Epistulae imperatorum pontificum aliorum

Catholic Church. Pope

Catholic Church. Pope. Epistulae imperatorum pontificum aliorum (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 35, Pars 1-2). Günther, Otto, editor. Vienna: Gerold, 1895-1898.

Ualde contristatus sunt super te, frater karissime, quoniam creuit per te magnum scandalum, cum tu potius debueris scandala resecare. etenim ob hoc retinere uolo lacrimas et prohibeor a tua haerese sic malitiose prolata, quoniam a te uulnerata sunt euangelia, actus quoque apostolorum et apostolus: quoniam praeter eos uisus es fallaciter commentari, ne Christus crucifixus absolute propter nos confitendus sit sed trisagio crux coaptetur, sicut priores tuae litterae ad Acacium Constantinopolitanae ecclesiae pastorem insinuant, in quibus scriptum est:

quia in impietatem incidisti, frequenter circumuertis prolatam a te sententiam, si quo modo eam permanentem et solidam cunctis adfirmes; dum autem pro ea a metropolitis culpatus fuisses, non uenisti ad satisfactionis examen neque respexisti, ut sis bene glorificans. sed undique refutaris. neque enim diuinitatem dicimus passibilem, sicut tu dicis, neque nudum uerbum dicimus crucifixum sed Christum Iesum. ubi enim crux dicitur, necesse est esse corporis eleuationem: in trisagio autem quid uult manifestatio corporis, quatenus [*](74. B = Berolin. lat. 79, ex quo edidit epistulam Fronto l. c. 551 sed hic quoque intrudens nonnulla ex alia ueraione Latina primum edita a Merlino l. c. 2. 2 INCIPIT EPŁA ANTEONIS ARSENONE AD PETRI* quoniam non oportet passibilem (!) in tresagion copulare per adiectionein quia crucifixus est propter nos quam petrus sicut hereticus apposuitB ANTHKONIS V ARSENOE V 5 dellltbueris V: debuisscj B 7 prohibere ora V 9 propter V 10 absoluto V 11 tresagio B aptetur B 12 insinuat B in quibus scriptum est VB: interpolatio antiquissima iam interpreti ut uidetur adtribuenda 13 in om. B incidisti V: cedet B 14 proten latam V: a te prolatam B a te sententiam B: aesencia V 15 pro ea a metropolitis scripsi: pro ea a me propolitis B, pro cam inetropolis V, pro ea me perpolitis Fronto Duc 16 uenisti V: ueuisti ut. uid. ex nouisti corr. B 17 bene supra linea V 18 tu dicis Y: eutyches B 19 sed Christurn Iesum V: aut post trinitatem Christum B 20 eleuacionem V: elationem B trisagion VB 21 nul V )

189
[*]( (74.)\'Αντεω̄νος ὲπισϰόπου \'Αρσενόης ἐπιστολγ̀, πρὸς Πέτρον ἐπίσϰοπον \'Αντιοχείας, Õtt 06 SSt πάϑος ev τψ̄ τρισαγψ συνάπτεν sta τη̃ς προσϑήϰης τη̄ς „ὁ σταυρωϑεὶς St1 ἡμα̃ς, ἢν 01 αίρετιϰοὶ προσέϑηϰαν. Ildvo εἰμὶ ἐστυγναϰὼς, ὰδελϕὲ τιμιώτατε, ὅτι ἐπηύξηται sta aoo μέγα σϰάνδαλον avtt too ὲϰτεμεῑν as τὰ axivSaXa. ϰαὶ Tap ὲπι- σχεῑν ϑέλω ta ἐπὶ τούτψ δάϰρυα ϰαὶ ϰεϰώλυμαι ύπὸ τη̃ς ση̃ς sv ϰαϰία̖ ἐξενηνεγμένης αίρέσεως, ὅτι παρατέτρωται itapa Oljt ta εὺαγ- γέλια πράξεις ts ϰαὶ ὰπόσολος ὲπείπερ παρ\' αὺτοὺς ἔδοξας ὲπι- σοϕίζεσϑαι του̃ pj Xptatov σταυρωϑέντα xaO-apw; όμολογεῑν ἀλλἀ τψ̄ τρισαγίψ tov otaopov συνάπτειν, w? ta πρω̃τά 000 γράμματα ta πρὸς \'Αϰάϰιον tov Κωνσταντινουπόλεως ποιμένα δείϰνυσιν. ἐπειδὴ 81 εἰς ἀσέβειαν ἐμπέπτωϰας, διαϕόρως διαστρέϕεις τὴν ὲξενεχϑει̃σαν ύπό σου ἀδίϰως νομὴν, ὅπως ὲμπαράμονον xat έδραίαν αὺτὴν παρὰ 2 πα̃σι ϰυρώσῃς. * * * * * * * * * οὔτε fdp τὸ ϑει̃ον λέγομεν παϑητὸν, ὡς σὺ λέγεις, οὔτε γυμνὸν λόγον ϕαμὲν σταυρωϑέντα ἀλλὰ Xptatdv \'Ιησοῡν. * ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ * * * * ∗ ἐν δὲ τϕ̃ τρισαγίψ που̃ σώματος δήλωσις, tva χώραν yj .του̃ σταυρου̃ λάβοι ) [*](74. Graeca e codicibus edd. Fronto l. c. 551, Binius l. c. 775. 2 \'Avtiuvo; (\'Αντέωνος ao) ὲπιοϰόπου \'Αρσενόης (ὰρσινόης a) aeo: om. gh, nisi quod \'Ανϑεω̃νος ὲπισϰόπου \'Αρσινόης post ὲπιστολὴ add. g man. rec. 4 0: om. eo 6 ὰντὶ too ἐϰτεμεῑν 06 ta σϰἁνδαλα aeo: om. gh 9 τε om. a 13 5e aeo: γε gh ἐμπεπτωϰὼς agh 14 νομὴν aegh et ras. c:c γνώμην corr. 0: γνώμην Fronto Duc. et sic legit interpres 15 post ϰυρώσῃς et 18 post ὶησοῡν aliqua exciderunt 21 λάβη ag )
190
locum habeat appellatio crucis?

dicis enim \'sanctus deus\': et quis ignorat, quia primus pater secundum ordinem solitae glorificationis est omnibus, licet non per excellentiam dignitatis diuinae? deinde dicis ('sanctus fortis\': et quis nescit secundum prophetam Esaiam quia puer natus est nobis Christus Iesus, cuius principatus factus est super humeros eius et uocatur et est magni consilii angelus, deus, fortis? nam licet crucifixus sit ex infirmitate, sed infirmum nostrum adsumens corpus hoc passus est; fortis autem deus existens confidenter ad crucem proprium tradidit corpus, unde etiam dicebat: spiritus quidem promptus, caro autem infirma. ex hoc enim et propheta ipse, inquit, infirmitates nostras adsumpsit.

deum autem et hominem omnes confitentur Christum, tu uero solum fortitudinem Christi diuinitatis dicens et hanc quoque pertransiens uenisti ad sanctum spiritum et confessus es, sicut uere est, inmortalem.

quem ergo superinducis crucifixum propter nos postea? num Christum dicis ? ergo manifestus es quaternitatem sapiens, alium praeter fortem deum Christum nominando. sed spiritum sanctum crucifixum dicis? et quid hoc amplius erit impium ? num fantasiam asseris passionis dispensationem? ergo secundum impios Manichaeos fantasia est nostra salus.

uides, quemadmodum undique praecipitans? et ignoras aut etiam sciens sponte malignaris ? ecce igitur admonitus reuertere de indisciplinatione tua et sequere, sicut suscepisti a propheta, glorificare trisagion id est ter sanctum. [*]( 5 Esai. 9, 6 7 Cor. II 18, 4 10 Matth. 26, 41 12 Esai. 53, 4 (cf. Matth. 8, 17) 25 Esai. 6, 3 ) [*]( 2 ignorat ex ignoras corr. V primitus V 3 glorificionis V 4 dicit V 5 propheta V 6 factus om. V 9 passuni VB, corr. Fronto Duc. 10 unde .. infirma fortasse ab interprete addita 11 cx om. B 12 profeta V adsumsit V 13 tu uero usque ad 15 spiritum om. B 14 solam Fronto Duc. diuinitati V, correxi 16 uero B 17 unum B manifestu V 20 etrit V. eris B num V: non B passio I onis B 21 dispensancione V, dispensatione B manicheos VB 22 nostra salus bis V que ammodum B 23 ingnoras V siens V 24 ammoniti B 25 id est ter sanctum iam ab interprete addita esse crediderim )

191
[*](ροσηγορία; λέγεις fdfp ,,ἅγιος o ϑεός· xat ttc οὐϰ οι̌δεν, ott 3 πρω̄τος o πατὴρ xata τὴν τάξιν τη̄ς συνήϑους πᾱσι δοξολογίας, εἰ xat μὴ xa3-\' ὑπεροχὴν τη̄ς ϑεϊϰη̃ς ὰξίας; ε̌πωιτα ϕάσϰεις ,,ἅγιος ὶσχυρός··· xat τίς otix οι̌δε xata tov προϕήιην \'Haatav ὅτι to τεχϑὲν ἡμῑν παιδίον Χριστὸς \'Ιησοῡς, οὔ r ὰρχὴ ἐγενήϑη ἐπὶ τοῡ ὔμου αὐτου̃ xat xaXsttat xat Satt μεγάλης βουλη̄ς ἄγγελος, ϑεὸς, ἰσχυρός; si γὰρ xat ὲσταυρώϑη ὲξ ὰσϑενείας, aXXa to ἀσϑενὲς ήμω̃ν ἀναλαβὼν σω̃μα tooto πέπονϑεν· ἰσχυρὸς ås ϑεὸς τυγχάνων προϑύμως πρὸς τον ataopov to οἰϰει̂ον ἐξεδίδου wc εἰ- πεῑν xat τὸν προϕήτην· αὐτὸς τὰς ὰσϑενεἰας Tjpv ὰνέ- λa p s. ϑεὸς ss xat ἄνϑρωπος Ttapa πάντων συνωμολόγηται o 4 Xptatoc\' ao ss μόνον τὸ ἰσχυρὸν τη̃ς του̃ Xptatoo ϑεότητος εὶπὼν, παραδραμὼν 5s ϰαὶ tooto ἢϰες ἐπὶ td πνεῡμα td ἅγιον xai ὡμο- λόγησας, ώς ἔστιν ἀληϑω̄ς, ὰϑάνατον. ttva cov ἐπιϕέις ἐσταυρω- 5 μένον δι\' ήμᾱς μετὰ ταῡτα; τὸν Χριστὸν, λέγεις· οὐϰου̃ν δη̃λος γέγονας tstpaSa ϕρονω̃ν, ἔτερον παρὰ tov ἰσχυρὸν ϑεὸν τὸν Xptatdv ὸνομάζων. ἀλλὰ td πνεῡμα to aftov σταυρωϑη̃ναι ϕάσϰεις· ϰαὶ ti τούτου δυσσεβέστερον γένοιτ\' Sv; ἀλλἀ ϕαντσίαν λέγεις τὴν too πάϑους οἰονομίαν· οὐϰου̃ν ϕαντασία xata tooc ὰσεβει̃ς Μανιχαίους ϰαὶ ἡ ἡμω̄ν σωτηρία. ὁρᾱ̖ς, πω̃ς πρντρχόϑεν περιϰρημνίζῃ ; 6 xat ὰγνοει̃ς ἢ ϰαὶ εἰδὼς έϰὼν ϰαϰουργει̃ς; ἰδοὺ võv ύπομνησϑεὶς ὲντράπηϑι περὶ τη̄ς ἀπαιδευσίας 000 xat ει̌ξον, wc παρεδέξω παρὰ τοῡ προϕήτου, δοξολογεῑν tu τρισάγιον· ὰσωμάτως γὰρ ὸνομαζό- ) [*](5 ὶησοῡς χς trsp. a 7 ὶσχυρὸς ϑεὸς trsp. ghὲξ agh: oux i; eo 13 τοῡτ//// g: τοῡτον aeoh et ante rasuram g όμολόγησας 0 16 cpwvwv gh 22 περὶ aeogh: fort. Ttapa )
192
dum enim incorporaliter nominetur nullo proposito aenigmate incarnationis unigeniti, pure glorificari debet nulla adiectioue crucis inlata; quocumque enim modo commentetur aliquis, a recta fide praecipitatur.

cum enim Christum acceperis propter nos crucifixum filium dei secundum beatum Paulum dicentem: nos autem praedicamus Christum Iesum et hunc crucifixum, noli huius negare nomen et passionem. sin autem, iam praecedens ille ait: si quis uobis euangelizauerit praeter quod accepistis, anathema sit. ego enim, inquit, non iudicaui aliquid me scire in uobis nisi Christum Iesum et hunc crucifixum.

si autem hunc abnegatis crucifixum et in trisagio passionem coniungitis, quomodo non subiacebitis anathemati? Paulus est, qui anathematizat, uas electionis. propone Christum et crucem noli negare nec alterum pro altero dicere; multi sunt enim crucifixi, unus autem pro nobis.

fer itaque huius nomen in cruce, ne alium credaris dicere crucifixum; scis enim dolosi multas insidias. propterea et trecenti decem et octo et centum quinquaginta unum dominum Iesum Christum crucifixum tradiderunt et non trisagion; qui uero legis doctiores horum patrum se esse iudicant, quomodo se potius non ostendunt horum alienos existere?

unde beata congregatio Calchedonensium hos secuta unum filium est confessa dominum nostrum legum Christum. quando autem aliunde uenerunt necessarie diuinitatem trinitatis exponere, dixerunt \'sanctus deus, sanctus fortis, sanctus inmortalis, miserere nobis\'. numquid [*]( G Cor. I 1, 23 8 Gal. 1, 9 9 Cor. I 2, 2 ) [*]( 1 enim om. B 2 glorificari ex glorificare corr. V 5 secundum his V 7 sin autcm iam precedens ille ait B: om. V 10 inquid VB tria. aliquid nescire B 12 abnegasti B et om. B mgio V passione B 13 subiacens V 14 propone B: pone V 16 fert B 17 crucem B dicere om. V 18 et ante trecenti om. B 20 legi V doctoris B horum hd (= hic deest?) nos existere V; ea quae exciderunt patrum se .. horurr. alie in margine addidit V man. 2 praepositis litteris 1ip. (= hie ponendumVi 23 hoc V comfessa V 24 alitldeuenerunt V 25 necessariae B expone V 26 quid om. B )

193
[*](μενον μηδενὸς προϰειμένου τη̄ς σαρϰώσεως του̃μονογενοῡςαὶνίγ- ματος ϰαϑαρω̃ς ὀϕείλει δοξολογεῑσϑαι μηδεμιᾱς σταυροῡ προσϑήϰης ἐπαγομένης· ὡς γὰρ av σοϕίσηταί τις, ἐϰϰρημνίζεται τη̃ς ὀρϑο- ὸοξίας· Xptotov 81 παραλαβὼν Õt\' ἡμᾱς σταυρωϑέντα τὸν υίὸν τοῡ ϑεοῡ xaia τὸν μαϰάριον Παῡγον ϕάσϰοντα· ήμetc se ϰηρύσσομεν Χριστὸν \'Ιησου̃ν ϰαὶ του̃τον ὲσταυρω- ̄μένον μὴ ὰπαρνοῡ τούτου TO ὂνομα xat TO πάϑος· et δὲ μὴ. προαβὼν ἐϰεῑνς ἔϕη· εἴ τις ύμᾱς εὺαγγελίζεται παρ\' 6 παρελάβετε, ἀνάϑεμα ἔστω. ὲγὼ γάρ, ϕησιν, οὐϰ exptvd tt εἰδέναι ev ὑμι̃ν et μὴ Χριστὸν \'Ιησου̃ν ϰαὶ τοῡτον ἐοταυρωμένον. et 81 τοῡτον ἀπαρνεῑσϑε σταυρωϑέντα xai 8 tti) τρισαγίψ πάϑος προσάπτετε, πω̄ς οὐχ ὑποἱσετε TOV ἀναϑεματισ- μόν; Παῡλός ἐστιν 6 ἀναϑεματίζων, TO σϰευ̃ος τὴς ὲϰλοὴς. itpo- βαλοῡ XptOTdv ϰαὶ σταυρὸν μὴ ὰπαρνοῡ· μὴ ἔτερον ὰνϑ\' έτέρου· πλει̃στοι 7ap εἰσιν ot σταυρωϑέντες, et; Se Ó 81\' ήμᾱς. ϕέρε οὐν 0 ὲν τψ̄ σταυρψ̄ τούτου TO ὅνομα, ἴνα μὴ ἔτερον ύποπτευϑῃ̃ς λέγειν σιαυρωϑέντα· ὅτι οἴδας ὅτι πολλὰ τὰ ἔνεδρα του̃ δολίου. διὰ του̃το ϰαὶ ot τιη ϰαὶ οί pv ἔνα ϰύριον \'Ιησου̃ν XptOTOV παραδιδόασι σταυρωϑέντα ϰαὶ 00 TO τρισάγιον· οί se νομομαϑεστέρους ϰρὶναντες έαυτοὺς εἴναι τούτων TCUV πατέρων KW; 06 δεϰνύουσιν έαυτοὺς τούτων ἀλλοτρίυς; ) [*]( 1 μονογεννοῡς a 2 μηδὲ μιᾱς gh 4 Χριστὸν ὸὲ ὸι\' ήμᾱζς.. του̃ ϑεοὐ παραλαβὼν trap. gh 6 et 10 χριστὸν ὶησοῡν eo et sic interpres: ὶησοῡν χριστὸν agh 8 παρὸ a 17 ὅτι ante πολλὰ om. h 18 o5. ante pv om. a 21 ὰλλοτρίους aeogh reliquis quae interpres expressit omissis. ) [*]( XXXV. ) [*]( 13 )
194
adiecerunt in trinitate qui crucifixus es pro nobis\'? si ergo non adposuerunt nec ipsi nec qui ante eos fuerunt, quomodo nouitatem impietatis inducis? qui enim dicit ista se concilia suscipere et ita non sapit, ut dicit, quid ei prodest? nihil: ipsi enim dixerunt; eos autem, qui praesumunt componere fidem alteram, si quidem sint episcopi aut clerici, alienos esse episcopos ab episcopatu et clericos a clero; si uero monachi aut laici fuerint, anathematizari eos. EXPLICIT EPISTOLA ANTE- ONIS EPISCOPI AD PETRUM ANTIOCHENUM.-