Retractationum
Augustine
Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio I, Pars II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 36). Knöll, Pius, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1902.
In quarto libro, cum de amici morte animi mei miseriam [*]( (2) ) confiterer dicens, quod anima nostra una quodam modo facta fuerat ex duabus: et ideo, inquam, forte mori metuebam, ne totus ille moreretur, quem multum amaueram; quae mihi quasi declamatio lenis quam grauis confessio uidetur, quamuis utcumque temperata sit haec ineptia in eo, quod additum est: forte.
et in libro tertio decimo quod dixi: firmamentum factum inter spiritales aquas superiores et corporales inferiores, non satis considerate dictum est; res autem in abdito est ualde.
Hoc opus sic incipit: Magnus es, domine.
Contra Faustum Manicheum blasphemantem legem et prophetas et eorum dominum et incarnationem Christi, [*]( 5 Gen. 1, 1 6 Gen. 2, 2 9 Confess. IIII, 6, 11 (p. 73, 4) 13 Confess. XIII, 32, 47 (p. 384, 1) ) [*]( 1 hoc] et hoc E 2 qui 01 3 eos om. N 4 decimum] V B de me om. 0 5 sanctis om. N, sanctas Ex e∗∗∗ D 6 et terram om. H1 8 nostra] mea a una om. 8 facta fuerant C1D1, f. fuerit H, fuerit facta B 9 forte inquam D2 ne et totus D2 10 moriretur GS quae] queiji C 11 quam-quamuis om. H uideretur EGOP quamuis utcumque] quantumcumque S2 mg. 12 temperata (ta ex tū corr.) M auditum P 13 et] et illud BEFGNQa tertia demo Dl quod] illud quod D2 s. I. 14 spitalis Cl aquas om. C1D1R, at auras S2 mg. superiores G2 in ras. 15 res -ualde om. 0 es* (t ras.) E 17 num. om. BFPQR, VII v 18 manichaeum M libelli BEGR 19 blasfemantem H 20 dum C1, dni G deum cet. v incarnae Cl, in carne Dl, in carnem HR )
[*]( (2) ) In libro ergo tertio cum soluerem quaestionem, quomodo potuerit duos patres habere Ioseph, dixi quidem, quod ex alio natus, ab alio fuerit adoptatus, sed genus quoque adoptionis dicere debui; sic enim sonat, quod dixi, tamquam eum uiuus adoptauerit alius pater. lex autem filios etiam mortuis adoptabat iubens, ut fratris sine filiis mortui duceret frater uxorem et fratri defuncto semen ex eadem suscitaret. quae profecto de duobus unius hominis patribus expeditior ibi redditur ratio. uterini autem fratres fuerunt, in quibus hoc contigit, ut unius defuncti, qui uocabatur Heli, duceret alter uxorem, id est Iacob, a quo Matheus narrat genitum esse [*]( 5 c. Faust. XXII 9 Matth. 1, 16. Luc. 3, 23. Aug. Serm. 51, 17, 27. c. Faust. III, 3 (p. 268, 27 ed. Zycha) 13 Dent. 25, 5 sq. Matth. 22, 24. Marc. 12, 19. Luc. 20, 28 Aug. Quaest. in Heptat. V, 46 (p. 404, 7 sqq.) 18 Matth. 1, 16 ) [*]( 1 falsitaa Fl, falsas BM2 2 opus om. H uerbi CxDl propositQ H 3 responsionis C1 trigenta Cl tres] res∗∗∗ DI, tres et in P1, tres etenim P2 disputationis Cl quas GM1RSV 4 post libros add. P2 s. l. nescio quur OIDEHP etsi] et dl R 5 breaes ODIR, perbreues cet. v uero om. B 6 aduersum V criminationationes CxDl deffenditur 01 7 ferae ClDl meorum om. R, eorum E 9 dixi∗M 10 adobtatus Cl, aboptatus H adobtionis H, adoptiones P1 11 dicere (i in ras.) M debuit Ex dixi quod sonat B uiuis Q1 12 pater alius S filius C1D1, filos H aetiam D mortui BFGNS, alibi mortuis rpprtyi E adobtabat D\' 13 fratres D ducerit V, diceret Ql frater] et fr. P, frater eius M, fratrem N 14 semen 02 in ras., senex Dt 15 perfecto El hominibus H patribus (ri in ras.) M expeditior∗∗ibi (r ibi m. ii in ras.) C, ibi ex alws corr. M, expeditiorib; H, expeditior ubi FG 16 utrum Ela fuerint E 17 contegit GIDl aliter Ql 18 mattheus MNP gonitum Gl )
In duodecimo et in tertio decimo de filio Noe secundo, [*]( (3)) qui est appellatus Cham, ita disputatum est, tamquam non in filio suo Canaan, sicut scriptura demonstrat, sed in se ipso fuerit a patre maledictus.
in quarto decimo de sole et luna talia dicta sunt, tamquam sentiant et ideo tolerent uanos adoratores suos, quamuis uerba ibi accipi possint ab animali ad inanimale translata modo locutionis, qui uocatur graece [*](2 Luc. 8, 23 8 S. Iul. Afric. ep. ad Arist. 3, 9-14 (Patrol. gr. X p. 52 sq. M) cf. Aug. Quaest. in Heptat. V, 46 12 c. Faust. XII, 23. XIII, 10 14 Gen. 9, 25 15 c. Faust. XIIII, 12 ) [*]( 1 genuit (uit m. 2 in ras.) CM 2 sed ex—inuentum est add. C1 in mg. ex om. Q 3 adobtiuum Q libris S2 inuentus H, inuentuntum Q reenti H 4 acensionum D1 dm E 5 nomen] nobis C1, nrm H mulieres Q* iacob* C 6 priori C1D1 merito D1 mathan D2, natam H, nathan cet. a 7 et de marito bis scripta exh. Y posteriori 0 8 perit ClDl adoptiuus erat B african\' (n\' m. 2) D, affricanus BFOR 9 legerem 01 10 unus (u pr. m. 2) C, et unus E 11 haberet (t m. 2 s. l.) CD 12 duodecimo] XLI V alt. in om. BPBv tertio decimoj XLII V secundum 01 13 qui est] quest C1, que est D1 appellatos C1D1, appellatur H ita (i m. 2 in ras.) C 14 canaan CDl, chanaan cet. v se om. B 15 a om. ClDl quarto decimo] eodem tertio d«\'cimo mss., errore fort. ipsius Aug. sole (e add. m. 2) C 16 talia] alia B, & alia H tolerent (o m. 2 in ras.) C, tollerent D1EM1S2 17 ibi om. Fl accipi ibi B accepi ClDl possent 01D1, possunt H 18 inanimale] animale C1OQ locuti..nis D, loquutionia EH, locutiones 01 )
in undetricensimo: absit, inquam, ut sit in membris sanctorum etiam genitalibus aliqua turpitudo. dicuntur quidem inhonesta, quia non habent eam speciem decoris quam membra, . quae in promptu locata sunt, sed probabilior in aliis postea scriptis nostris reddita ratio est, cur ea dixerit etiam apostolus inhonesta, propter legem scilicet in membris repugnantem legi mentis, quae de peccato accidit, non de prima nostrae institutione naturae.
Hoc opus sic incipit: Faustus quidam fuit.
Contra Manicheum quendam nomine Felicem praesente populo in ecclesia biduo disputaui. Hipponem quippe uenerat eundem seminaturus errorem; unus enim erat ex doctoribus eorum, quamuis ineruditus liberalibus litteris, sed tamen [*]( 1 lob 38, 8 sec. LXX 3 c. Faust. XXVIIII, 4 (p. 746, 14) 6 Aug. de ciu. dei XXII, 19 sqq. 8 I Cor. 12, 23 Rom. 7, 23 17 cf. Aug. Confess. V, 6, 11 (p. 97, 17) ) [*]( 1 metafora CDHB V, etaforas E1 metaphora cet. sit DlB quo V 2 cum] eum E1 3 uoluntate Dl undetricensimo] undeuicensimo C1D1HM1, XXL Y, undeuigesimo C2, undeuicesimo cet. ut sit-5 * quam om. OP membris] m. meis Cl 4 scorofh H 5 inhonesta] in homine (-em B) ista BEFGNBS eam] eam etiam Ql, etiam eam N speciaem D 6 im Q prompto Cl, prumpto Dl, promtu M, O prompta S1, proptu E locyta G, uocata H aliis (a s. l. add.) C, his DlB postea C (in ras.) D1, om. BD2FGNQS 7 scripturis BFMZa reddita. (P ras.) M quur ClDEH ea] & a H 8 propter] pro H lege H repugnantem in membris BFGNQ, repugnantem legi mentis 0 repugnante H 9 qui 01 accedit ClDlV 10 prima* (e ras.) M nostra BCFGNS institutionae D 12 num. om. BFPQ, VIII v 14 nomine G2 s. l., noml C fecilem El praesent*e (a ras.) C 15 aecclesia ClD ipponem GHMNQSV, hypponem R, yponem BE, ippone OP quippe* (m ras., ippe m. 2 in ras.) M 16 euadem Q sompniaturus 0 ∗| unus (u pr. m. 2) M 17 inheruditus D1-)