Epistulae imperatorum pontificum aliorum

Catholic Church. Pope

Catholic Church. Pope. Epistulae imperatorum pontificum aliorum (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 35, Pars 1-2). Günther, Otto, editor. Vienna: Gerold, 1895-1898.

Lectis litteris dilectionis uestrae, quibus inimicorum dei patefacta uesania est et infidelium pertinax furor dolenter expositus, qui dum rediuiuo spiritu oderunt dominum, membra illius impie persequuntur: quantum ad constantiae uestrae agnitionem, benedixi deum fidem militum suorum inter aduersa seruantem.

sed rursum ecclesiarum concussionem et seruorum dei molestias laboresque considerans propheta gemitus meos adiuuante clamaui: exurge, domine; iudica causam tuam, memor esto improperiorum tuorum, eorum quae ab insipiente sunt tota die!, libenter ea quoque, quae secuntur, adiungens: ne obliuiscaris uocem quaerentium te; superbia eorum, qui te oderunt, ascendit semper ad te. nam sicut oportet nos stabilitatem fidei custodire, ita non conuenit de diuini iudicii aequitate diffidere.

non nouus hic, fratres, ecclesiae labor, et tamen, dum humiliatur, erigitur ac per ea, quibus adteri creditur, damna ditatur. [*]( 11 Psalm. 73, 22 14 Psalm. 73, 23 ) [*]( 140. Dat. a. 518 die 10 Febr.; respondet epistulae 139. B = Be-rolin. lat. 79. Initium epistulae usgpie ad uerba considerans propheta (p. 572, 10) exhibet etiam collectio Dionysio-Hadriana (H — i. e. consensus codicum h1-10 et d7, quos enumeraui p. 83 in adnotatione ep. 37). Ediderunt epistulam Car. P 474; Fronto Ducaeus in editione Iohannis Zonarae (Lut. Paris. 1618) p. 660; Collect. Cone. inde a Labbeo; BT I 135; Thiel 820. 2 diaconibus H: DIAC V, et diaconibus B 3 SIRIAE V 4 dei supra linea B 6 re diuino B dominum VB: deum H 7 persecuntur B 8 fide V militum VH: malorum B 11 domine B: d V 12 inproperiorum B: improperium V U eorum om. B 13 qui B 14 secuntur V: secutus B uoces B cum Vulgata 15 te ante superbia om. V ascendat rB, corr. Fronto Ducaeus 18 frater B tamen dum V: cauendum B 19 eregitur atque per B )

573

[*]((140.)\'Ορμίσδας 5tax6vot? Mt ἁρyψανδίταις tolc Iv δευτἑρα SopCq coat Ut Xowtol? δθοδóξοις iv οίψδἠποτε άνα- τολιϰω̩̄ xXtfwttt διἁγουσι xal Iv tYj rrj; ἁποστολιϰη̄ς ϰαθἑδρας xotvwvtcj διαμἑνουσιν. \'Αναγνωσθἑντων tei γραμμἀτων rijc ὐμετἑρας ἀγἀπης, St1 wv ἠ τω̄ν ladpmv too θεοῡ acppoaovT) ϕανερὡθη xal troY amatcav ἠ ἑπίμονος μανία λυπηρω̄ς δἠλη ysyovsv, oLttVac; ἑπείδἠ ϰαϰω̄ς Cwvtt πνεὑματι ἑμίσησαν tov xoptov, ta μἑλη hcstvoo ἀσεβω̄ς διὡxooatv, oaov Atco tyjs ὑμετἑρας βεβαιότητός lati γνω̄ναι, ηὑλόγησα tov xoptov tcjv rrjv Tctattv trov ἑαυτοῡ στρατιωτω̄ν μεταξὑ twv svavflaiv ϕυλἀττοντα. xat iraXtv tdiv ἑϰϰλησιω̄ν tÓ aaXov xat 2 twv δούλων του̃ θεοῡ ta? ἑπαχθείας xai τοὐς ϰόπυς ϰατανοἠσας atsvotCaiV xata tov προϕἠτην ἑϰἑϰραξα ,,ἀνἀστα xo p ιε, δίϰα- σον τἠν δίϰην aoo, μνἠσθητι τω̄ν Ϩνιδισμω̃ν 1300 tfiiv oko α̃ϕρονος δλην τἠν ἠμἑραν\'\', ἠδἑως xai ta 4®- εξη̄ς δμοίως ἑπἀγων ,,μἡ ἐπιλἀθη τη̄ς ϕωνη̄ c ttov ςητοὑνtwv as, tj ὑπερη ϕανία ttbv μισοὑντων σε avipyj διαπαντὸς πρός; as. xat Teip waicsp xpi) ἠμᾱς to feSpatov tij; πίστεως ϕυλἀττειν, ου̊τως c,ÒX ap[i.6Csi icspi τη̄ς διϰαιοσὑνης τη̄ς θεῑας àittotatv. cox £ ott νἑος, ἀδελϕοὶ, τη̄ς ixxXrj- 3 ota? οὑτος Ó ϰóπος ο̃μως iv aihip tip ταπεινοῡσθαι ὑψοῡαι xcxt Ett ἑϰείνων, δι\' wv πτωχεὑειν δοϰει̃, πλουτίζεται. sv πείρα sott τοι̃ς ) [*](140. Hormisdae epistulae uetus interpretatio Graeca, quam hac expressi, inserta reperitur actis synodi a. 536 Constantinopoli habitae; ef. Ktachrichten der k. Gesellsch. d. Wissensch. zu Goettingen, philol.hist. Kl. 1894 p. 120. Codices adhibui eosdem quinque aeogh, quos enumeraui p. 163. Edd. Binius, Concil. gener. ed. 2 (1618) II 1 p. 718; Fronto Due. p. 660; Collect. Concil.; Thiel 820. 4 xaasSpa a 6 tuiv om. eo 7 τω̄ν ὰπίστων fj aeo: ■*j tuv ὰπίστων gh 8 xaxūy ζω̄ντι aeogh: fort. AvaCwvtt 10 ὴμετἑρας h, δμετἑρας ex η̄μετἑρας corr. 0 11 ἑαυτω̂ν h 16 ὲϕεξη̄ς agh: ἑξη̄ς eo 17 ὲπἀγων gh: tttaTw aeo 20 ὲπίστεως 0 21 ϰρίσεως eo: niaTEio; ah et sine dubio etiam g, quamquam nihil adnotaui aSeXvol ex ὰδελϕῡ corr. 0 tnan. 2 22 τψ̄ om. h )

574

ex usu est fidelibus dei, ut per mortes corporum uitas lucrentur animarum: amittunt quidem caduca sed mercantur aeterna et, dum persecutio uiam facit probationi, probatio causa fit meriti. stulti et sub caecitate saeuientes nesciunt, quia quos conuersationi hominum subtrahere posse se credunt, ad dei regna perducunt.

hinc in ipsis periculis gaudia et ambitus passionum: expectat enim agones suorum, qui magnorum retributor est munerum. nam quia non frangeretur malis, nisi consolaretur aduersa de praemiis? spes illa est, quae non sinit in desperatione deficere; excludit siquidem amaritudinem tribulationum dulci sapore uirtutum. quis enim magni habeat praesentia sciens aestimare uentura? quis dispendia uitae renuat, si quae sunt recipienda considerat?

persistite, carissimi mihi, et inconcussam fidem fixa animi uirtute seruantes perseuerantiae laudem, in qua est salus et bonorum operum palma, praesumite. magna sunt, ad quae uocamur indigni: non retardet infirmitas, quia qui uocat retributor fidelis et fortis adiutor est. non prosperorum spe decipiamur aut mollium nec facilia proponamus: non deliciosa nobis dominus noster, non est blanda pollicitus; praemia promisit ille, non otia. laudi non conuenit et quieti. qui locus erit remunerationis, si nulla est cura uirtutis? angusta porta sed regna diffusa, paucis aditus sed probatis.

nonne haec sunt ad eos prima uerba, quos docuit: persequentur et in synagogis flagellabunt uos? per patientiam, sicut scriptum est, possideamus animas nostras, ne eas per impatientiam doleamus amissas. primus crucem dominus [*]( 23 Matth. 10, 17 2fi Luc. 21, 19 ) [*]( 1 usum B mortis B lucerentur B 2 mittunt B 3 fit Fronto Duc.: sit VB 4 stulti om. V cecitatem uiuentes B 5 credunt V: ore dunt B 6 periculi V 7 expectant B agonis B 8 es B 9 sinet B dispiratione B 10 excludet B 11 duci B dulcis sapor legit interpres 12 estimare B rennuat V: non rennuat B 12 sq. sicque sunt decipienda B 13 kitii B 14 fixam B perseuerentiae B 15 que B honorum B operum B: hominum F 16 atque uocamus B 17 est V: es B 18 nec om. B facila B 20 pro- misit V: pponet B laudi non B: laudi V 21 cura V: causa B 22 difusa V 23 nonne V: non B 24 sinagogis V )

575

πιστοῑς toO θεοῡ to Sta tflÕ θανἀτου twv σωμἀτων rrjv CWTJV ϰερδαίνειν τω̄ν ψυχω̄ν ἀποβἁλλονται fiiv ta psovta ἁλλ\' ἑμπο- ρεὑονται ta attovia xat b τψ̄ τὸν διωγμὸν δδοποιει̃ν τη̄ δοϰιμη̃ alria γίνεται o;<; ἁξίϰς ή́ δοϰιμἠ ἁνóητοι. *at ev vrt τυϕλώσει μϰινóμενοι ἀγνοοῡστν, ott (18; fex trjc tOOv ἀνθρώπὡν ἀναστροϕη̄ς χωρίζειν δὑνασθαι νομίζουσι, tootoo? et? rrjv paatXstav ἀγουσι oO dsoo. Ivteodev 4v αὐτοι̃ς τοι̃ς ϰινδὑνοις at Eocppoaovat xat [*]( 4 ) 7; Ttspt td πἁσχειν σπσυδή 7ap τpὐς ἀγω̄νας tdiv ISitov s o tooV μεγἁλων Scapewv ἁνταποτης TiC yap oOx av oxXaaetev iv τοι̃ς xaxol;, 51 μὴ ôta. tdiv ὲπἁθλων παραμυθηθείἠ ta evavtia; buivrj eattv \'q ελπὶς 7J μὴ aofxcopooaa 4v τη̄ ἀνελπιστία ήμᾱς άτονεῑν άποϰλείει <γὰ> ttov θλί́θεων td πιϰρϨν rj fXoxsta γεῡ̄σις tobv apstwv. τί́ jό\'p av οὶηθείη ta παρóντα μεγάλα svvodjv ta μἑλλοντα; ttc tdv θάνατον άπαρνει̃ται sl twv μελλóντων rrjv avtL Ϩοσιν ϰατανοἠσειεν; ἑνστητε, άγαπητοί μου, xat aaaXeotov τὴν [*]( 5 ) dattv βεβαίψ λογισμψ̄ ϕυλάττοντες trjc ύπομονη̄ς tov Ixatvov, ev w ἑστιν rt σωτηρία xat tooV ὰγαθω̄ν ἑργων td βραβει̃ον, xapTcwaaaas. μεγαλα elatv, eic; a ϰαλούμεθα of. άνάξιοι p.Tj βραδυνάτω r. ὰσθἑνεια, ott Ó xaXdiv ὰταποδóτης πιστὸς xat δυνατὸς βοηθός btt. μὴ τη̄ tdiv ϰαταθυμίων ὲλπίδι ὰπατηθω̃εν μήτε twv ήδέων μήτε προϰρίνωμεν ta εὺχερη̃. 06 tpocprjXa ήμι̃νs o xptoe; ήμω̄ν, 06 ϰολαϰευτιϰὰ ὲπηγγεὶλατο sxeivoc ὲπαθλα ύπέσχετο, cox ὰργις οὺ συμβαινουσιν έπαινος xat ρ́αθυμία. de; t\'ijc; ὰνταμείψεως έσται τόπος et οϨδεμία eati ϕροντί́ς τη̃ς aperijc: atevrj j πύλη aXXa πλϰτέϰ ta βασίλεια ὸλίγοις vj είσοδος αλλὰ tol? δοϰίμοις oôx [*]( 6 ) cotot slatv ot jcpwtot Xdfot 7cpoc ὲϰείνους, osc ὲδιδαξε ,,διώξουσι xat iv tat? συναγωγαίς μαστιγώσουσιν ύμα̃ς"; Ôtrl tijs υπομονη̃ς, ϰαθὼς γέγραπται, ϰτησώμεθα sxs έαυτω̄ν μήποτε taota; Sta rij; coy ύπομονη̄ς ὰλγήσωεν ὰπολέσαντες. [*]( 2 ταίς ioyaii; a 6 δύνασθαι νομίζουσι aeo: Ϩοϰοῡσι Ssivaaaat gh 9 Ϩωραιω̄ν a 12 yap addidi 13 uapclvta evvocov μεγάλα evvotuv gh 14 ὰπαρνήσεται gh 17 ϰαρπώσεθε a, ϰαρπώσασθαι g, ϰαρπω̄σασθαι h 19 xat Sovatas bis gh 20 T-J om. 0 ) [*]( XXXV para 2. ) [*]( 37 )

576

noster et patientiae ipsius magister ascendit suo informaturus exemplo, quos erat iuturus auxilio. ipse inter uirtutes lancem retinet et labores, stans contra uenena furentium, ut secundum persecutionis iras ipse aeterni imperii det coronas.

reuoluite, qua Machabaeorum exitus pertinaces uetus historia laude persequitur, quo ludas et illa fratrum fidelium falanx mortis honore referatur, in quanto ore sit constans populus in monte consumptus. et hae omnes pro custodienda lege uirtutes, species et umbra futurorum, tanta exempla meruerunt: nos in patribus uidimus palpauimus probauimus, quem sequamur.

quid non deferendum est rei? quid denegandum est ueritati? quid non debitum redemptori? libenter communicamus dogmata ista uobiscum; dicit enim sapientissimus Salomon: beatus, qui praedicat uerbum in aurem oboedientis.. gaudium est siquidem uolentes alloqui et ad rectam uiam eos, qui non reluctentur, hortari. tenemus enim obsidem fidei uestrae sub litterarum professione constantiam, qua a transgressorum contagione diuisi ad apostolicae sedis dogmata et mandata recurritis: sero quidem uiam ueritatis ingressi, sed benedictus deus, qui non in finem obliuiscitur, qui corripit et medetur nec continue gregis sui oues patitur insidiantium luporum rapacitate discerpi, qui per districtionis temperantiam nec coherci< ti )onem suorum neglegit nec salutem.

sed quid [*]( 14 Eccli. 25, 12 ) [*]( 1 pacientientiae B asendit Y informaturos B 2 erat iuturus o: erat inturos V, es adiucuros B auxilium B lancem V: luctamen B 8 contra V: a ara B 4 ipse scripsi: ille VB, illis Thiel aeternum imperi B det coronas B: et decoronas V 5 quia B machabeorum VB exius B uetus V: quam beatus B istoria VB laudes V 6 persequetur B fratrum B: frmtl V fraglans B 7 honore V: odore B 8 est haec oflisB 9 expla B 12 debeatur B 13 enim om. B 14 aure B 16 non lucentur ortari B teneamus B fidem B 17 professionem B a transgressorum B: a/////gressorum (eras. d) V 19 recurritis o2: recurrimus V, curitis B 20 qui non bis B fine B 21 suboues B pacitur V 22 districtionis Thiel: destrictionis B, distinctionis V temperantia B 23 nec cohercionem V, necohertionum B qui V )

577

πρω̄τος d<; tdv ataopov 6 xapio; ημω̄ν xai τη̃ς ύπομονη̄ς έαυτοῡ διδάσϰαλος; ὰνη̄λθεν Iv \'t4> Istip tDTcajv ύποδείγματι ὲϰίνους, ol<; ε̆μελλε βοηθει̃ν αὺτὸς μεταξὺ τω̄ν apEtcov xat troY xnwv tov Cofdv ϰατέχει ίστάμενος xata tOOV δηλτηρίων ttbv μεμηνότων, wa xata tVV ὸργίν toO διωγμου aotds xai τη̄ς αίωνίου βασιλείϰ τοὺς atstpavoo; παράσχη, ποίψ τω̄ν Μαϰϰαβαίων [*]( 7 ) tatc ὲξόδοις talc; ϰαρτεριϰαι̃ς rj παλαιὰ tatopta ὲπαίνψ ὲϕέπεται, ποία. \'Ιούδϰς xaxstvrj zwv πιστω̄ν aSsXtpwv r tpaXaYi θανάτου τιη̄ αναγορεύεται, sv ποίοις satt στόμασιν Ó λαϨς; o sv τψ̄ ÖpSt ava- λωθείς. ϰαί αύται Traaat at δυνάμεις ύπὲρ τη̄ς τοῡ νόμου ϕυλαϰη̄ς όμοιώματα xai axtai troy μελλόντων ούσαι ὴξιώθησαν icapaSetY- μάτων toaootcov ήμεῑς S\'I tot<; πατρασιν έωράϰαμεν, ὲψηλαϕήσα- [isv, ὲδοϰιμάσαμεν, ttvt ὰϰολουθήσομεν. tt οὺϰ ὲϕαρμόζει tf; οποθέσει; si ὰπάδει tfjc ὰληθείας; ti. οὺϰ ὸϕείλεται tip λυτρωτη; ϰαταθυμίως; ϰοινωοῡμεν sv τούτοις τοὶς δόγμασι Xsfst fdp [*]( 8 ) koo o aotpwtato? Σολομών ,,μαϰἀ p ιος 6 XT] ρύττων Xofov st? axoTjv 67caxoo o vt o?". εύϕροσύνη μὲν ούν satt to ôta- λέγεσθαι totg ὲθέλουσι xat icpog τὴν ὸρθὴν oSdv tooc μὴ avtt- παλαίοντας προτρέπεσθαι. ϰατέχομεν fdp svsyopov τη̄ς πίστεως; τὴς όμετέρας tfjV dfcd twv γραμμάτων όμολογηθεισαν ε̆νστασιν, 5t\' ffi sx τη̄ς twv παρβατω̃ν λύμης χωρισθέντες sic; td τη̄ς ἀποστο- Xtxfj; ϰαθέδρας δόγματα xat ἐντολὰς ὲπανέρχεσθε, ὸϕὲ tJ.Èv cov ὲπβάντες tfjc δδοῡ τὴς ὰληθείας. ὰλλ\' εὐλογητὸς 6 asd;, ôe; cox sl; τέλος ὲπιλανθανεται, o; παιδεύει xat ta:at xat coSs τνς ήνω- μένης ποίμνης td icpdpata ϰαρτερεί twv ὲπβpυλευόντων Xoxtov t\'jj άρπαγη̄ διασπᾱσθαι, Be; Std tr.r; ϰεϰραμένης αὐστηρίας cos ta<; ὰσϕαλείας τω̄ν ὶδίων ύπερορᾱ coSs τὴς σωτηρίας. aXXa [*]( 9 ) [*]( 2 hatvotç aeogh, corr. Thiel 3 η̆μελλε a xal rw om. h 4 xat- έχειν gh 6 Kota (ota agh) twv Maxxapatuiv vj ε̆ξοδος taiç ϰαρτεριϰοίς vj πάλη btopta Wv ὲπαίνων aeogh, correxi secutus Thielium (ποίω̩ tai6 twv M. i§dsot<; xapxepty.at( 1] παλαιὰ bx. τω̩̄ inatyt})) 8 πιστω̃ν om. aeo τιμη̄ eo: τιμὴ agh 9 eaxl aeog: bl h 11 coaat aeo: elvat gh mapa- δειγμά́των eo: παράδειγμα tooV agh 13 xtvt agh: Iv xtvt eo 14 xt cox aeo: n οὺϰ gh λυτρωτη̄ eo: Xoxpw xt agh 16 x-rjpuoomv eo 22 ̀παν Epysoaat g 24 ένωμένηςε0 ) [*]( 37* )

578

mirum, si oues. relicto uno illo et uero pastore dispersas callidus cruentus et rapax turbauit insidiis? qui tutelam suam deserunt, ipsi se periculis, quibus lanientur, exponunt.

ergo nunc saltim solidis passibus in uiam patrum, ad quam recurristis, insistite. potens erit misericordia dei aliorum quoque correctionem mercedi uestrae, si a uobis ad rectum deducantur, adscribere. sed in totum uos a caeno, quo immersi haeretici tenentur, auellite et excutientes immunditiam pulueris inhaerentis generaliter uniuersos ab apostolicis dogmatibus declinantes religiosa detestatione damnate. nulla tenebris cum luce communio nec, qui per recta itinera gradiuntur, uestigia sua cum deuiantium errore coniungunt.

tenendum est fidei uinculum et uitandum de perfida societate contagium, quia secundum apostolum quemadmodum, qui se adiungit domino, unus spiritus est, ita qui adhaeret meretrici, unum corpus efficitur. amant uirtutes collegia sua et adhaerentes sibi secum impietas in profundo demergit. [in conspectu] in oculis, in ore, in ipsis manibus sunt patrum dogmata, quae custodienda mandamus: cottidie nos ad conseruationem sui concilia ueneranda constringunt.

loquax est singillatim uniuersa retexere: Chalcedonensem synodum, in qua omnium reuerentia continetur, sed et uenerandi Leonis prolata de ipsis apostolorum praecordiis instituta et nosse nos conuenit et tueri. in his uexillum fidei, in his propugnacula ueritatis, in his Christus agnoscitur, n his redemptionis nostrae spes et causa seruatur. hoc est illud, [*]( 10 cf. Cor. II 6. 14 14 Cor. I 6, 17 15 Cor. I 6, 16 ) [*]( 1 sq. dispersas callidus cruentus et omissa in marg. add. V 2 tutelam suam V: obilia sua B 4 at B 7 ax xeno ut uid. B 8 hereci B abellite B 9 ab 0: ad V, om. B 10 damnat B 11 latinera B gradiunt V, corr. o: ingressus B 13 perfida V: perfidia B 15 est V: et B adherat meritici B 16 conlegia B, cellegia V 17 profunda V dimegit B in conspectu (conspectum B) VB: glossema uncis inclusi 19 cotidie B conuersationem sui i B 20 uniluniuersa B 21 calcen donese B reuerenda B 23 uixillum B 24 propugnaculo V, correxi: propugnaculum Bo his B: om. V, quo 0 )

579

[*]( tĮ ϑαυμασόν,el ca πρόβατα ϰαταλειϕϑέντος έϰείνου too ένός ϰαì άληϑινοσ ποιμένος διασϰορπισϑένα 6 πανούργοςο αίμασι πεϕυρ- μένος %a: άρπαξ ταίς ένέδραις έτάραξεν; ot τήν άσϕέλειαν trjv iotav ϰαταλιμπάνοτες aoxot έαυτούς τοίς ϰινδύνοις, 6\'f1 ών oTcapat- τονται, έμβάλλουσιν. MOTE xav vov 705v στερροις βήμασιν ev rg 10 ίδώ tfiv πατέρων, Tcpoc fjV άνεδράμετε, ένστητε SovaTat *fdp to xv) dso6 wo; xat ri,v twv άλλων δμοίως Stopfooatv Ttp όμετέρω μισϑώ , el Tcap\' ύμών jcpo; to εύϑὲς δδηγηϑειεν, λογìσϰσϑαι άλλ\' έαυτούς ϰαϑόλου aTco too aopaopoo, S\'I p ot αίρετϰοì ϰαταποϑέντες ϰεϰράτηνται, άποσπάσατε xat έϰτινάξαντες rw axaaapotav too ϰονιορτού too ϰολληϑέτος γενιϰώς άπαντας τούς άπό twv aTcoiToXtxwv δογμάτων άποϰλίναντας εύσεβεί άποϰηρύξει ϰατϰρίνατε ούδεμία Ttp σϰότει πρός to ϕώς ϰοινωνια o5ts ot sta tOOv εύϑειών oSwv βαδìςοντες Ta eaoTwv ίχνη μετάtwv άποϰλινόντων πλάνης σονάπτουσι. ϰαταχετέος eoTt riJe; πίστεως o6vsaofJ.o; xat icapat- 11 njtsa ή ex ñĮ<; άπίστου ϰοινωνίας XofiTj, oti xaTa tov άπόστολον, OV TpOTCOV 6 έϰυτόν προσϰολλών τψ ϰυρίω £ v πνεύμά έστιν, ούτως 0 ϰολλώμενος rjj πόρνηΙv γίνεται ow[j.a. άγαπώσιν at apeTat τάς άλλήλωνϰοινωνίας xal too; ϰολλωμένους αύτή μεϑ\' έαυτής TJ aoipsta sv τώ βυϑώ ϰαταποντίζειev άϕϑαλμοίς, sv Tij) στόματι, ev aotatc ταίς yspotv stat twv πατέρων τά δόγματα, a ϕυλάττειν έντελλόμεϑα ϰαϑ\' έϰάστην 1tpό<; rrjv ϕυλαϰήν έϰυτών at σεβάμιαι covoSot περισϰίγγουσι. μαϰρηγορία eoTt xaa\' exaoTOV πάνταrpave- 12 poov Ta τής ev XaXxY(86vt συνόδου, ev irj Tcaowv to σέβας itepts- χεται. άλλά xat ta 7capa too σεβασμιωτου Asovto; προενεχϑέντα «4 αύτής t(ÓV άποστόλων τής xapSta; opta[xaTa xat γινώσϰειν r;[j.d; προσήϰει xai rrjpetv. ev tootok; tc, σημείονr/j? πίστεως, ev tootoic ot προμϰχώνες rijc; άληϑείας, ev τούτοις 6 Xptatόc; γινώσϰεται ev τούτοις τής λυτρώσεως τής ήμετέας vj έλπìςxai r; ύπόϑεσις ) [*]( 1 ϰαταληϕϑέτς aeo, Bed a fortasse postea corr. ϰαταλειϕϑέντος 5 στερίςο 8 ήμών h 13 obôi fiia gh 14 πλάνης eo: πλάνηagh 16 sq. άπδστολον Sv τρόπον eo: άποστολιϰόν τρόπον gh, άπόστολον «stpov a 22 ϰαϑεϰάστην ae σεβασμίαι gh 23 xaS-sxaoxov ae ϕανερούν n aeo: tpavepouvra gh 24 σέβα eogh: σεβάσμιον a 25 προενενελϑέντα a 26 tiJç aeo: om. gh 27 xb OYjfieTov scripsi: xb σεβάσμιον gh, Tot; oeaaa- μίοις aeo 28 προμαχούντες a 29 ^ ύπόϑεσις ag : V) πρόϑεσις h, ύπόϑεσις eo )

580

quod in apostolo legimus, fundamentum, in quo se ipsum decipit, quisquis ligna fenum stipulas consumendas ignibus superaedificare temptauerit.

his interfecta sunt Eutychetis et Nestorii uenena conciliis, qui aduersum dominicae dispensationis salubre mysterium dum contraria inter se disputatione nituntur, sub quadam sacrilegii aequalitate consentiunt, sententiis dispares et impietate concordes: quorum alter nolens Mariam uirginem dei esse genetricem in domino nostro quae unita sunt diuidit, alter dum conuenientium naturarum propria et certa confundit, mysterium nostrae redemptionis extinguit, alter Fotini sectam, alter Manetis insaniam impia cognatione contingens.

aduersum hos, dilectissimi fratres, prouisa remedia illa animi uirtute defendite, qua in labefactionem eorum uidetis haereticos impietate pugnare. non sit pigra ueritatis adsertio. quo studio oportet salutem diligi, cum uideatis perditionem mortiferam sic amari? pudeat segniter adseri ueritatis leges, cum tam pertinaciter defendantur errores.

et auctores quidem inuentionum malarum, quae praediximus, synodica constituta iustis condemnationibus insequuntur; sed nos, etiam sequaces eorum ut declinetis, pariter admonemus. quos apostolica sedes et deprehendit pares auctoribus suis et coniunxit addictis: Dioscorum et Timotheum parricidam, Petrum Alexandrinum, Acacium Constantinopolitanum cum sequacibus suis, Antiochenum quoque Petrum praedicto similem sicut errore sic nomine, sed et [*](1 sq. cf. Cor. I 3, 11 sqq. ) [*]( 1 apostolum B ipse decepit B 2 ligna aut fenum B col* legendas B 3 snperhedificare V: superhedicare B is V eutycetis V, eutichetis B 5 dispensatione mituntur B 8 unitas B diuidunt B 9 propriae certa B confudit Y 10 nostrae V: non B redemptio B foteni B, foniti V 11 insania B contagione B 13 qua V: quia B hereticos V: erit his hos B 14 nun om. B 15 perdictionem V mortyferam B, mortifera V 16 pudeat V: cur pudeat B signiter aseri B ueritis V legis B tam om. B et fort. delendum est 17 defendatur (sic) coir. tx defendatis B erroris B 18 istis B 19 inaecuntur B noa V 20 sedis B 21 deprehendct B autoribus B cooiuncxit V 22 tymotheum V 23 constantinupolitanam B con V antyochenum V 24 praedictio B )

581

[*](ϕυλάττετα.. ούτός έστιν exslvo?, Sv sv zip άποστόλω άνέγνωμεν, ϑεμέλιος, S\'I p sautov tt<; παραλογίζεαι, eX ttc £ 6Xa yoptov ϰαλάμην ϰαταναλισϰόμενα ttp jcupt έποιϰοδομήσαι πειραϑή. av ταύταις άνη- 13 p6arj ta Εύτυχούςxai Νεστορίουταìς συνόδοις δηλητήρία, οίτινες ;; svavtta; τής δεσποτιϰής toO σωτηριώδούς μύστηρίου οίϰονομίας, sv oatp έναντìω[xstaco saotwv σολλογισμώ cpiXovstxooatv, ύπό ttvt tr,; ίεροσυλίας ίσότητι σύμϕωνούσιν, Sviaot ταίς γνώμαίς%at δμό- ψυλοι tvj άσεβεία, wv ó έτεροςμήϑέλων t7v irapdivov Maptav dsoo stvat γεννήτριαν, airsp iv tip xopttp ήμών slatv ήνωμένα , δίαιρεί, ό δέ EtEPO;, sv oaw twv συνελρουσών ϕύσεων ta tόta xat td άληϑή συγχεί, to μυστήριον τής ήμετέρας λυτρώσεως apsv- νοστν, άλλος Φωτεινού τήν ϑρσϰείαν, έτερος τού Μάνεντος tfv άϕροσύνην άσεβει σύγγενεία aovaKttov. xata τοίτων, άδελϕοί aaa- 14 CT|tot, προενοήϑησαν ίατρείαί ὲϰείνας \'tÎj too λογισμού δυνάμει διεϰδιϰήσατε, έπειδὴ Ele; ὰνατροπὴν abtwv opats tooc αίρετιϰοὺς ôti τη̃ς άσεβείας μαχομένους μὴ έττω sv oxvtp tij; διδασϰαλίας 1, ὰλὴϑεια ποlα χϱὴ σπουδὴ rilv σωτηρίαν άγαπᾱ̄̄σϑαι, oirots 6pats riw ϑανατηρόρον arwXetav cotw στεργομέην; αίδεσϑω̄μεν νωχελω̄ϭ σϰϰηνίζεσϑαι τὴς άληϑείας too; νόμους, όπόταν έπιμόνως Stsxotxwvtat at πλάναι. xat τοὺς άρχηγοὺς ĮJ.Èv zwv ϰαϰω̃ν έϕευρέσεων, 15 a προείπομεν, συνοδιϰὰ ϑεσπίσατα διϰαίαις ϰαταϰρίσεσι μετέρ- χονται aXX1 ήμείς, ϰαί τοὺς ὰϰολούϑους οπως ὲϰϰλίνητε δμσίως ύπομιμνήσϰομεν, ούς rj άποστολιϰὴ ϰαϑέδρα xat ϰατέλαβε παραπλησίους (;vta; tot; laotwv διδασϰάλοις xai totg ϰαταϰιϑεισι συνέξευξε, Atoaxopov xai Τιμόϑεον tov iratpaXotav xat Ilitpov tov \'AXs4avspsta;, \'Axaxtov tov Κωνστσντινουπολίτην p.sm twv saotoo άϰολούων, ώσαύτως Ilstpov tov \'Αντιοχείας ttp προλεχϑέντι όμοιον rjj ts πλάνη ϰαί τω όνόματι, aXXa xat Σεβὴρον too aOtoo tortoo ) [*]( 2 ϰαλάμην χόρτον trsp. gh 4 δηλητήρια aeo: ra δηλητήρια gh 8 si- σεβείαgli 9 ήμω̃ν om. a 10 ev δσω om. a TWV συνελϑοοσω̄ν ψύcεων ca Uiaagh: τά ïδια tibv συνελϑοcω̄ν eo 13 άσcεβεīσογγενεīα. co: άcεβη̄ cυγγένειαν agh 17 orotav a 19 onots .. διεϰδιϰούνται eo 22 Ix- ϰλίνητε eo (et h ? I: έϰϰλίνοιτε ag 23 y.al om. gh 24 ϰαταϰριϑει h 25 δcόcϰορον ϰαί post πατραλοίαν *a\\ trsp. eo TOV \' Αλεξανδρείας scripsi : OT; \'Αλεξανδρείς aeogh 2ti laotoO eo: ξαυυω̄νagh 28 osapov eo )

582

Seuerum eiusdem loci nihilominus et ueneni, Xenaiam Hieropolitem, Cyrum Edessae, Petrum Apamiae, non iam pro sua tantum sed pro aliorum quoque perditione damnandos, qui dum se opinionum suarum sordibus indesinenter inuoluunt. alios quoque docendo, quae male adsecuti sunt, polluerunt.

generalis mandati salubritate uos moneo: quicquid aduersum regulas patrum de quibuslibet commentariis profertur, abicite. nullus uos incongruentibus praeceptis aut nouis moueat institutis: si enim mundani sunt, ecclesias tenere non possunt, quia eis conuenit magis discere quam docere. nefas enim altaribus piis peregrina inferre libamina, quia certos religiosis disciplinis terminos deus inter ipsa quoque cultus sui praescripsit initia. inter Leuitas et populum suum diuisit officium; alia est potestas hominum, alia ministeria sacerdotum. incitauit potius dominum quam placauit. qui externum ignem in diuinis adytis sacrorum temerator inuexit.

quis est, qui sibi in alienis institutis iubendi auctoritatem possit adsumere, cum non sit ambiguum offerentem honorem debitum pro sola officii praesumptione punitum? in regia Ozias reuerentia et administratione permanserat, si monitus tantae districtionis exemplo a [*]( 14 sq. cf. Leuit. 10, 1 sq. 19 cf. Paralip. II 26, 16 sqq. ) [*]( 1 uerum B xenia hieropolite B ieropolitem V 2 eadease V. aedisse B petrus V 3 perditione B: dampnacione V damnandus V dum B: cum V 4 inuolbunt B 5 docendos B 6 generalitatis V mandatis salubritatibus B uos om. B aduer regulas B 8 moneat B 9 post enim inserit qui V man. 2 mundani V man. 2: mundana VB ecclesia tenore non posslllll (ss ex n corr.) B 10 magis conuenit trsp. B discere BV man. 2: dicere V man. 1 post nefas add. est V man. 2 11 liuamina B dissciplinis V: disciplinos R 12 cultus V: a cultis B perscripsit B 13 offocium B 14 incitauit ex incitabit corr. V man. 2 15 deum B quam BV man. 2: Ofn. V man. 1 placauit ex placabit corr. V man. 2: placuit B in om. V aditis B: adistis V 16 teuerator B qui BV man. 2: om. V man. 1 17 adsamere V 18 offerentem scripsi: offerentis YB per sola offici B 19 in B: ut ut uid. V odias B administaa cione V 20 permanserat B, permanserit V man. 1: permansiset (!) V man. 2 a B V man. 1: ac V man. 2 )

583

[*](ούδέν Tjttov xat tClÕ lClõ, Esvsav tov Γεραπολίτην, Kopov tov \'Εδέσης, Ilέτρον tov Απαμείας or) (tovov 6zip τής οίϰείας aXXa xat ossp τής tdiv dtXXwv δμοίως άπωλείας xataxptt4oos, otttvs? EV cotp laotoo? τοίς po-on; tvjs ίδίας 56^? άπαύστως έγϰυλίουσίν, άλλους δμοίως sv tip διδάσϰειν too; ϰαϰω̄ς αύτοίς άϰολουϑήσαντας έμόλοναν. sta γενιϰής σωτηριώδους έντολής άμīν παραινω̄ zav 16 όπούν έξ svavttac tCÎjV πατριϰω̄ν xavovwv Si οίωνδήποτε ύπομνη- μάτων προενεχϑεīη, άπώσασϑε. μηδείς 6p.d; άπροσϰόροις ttpoa- τάγμασινfj νεωτέροις δρίσμασι xatvtoatw at [isv yap siat ϰοσμιϰοί, ϰαί 00 Sovavtat ta<; έϰϰλησίας ϰατέλειν, έρειδὴ τούτpις άρμόζει to διδάσϰεσϑαι jxdXXov f) διδάσϰειν. άϑάμιτον ?ap τοὶς σεβασμίοις ϑοσιστηρίοις ξένας προcϕέρειν σπονδὰς, έπειδὴ σαϕείς εύσεβέσιν έτιτήμαις opoo? <6 ϑεός〉iv αύτοτς όμοιως τη̄ς ISta? τιμής toic προοιμοις προέγραψε. μεταξύ Asottdjv xat too otxstoo Xaoo διείλε tfjv λειτουργίαν άλλη sattv ή tooy άνϑρώπων έξουσία aXXat at cπηϱεσίαι twv ίερέων. rcapwaovs μάλλον tov xoptov ήπερ έξιλεώoato, 6; άλλότριον zop iv τοις dsto:; άδύτοτς td tspa μολύνας έπεισήνεγχε. t£; sattv, 0; saottj) sv άλλοτρίοις ϑεσπίσμασι too xs- 17 λεύειν τὴν aodsvttav δύναται προσλαβειν; xat fap cox lattv άμϕί- βολον προσϕέροντα τιμὴν ϰεχρεωστημένην oTrsp μόνης τής έγχει ρήσεως τὴς λειτουργίας τετιμωρήσϑα. sv tcb vatp \'OC!a; sv τή εδλαβεία xat tfj ύπηρεcία δίέμεινεν st ss νουϑετηϑείς tą) oro- δείγματι τής toaaoarj; έπιπλήξεως axo twv Ispwv διατάξεων έϕο- βήϑη μάλλον ή ϰατετόμησε tootwv, άμεινον av έβασίλευσεν. aXX1 ) [*]( 2 δαίσσης a οίϰίας 7 H aeo: et e5 gh 8 amuoaod-at h et ante correctionem g 12 σαϕω̄ς a 13 6 aso$addidi 14 oixevoo agh: iSwo eo 16 δΠηρεσίαι twv ίερέων agh: TUIV ίερέων δπηρεσίαι eo 19 post ὰμϰιβολον add. ti eo 20 Tt[rr(v <μἠ> ϰεχρεωστημένην gh 21 τετιμω- ρεῑσϑα a sv om. a 24 ὰ́μεινον ex ὰ́μορον 0 )

584

religiosis institutis timendo quam adsumendo meliora temperasset. sed dum nec prohibentibus cultoribus templi pertinax temerator absistit, inter ipsa leprae abominatione percussus altaria officia regni perdidit, dum ministeria sacerdotis inuadit. sciant ergo non esse accepta deo, quae de mandatis eius a praesumptoribus adsumuntur, quando unum ad ostensionem sententiae uiuacis dedecoris poena seruauit. alios uelox flamma consumpsit.

quod si sunt, quae religionis aliquo colore concepta sint, uires habere nequeunt. quae tantis auctoritatibus reluctantur. clamat Paulus apostolus: licet nos aut angelus de caelo euangelizet uobis, praeterquam quod euangelizauimus uobis uobis, anathema sit. nec semel hoc dixisse sufficit; repetit salubre mandatum: sicut praediximus. et nunc iterum dico: si quis nobis euangelizauerit praeter id quod accepistis, anathema sit. seruet ergo latam pro fidei conseruatione sententiam, quisquis apostolicam sequitur disciplinam.

et quidem nobis cura non defuit, nam geminae legationis officio quicquid in precibus humile, quicquidin allegationibus rationabile, quicquid in mandatis salubre, detulimus. sed numquid ideo neglegenda est iustitiae uia, quia errores suos diligit cum obstinatione perfidia? non sunt iungendi cum cadentibus lapsus: sine nostra contagione pereant, qui ab impietatibus suis nec castigato errore declinant. Data IV. Id. Febr. p. c. Agapiti u. c. [*]( 10 Gal. 1, 8 13 Gal. 1, 9 ) [*]( 1 (potiusv quam Bar. melior perseuerasset B 3 ipsa V man. 1: ipsam B V man. 2 abominatione B: abhominacioncm V 4 post altaria add. et V man. 2 regem B 5 sciant ex siant V man. 2 deo V man. 2: a deo BV man. 1 a ex ad V man. 2 6 ostensione B: desertationem V 7 uoloi B 8 comsumpsit B alico V concepta scripsi: concep B, contSpta F; contecta Fronto Duc., auscepta Bar. 9 nequeant B auctoritatibus cx auctoribus corr. B man. 1: auctoribus V 10 angelos B 11 euangeliet V quod om. B enangclizamus B 13 repetiit B nunc iterum V: nuncierunt B 14 euangelizauimus V 16 consernacionem V sententia B 17 dissciplinam V curam non fuit B 18 alegacionibus V 20 quia o: qui V, qua B diliget B 21 labsus B 22 congregatione pereat B or_- 23 declinauit B 1111 B: v V februarius B agapito V uc cons. B )

585

[*](ὲπειδὴ μηδὲ ϰωλυόντων τω̄ν ὲπιμελητω̄ν too ναοὺ 6 ὲπίμονος παρα- βάτης ὰπέστη, iv αὺτοίς βδελύγματι λέπρας πληγεὶς trJl; ϑυϭιαϭτηptot; τὴν λειτουργίαν τη̄ς βασιλείας ὰπώλεϭε τὴν ύπηρεσίαν τοὺ tspsto; ὲπελϑών . γινωσϰέτωσαν τοιγαροῡν μὴ εὶναι ϑεψ̄ προϭδεϰτὰ, ἄπερ =* tOOV αὐτοῡ ἐντολω̄ν rapa twv τολμηρω̄ν ύϕαρπάζεται, όπόгε Iva rpd; ἐπίδειξιν τη̃ς ὰποϕάσεως tr) τη̃ς μεγάλης ὰϰοσμίας τιμωoia ἐϕύλαξεν, ἄλλους ταχινὴ ϕλὸξ ϰατηνάλωσε. 5to rĮi; ει̋περ 18 τιά εὶσί tcv: ϭχήματι ϑρησϰείας δεδεγμένα, toyuv systv oy δύναντα\'- τοσαύταις αὺϑεντίαις ϰαταπαλαιόμενα. βοᾱ̩ ΙΙαῡλος 6 ὰπόστολος .,ϰἃν ήμεὶς Tt ἄγγελος =5 copavoo εὐαγγελίζίζηται ύμα̃ς 7ap\' 8 εὐηγγελιϭάμεϑα ύμῑν, ὰνάϑεμα latto. o\'j5\' ἄπαξ εἰρηϰὼς toOto ὴρϰέσϑη, ἐπανέλαβε se trjv ύγιαίνουϭαν ὲντολήν ..w; προείπομεν, xat ἄρτι πάλιν λέγω et ttC; ὑμᾱς εὺαγγε Xtastat παρ\' 6 παρελάβετε, ὰνάϑεμα ἔστω.u ϕυλάττει τοιγαροῡν τὴν προενεχϑει̃σαν oirep τὴς ϕυλαϰὴς τὴς πίϭτεως ὰπόϕασιν, st tt; tr; ἀποϭτολιϰη̩̃ ἀϰολουϑεὶ διδασϰαλία̩. xat ήμι̃ν 19 μἐν cov ϕροντὶς 〈οὺϰ〉 ὲνέλειψε\' xat ydo τη̩̄ τη̄ς διπλη̄ς πρεσβείας ὑπηρεσία̩, et tt ev tat; δεήσεσι ταπεινὸν , et ti iv tat; διϰαιολογίαις εὔλογον, et tt sv tat; ὲντολαίς ὑγιὲς, ὑπηνέγϰαμεν. aXXa μὴ Sta τοῡτο ἀμελητέα eattv rj d5o; τη̄ς διϰαιοσύνης. ἐπειδὴ ta; 1sta; πλάνας ἀγαπα̢̑ astd ἀπονοίας r ὰπιστία ; oux eatt συνάπτεσϑαι μετὰ toO twv πιπτόντων ὀλισϑήματος\' ἄνευ τη̄ς ήμετέρας λὑμης ὰπολλύσϑωσαν ot ard twv olxstwv ὰσεβειω̄ν μηδὲ μαστιουμένης τὴς πλάνς ἐϰϰλίνοντες. KAI ETEPAI XEipr ̒Ο ϑεὸς ύμα̃ς ὑγιαίνοντας διαϕυλάξαι, texva ὰγαπητά. \'Εδόϑη Ttpd τεσσάρων εὶδω̄ν Φευρουαρίων [ista ti,v ύπατείαν \'Αγαπητου̃ toO λαμπροτάτου. ) [*]( 1 μὴ 51 aaoh 3 ὰπώλεσε τὴν ύπηρεσίαν gh: ὰπολέσας ( ὰπωλέσας 0) tij όπηρεσία aeo 4 ὰπελϑὼν a, ύπελϑὼν h γινωσϰέσϑ∞σαν a 6 ttj eogh: ~\'J a 8 σχήματα gh δεδειγμένα h δὑνανται agh: Suvarat eo 11 coy o 14 εὺαγγελίσηται gh 15 Toiyapouv ag. τοιγὰρ οὺν h : yap eo 17 oi* addidi ὲνέλλειψε ah πρεσβείας ύπηρεσία̩ agh: ὑπηρεσία r.pE\'J- βείας eo 19 ἐπινέγϰαμεν h 23 ὰπολύσϑωσαν a, ὰπολυέσϑωσαν gh p-f, si aeoh 25 διαϕυλάξαι a: διαϕυλάξει eog, διαϕυλάξοι h. διαϕυλάξη̩ Fronto Duc. tsxva ὰγαπητὰ oytatv. διαϕυλ. trsp. g 27 ύπατίαν gh To-j om. a )

586