Epistulae imperatorum pontificum aliorum

ceterum quid adhuc proxime proditum sit Manichaeos sceleris admittere, non argumentis neque suspicionibus dubiis uel incertis sed ipsorum confessione inter iudicia prolatis malo ex gestis ipsis tua sanctitas quam ex nostro ore cognoscat, quia huiuscemodi non modo factu turpia uerum etiam foeda dictu proloqui sine rubore non possumus. ET MANU IMPERA- TORIS: Diuinitas te seruet per multos annos. [*]( 3 agro eicio V, corr. Meyer: Agricio Car. 8 quinque prouincias] i. e. Galliae Narbonensis 9 hiadem V 19 atque o2: et quę V 21 ut F: et Car., et ut dubitanter Meyer 23 argumentis ex argumentQ corr. V 27 dictum V, corr. 02 I](P V )

DILECTISSTMIS FRATRIBUS AURELIO ALVPIO AUGUSTINO EUODIO ET POSSIDIO INNOCENTIUS. Fraternitatis uestrae litteras plenas fide totoque religionis catholicae uigore formatas t ambobus missis conciliis per fratrem et coepiscopum nostrum Iulium pergrato suscepimus animo, quod earum tenor omnisque contextio in consideratione cottidianae gratiae dei et in eorum correctione, qui contra sentiunt, integra ratione consistit, ut et illis omnem tollere possit errorem et idoneo dato quouis nostrae legis exemplo, quem sequi debeant, dignum possit praebere doctorem.

sed de his iam satis, ut opinor, supra diximus, cum uestris relationibus respondentes rescripsimus, [*](41. Dat. die 27 Ian. a. 417; respondet epistulae episcoporum \'De conciliis duobus .(Coust. 876). Epistulam praeter Auellanam seruauit collectio Quesnelliana: Q = consensus codicum ql = Einsidl. 191, q1 = Vindob. 2141, q3 = Vindob. 2147, quorum cuiusque propria menda leuiora non adnotabo (qA = Oxon. Oriel Coli. 42 quam maxime interpolatus). ex Quesnelliana transiit in Pseudoisidorianam (i3 = Vatic. 3791, is = Ottob. 93; i5 = Vatic. 1340, is = Vatic. 631, quorum lectiones quod paucissimis locis adferam. non ideo faciam, quasi ullum proprium eis adtribuam momentum; cf. Proleg. cap. III). editiones extant multae: Merlinus 1128 omnesque post eum Collect. Concil., Car. J2 105, Bar. ad a. 416, 12 sq. (non integram exhibet epistulam), Opp. Leonis ed. Quesnel II 72, Opp. Leonis edd. Ballerin. III 160, Decretal. Pseudoisid. ed. Hinschius 542. Garnerius in editione operum Marii Mercatoris (Paris. 1673) I 198, Coustant 900, editiones operum Augustini (ed* Maurin. II col. 488). quae fere omnes pendent ex codicibus Quesnellianae aut Pseudoisidorianae, paucae (Gam., Coust., Ballerin.) hic illic adhibuerunt etiam Auellanae lectiones. 2 BPLA TCIA INNOCENTII AD BPOS V. V: Incipit epistola papae Innocenti ad suprascriptos Q 8 DILMIS . , rossioio Innocentius V: Innocentius aurelio alipio augustino euodio possidio episcopis salutem Q 5 fidei Q totaque Q formatas V (cf. p. 103, 17): firmatas Q ambobus missis conciliis V, a duobus missas conciliis Q, utrumque corrupte: a uobis missas et (e &*) conciliis <uestrisJ i;-s, .:et alias> a duobus missas conciliis Garn, ad sententiam utrumque recte 9 sentient V 10 idoneum Q cuiuis Car. 11 debeat Q possit qzq3: possint Vqx 13 respondentes] epistulis uidelicet \'In requirendis..\' (Coust. 8SS) et \'Inter ceteras Romanae .(Coust. 895) )

si ergo sunt aliqui, quos in sui defensionem peruersitas tanta deuinxit, qui huic se dogmati dedant atque coniungant, sperantes hoc ad catholicam pertinere doctrinam, quod abhorrens longius et penitus adprobatur aduersum, infectis illorum et monitis et uerbis, ut laberentur, inducti, quatenus ad rectum uiae tramitem redeant, festinabunt, ne diutius mentem obsidens uelut eorum sensibus pastus error inuadat.

nam si Pelagius, quocumque restitit loco, eorum animos, qui facile uel simpliciter crederent disputanti, hac adfirmatione decepit, seu hic illi in urbe sunt (quod nescientes nec manifestare possumus nec negare, cum, etsi sint, lateant nec aliquando audeant uel illum praedicantem illa defendere uel talia aliquo nostrum praesente iactare et in tanta populi multitudine nec deprehendi aliquis facile nec alicubi possit agnosci) siue in quouis terrarum loco degant, dei nostri misericordia gratiaque credimus quod facile corrigantur audita eius damnatione, qui fuerit pertinax et resistens [*](2 contra Q: intra V suppetit V: subuenit Q subpeditat ras. ex subpetit ut uid. ql (subpedit iH*) 3 deesse r: esse Q quod Q: om. V tam Q: tamen V 5 ueritate QiH6: uirtute Vi3i* 8 se V: si Q 9 reliquid Q: requirit V 10 deuixit V qui Vq* et post ras. q3: quid Q 11 coniugant V hoc Q: om. V 12 aborrens Fg2g3, aberrans Car. 13 infecti Q (affectu \'ex ueteri exemplari Colb.\' Coust.) et monitis Q: monitis V 14 uitae i5»0 Merlin redeat festinabundi V 15 uelut Q: desint V uelut pestis eorum sensibus error Merlin, uelut eorum sensibus (sensus edit. reg.) uastus error Bini 17 animus q1 et ante corr. q3 19 sint V: sunt Q 20 illa V (cr. p. 94, 8 istius rei iste, p. 94, 17 ille.. ab illo .. errore): ista Q 21 nostrorum Q 22 nec om. Q 23 quauis Q 24 gratia ã V 25 fuerint V )

nobis tamen nec persuaderi potest eum esse purgatum, quamuis et ad nos a nescio quibus laicis sint gesta perlata, quibus ille auditum se crederet et absolutum. quae utrum uera sint. dubitamus, quod sub nulla illius concilii prosecutione uenerunt nec eorum aliquas suscepimus de hac re litteras, apud quos istius rei iste praestitit causas. quod si de sua ille potuisset purgatione confidere, hoc magis credimus quod egisset, quod multo uerius esse poterat, ut illos cogeret epistolis suis, qui diiudicauerant, indicare.

uerum cum sint aliqua in ipsis posita gestis, quae obiecta partim ille uitando suppressit, partim multa in se uerba retorquendo tota obscuritate confudit, aliqua magis falsis argumentis quam uera ratione, ut ad tempus poterat uideri, purgauit negando alia, alia falsa interpretatione uertendo.

sed utinam, quod optandum magis est, iam se ille ad ueram catholicae fidei uiam ab illo sui tramitis errore conuertat, ut cupiat uelitque purgari, considerans cottidianam dei gratiam adiutoriumque cognoscens, ut uideatur, uerum et adprobetur ab omnibus manifesta ratione correctus, non gestorum indicio sed ad catholicam fidem corde conuerso! unde non possumus illorum nec adprobare nec culpare iudicium, cum nesciamus, utrum uera sint gesta aut, si uera sunt, illum [*](1 dogmati Q 2 dum ubicumque (ubi quicumque q2 et ante corr. q3) inueniri potuerint Q: om. V 4 et 7: om. Q a Q: om. V 5 crederet V: et credere qlqa, et crederet q3 7 aliqua suscepimus V, corr. oa: aliquas accepimus Q 10 multa V poterat Vi3-6: potuerat Q cogeret Q: cognosceret V 11 qui diiudicauerant V: quid iudicauerant Q uerba inde a cum sint aliqua usque adp. 95,1 ueritate purgasse adfert Augustinus de peccato orig. 10 (ed.2 Maurin. X col. 172) 12 nitando snppressit partim om. ql 14 confudit V August.: confundit Q aliqua V magis falsa quam August. 15 alia alia Q August.: alia V 17 iam V August.: etiam Q (etiam ille se trsp. ivs) illo suo errore August. 18 ut VQ: et August. 20 uerum (i. e. immo) VQ: uere August.. q3 man. 2, editiones 21 iudicio August. q* 22 illorum Q Aitgust.: om. V culpare (culpari q2 et ante corr. q3) Q August.: purgare F 23 aut V is-6 August.: ut Q uera sunt Q: uera sint August., ueracii V illum om. August. )

qui si confidit nouitque non nostra dignum esse damnatione, quod dicit, aut iam hoc totum se refutasse, quod dixerat, non a nobis acciri sed ipse debet potius festinare, ut possit absolui: nam si adhuc taliter sentit, quando se nostro iudicio quibusuis accitus litteris, cum sciat damnandum esse, committit?

quod si arcessendus esset, ab his melius fieret, qui magis proximi et non longo terrarum spatio uidentur esse disiuncti. sed non deerit cura, si medicinae praebeat ille materiam; potest enim damnare, quae senserat, ac datis litteris erroris sui, ut regressum ad nos decet, ueniam postulare, fratres karissimi.

librum sane, qui eius esse diceretur, nobis a uestra caritate transmissum euoluimus: in quo multa contra dei gratiam legimus esse conscripta, multa blasphema et nihil, quod placeret, nihil, quod non penitus displiceret a quouis damnandum atque calcandum, cuius similia, nisi qui ista scripserat, nemo alter in mentem reciperet atque sentiret.

nam hoc loco latius de lege disputare uelut coram posito repugnantique Pelagio necessarium esse non duximus, cum uobiscum totam scientibus parique nobiscum adsensione gaudentibus conloquamur. tunc enim melius haec exempla ponuntur, quando cum his, quos harum constat rerum imprudentes esse, tractamus: nam de naturae possibilitate et de libero arbitrio et de omni dei gratia cottidiana cui non sit recte [*]( 20 cf. Rom. 7, 1 ) [*]( 2 si Vq3 man. 2: se Q dignus V 3 dicat Q 4 acciri Y: accersiri Q debere V 6 accitus V: acceptus Q (acceptis q\'ig-s) <se, sciat q4, <se> esse Merlin committit Q: committi V, committet qłi:\'il) 7 accersiendns Q 11 postularet Q 12 dicebatur is-g 13 contra dei gratiam legimus esse conscripta multa Y: om. Q 14 blasphemia Q et V: om. Q 15 placeat Y non om. ql 18 latius Q: om. V 19 repugnantique posito trsp. V duximus ex diximus q2 et q3 mare. 2 20 totam scientibus parique nobiscum Q: om. V 22 prudentes Q 28 et V: om. Q 24 dei gratia cottidiana scripsi: gratia cottidiana V, dei gratia et cotidiana gratia Q )

anathemet ergo ista, quae sensit, ut illi, qui eius sermonibus fuerant praeceptisque conlapsi, quid tandem habeat fides uera, cognoscant; facilius enim reuocari poterunt, cum ista a suo senserint auctore damnari. quod si ille pertinaciter in hac uoluerit impietate perstare, agendum est, quatenus uel his possit subueniri, quos non suus sed huius magis error induxit, ne et illis haec medicina pereat, cum iste talem non admittit nec postulat curam. ET ALIA MANU: Deus uos incolomes custodiat, fratres karissimi. Data VI. Kal. Febr. post cons. Theodosii Aug. et Iunii Quarti Palladii u. c.

DILECTISSIMO FILIO HIERONVMO PRESBVTERO INNOCENTIUS. Numquam boni aliquid contentionem fecisse in ecclesia testatur apostolus et ideo haereticorum correptiones primas fieri iubet magis quam diuturna duci conlatione. quae regula dum neglegenter aspicitur, malum non uitatur, quod cauendum est, sed augetur.

tamen quoniam dolor gemitusque tuus ita uiscera quatit nostra, ut non * * tractandi consulendique sit, [*]( 14 sq. Tit. 3, 9 sq. ) [*]( 1 anathematizet q* editiones 2 sentit V 3 hat V 5 illi perti- natia V uoluerint V 6 persistere Q 7 suos Q illi V 8 cura F: cuius Q 9 et alia manu om. Q 10 VI Q (cf. epistulas Innocentii eodem die datas quae extant apud Ballerin. III 144 et 164): om. V fc feljroarii qt p conf theodofn aug\' & iunu qrtt palladl uc. V: om. Q ) [*](42. Dat. simul cum epp. 43 et 44 a. 417 haud ita multo post diem 27 Ian. Edd. Car. 12 80; Bar. ad a. 416, 33; Collect. Concil.; Coust. 907; Yallarsius inter Hieronymi opera (ed. 2) I 1044. 13 HIE- RONISO PRESBITERO Y 15 primas V (cf. Pauli ad Titum uerba 3, 10 quae spectat papa: haereticum hominem post unam et secundam correptionem deuita): primum 02 edd. 16 ducis V, corr. 02 17 accipitur Bar. 18 quatit uiscera trsp. Car, 19 ut non tractandi V: ut <ratio> non tractandi o2, unde ut <nulla ratio> non tr. Coust., ut <ratio nulla> tractandi consulendique sit <praetermittenda> Yallars.; ego lacunampost non indicaui, quam sic fere expleuerim: ut non <exprobrandi tempus sed> tractandi )

item excitati tanta malorum scena arripere auctoritatem sedis apostolicae ad omne comprimendum nefas festinauimus, sed, in quem insurgeremus, nec nomine appellatum legimus nec criminis aliqua ratione taxatum. quod ergo possumus, condolemus.

si deposueris autem apertam manifestamque in homines aliquos accusationem, aut iudices conpetentes tribuam aut, si aliquid urgentius sollicitiusque nobis fieri potest, non retardabo, fili dilectissime.