesque mundanas qualiter inuicem ualeremus. mutuus sermo depromeret; postremo, si qua de ecclesiasticis referenda sunt causis, quae propter insidias perpetui hostis pastorali sunt iugiter circumspiciendae uigilantia, significationibus panderemus alternis.

his igitur incitati per fratrem et coepiscopum nostrum Ursicinum praesentia dirigere scripta curauimus, praeeunte gratia salutationis hortantes. ut magnanimiter auxilio domini tolerando rerum transeuntium uastitatem magis esse debeamus adtoniti, ne, quod absit. perpetuae subeamus uitae dispendium. proinde, quae catholicae ueritatis poscit utilitas praecauenda. dilectio uestra paulisper aduertat.

apud Graecos, quibus multas haereses abundare non dubium est, iam ante annos fere quadraginta et quinque de domini nostri et saluatoris incarnatione nata conquaestio est Eutyche quondam presbytero Constantinopolitano in blasphemias proruente, per quas diceret unam [*]( 3 istis V: illis B execuit V 4 caritate diximus V 5 indeptis trepitu V 6 dictu V commisse B: commissa V, commissum 02 7 mons B 8 quo V: quam B 9 nu neregratularetur B ut supra linea B 10 aceruitates VB 12 causis ex causas corr. V 13 circumspicienda V 14 alternus is igitur B 16 praecunti V 17 hortantes K: ortantes B, orantes V tollerando B 18 adtoniti VBK: attenti o1 nec B 20 praecauenda V K: dicanda B 21 auertat B 22 habundare VK annos om. K XLτa B 22 et quinque de V: & quique de B, unde K 24 conquestio VB est om. B eutychen K, eutichen V, euthicen B. corr. Car. quondam VB: quod K presbytero constantinopolitanoK: presbyterum constantinum V, presbiterum constantinopolitaneB 25 blapsemias Y, blasphemia B proruentem B dicere una B )

221

tantummodo id est solam diuinitatis naturam siue substantiam in domino Iesu Christo credere nos debere susceptae carnis ueritate prorsus abolita.

quod utique impium prauumque commentum Marcionistis Manichaeisque coniunctum totum sine dubio salutis nostrae solueret sacramentum, siquidem, quantum et scripturae uenerabilis dicit auctoritas et maiorum testatur doctrina nostrorum, redemptorem mundi deum totum simul deum totumque hominem ex Maria uirgine fuisse progenitum et huic mundo certum est extitisse conspicuum, sic passum atque resurrexisse constat a mortuis itaque quadraginta diebus fuisse cum discipulis conuersatum, in caelum ascendisse plena luce sit clarum eoque modo dictum ad iudicium angelo testante uenturum, ut et filius hominis, quem beatus Stephanus martyr a dextris uirtutis dei uidit astantem, manifestus appareat et, quem compunxerunt, persecutores eius aspiciant: quod nimirum sine carnis humanae non potest constare materia, cuius adsumptio glorificata est deitate non prorsus adsumpta.

unde et beatus lohannes apostolus dicit: qui negat Christum in carne uenisse, hic est antichristus, et gloriosus apostolus Paulus, qualem hodieque credere debeamus dominum nostrum Iesum Christum, palam professus est dicens: in quo habitat omnis plenitudo diuinitatis corporaliter, quo breui capitulo simul Arrianam pestem et hanc, quam diximus, Eutychianam caelesti praedicatione subuertit, quia et nihil minus est, ubi [*]( 14 cf. Act. 7. 55 15 cf. loh. 19, 87 (Zachar. 12, 10, 19 Iuh. II 7 22 Coloss. 2, 9 ) [*]( 1 diuinitati K 2 suscepta BK 3 impium prauumque BK: imprabumque V 4 cognomentuin B manicheis que B 5 saluti nrae B soluere BK 9 genitum K est stetisse B 10 itaque Y: ita BK 11 uersatum in caelis BK 12 eo quomodo B, et quomodo K 14 beatum B ad K 15 conpuncxerunt B, cum punxerunt K 16 quid V n _i 17 materiam B absumpta Coust. 20 ateypf B, antecrhistus K: antichristum V 22 confessus B 23 quo Thiel: quod VBK capitulos simula crianam B 24 euticianam B 25 pcatione subuertet B est ubi VK: sibi B )

222

omnis plenaque diuinitas habitare perhibetur et 'corporaliter' exprimendo in ueritate persistere nostri corporis adprobatur.

super his autem frequenter ab apostolica sede et per beatae memoriae sanctum Leonem et per successores eius certum est Graecos fuisse conuictos, sicut ipsorum cartis, quas apud nos habemus, sine ambiguitate monstratur.

nunc uero, quamuis ipsam pestilentiam non audeant profiteri, eos tamen, qui talibus communicauerint meritoque secundum Calchedonensis decreta concilii ab apostolica sede damnati sunt obstinatique in eadem damnatione defuncti, pernicioso furore defendunt et eorum recitationem ecclesiae catholicae moliuntur ingerere. quibus utique, quod absit, receptis etiam contagium prauitatis, cui se communione sociarunt, consequenter incurritur, quemadmodum, quod auertat dominus, si Arrii uel cuiuslibet haeretici ad ecclesiasticam recitationem nomen admittitur, simul et consortium detestabilis erroris adsumitur.

unde quia errorem quidem fatentur sed ea sibi putant communionem catholicam conditione laxandam, ut nomina eorum, qui praeuaricati sunt, illis in ecclesia recitare sit licitum et non tam ipsi corrigere quam sinceritatem catholicam inficere nitantur contagio perfidorum, dilectionem uestram fraternae caritatis adfectu non destitimus admonere. ut si qui talia seminantes ad uestras regiones forte peruenerint, modis omnibus excludantur uobisque cum sede beati apostoli Petri, sicut a patribus nostris est tradita, inlibata communio atque ex omni parte inconuulsa perduret.

certe, si quis aures uestras de hac crediderit subreptione pulsandas, sollicitudine [*](1 omni K diuinitaṭι̣s K 2 exprimende V iin om. K 3 per K: om. VB sanctae memoriae beatum BK 5 conuinctos VK chartis K, partis V quos V 6 monstrantur V tunc K 7 audeat K 8 communicauerunt Thiel 9 damnati sunt EXPLICIT K 10 defunctis pernicioso se errore B 11 recitacione V 12 quibus B: quod V utique om, B receptis V: recitatis B 13 sotiarum V incuritur V 14 quod admodum B aduertat B uel om. B 16 adsummitur V 17 quidem supra linea V eam B 18 laxanda V 22 destituimus B quit alia V 23 peruenerit B 25 illi beata B 27 hanc B )

223

pastorali ad nos quantocius referre properetis, ut communi studio catholicoque tractatu pro domo unius domini cuncti catholici conferant sacerdotes: ut et, quae orthodoxae definitioni competunt, intemerata seruentur et, quatenus errantibus deceat subueniri. rationabili deliberatione noscatur.

haec autem uestra dilectio etiam ad contiguas sibi quasque prouincias uicinosque pontifices prudenter faciat peruenire, ut ecclesiarum praesules uniuersi ueritatis instructione percepta mortiferam declinare ualeant falsitatem. ET SUBSCRIPTIO: Deus uos incolomes custodiat, fratres carissimi.