Retractationum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio I, Pars II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 36). Knöll, Pius, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1902.

tricensima prima nec ipsa mea est, sed Ciceronis, uerum quia et haec per me innotuit fratribus, inter ista, quae colligebant, scripserunt eam uolentes [*]( 4 De diu. quaeMt. 23 med. 6 Aug. de trin. VI, 2, 3 15 Cic. de inuent. II, 53, 159 sqq. ) [*]( 1 dei bonis H operibus dei B iustumiustum D alt. estj est quidem V poniantur C1, poniatur D1 2 omne om. B uicesima BQS2 num. om. H 3 est orn. PVv necessitatem] sed necessitate R 4 est om. HSVv, del. D2 dixi∗ D eum CD1, eam eet. v de qua ODR, om. E, qui H, qua cet. v 5 sapientia BFGN2RS 6 tractaui CDlEQ2B, tractabimus P1, tractauimus cet. v est om. BPVv 7 pr. et om. a li*bero C, libro HINS1, liuore E arbitrio uoluntatis B 8 rectae D 9 liuerum et liueratur El sid C gratia dei a 10 pr. de CIDER, est de cet. Christi] domini B . v sexta] s. est BFGNPQS 11 septima est S XXIII (v add. m 2) C 13 scit D1 aud Cl uniuerso mss., in uniuerso v 14 utilitate CD\'EHR creata (ea ex ec corr.) C, crata X)1 tricesima FGQS (semper) post sint add. BD-EFGNQX (post tr. prima Q2RS1) haec uerba: eum (deu D2) qui ut (ut om. R) uult (u** D2) uiuit beatum (beatu* D-) esse; £ 2 adiungit: utra qui uult uiuit beatum esse tricensima prima om. E 15 est om. F siceronis Q uerum tamen a 16 qua El ista] ea D2, illa a colligebat H1 scribserunt (ib in ras.) M eam G2 s. 1. )

119
nosse, quemadmodum uirtutes animi ab illo diuisae atque definitae sint.

tricensima secunda est: utrum rem illam alius alio magis intellegat atque ita eiusdem rei per infinitum eat intellegentia.

tricensima tertia est de metu;

tricensima quarta: utrum non aliud amandum sit quam metu carere;

tricensima quinta: quid amandum sit. in qua illud, quod dixi: id esse amandum, quod nihil est aliud habere quam nosse, non satis adprobo. neque enim deum non habebant, de quibus dictum est: nescitis, quia templum dei estis et spiritus dei habitat in uobis? nec tamen eum nouerant uel non, sicut noscendus est, nouerant. item quod dixi: nemo igitur beatam uitam nouit et miser est, nouit dixi, quomodo noscenda est. nam quis eam penitus nescit eorum dumtaxat. qui iam ratione utuntur, quandoquidem beatos se esse uelle nouerunt?

tricensima sexta de nutrienda caritate. ubi dixi: deus igitur et animus cum amantur, ita proprie dicitur, purgatissima et consummata, si nihil aliud amatur. quod si uerum est, quomodo apostolus ait: nemo umquam carnem suam odio [*]( G De diu. quaest. 35, 9 I Cor. 3, 16 11 De diu. quaest. 35, 1 14 Cic. Tusc. V, 10, 28. cf. Retract. I, 13, 6 15 De diu. quaest. 86, 1 18 Eph. 5, 29 ) [*]( 1 quemammodum C1DM atque (t ex d C2D2E2) CDER, ac cet. v 2 diffinitae BFGN, difinitae DQ sunt R XXXI. E est om. QVv illam CDlS, ullam cet. 3 rei del. D2 eat (e ex a corr.) G, in ras. D2, et 01 4 XXXII, E est om. HMNOPQV XXXIII. E quartal q. est F 5 quam-amandum sit om. H careret CDl XXXlIII. E 6 amatum P1 7 nusse 01 8 de om. HMOPVm 9 estisj est 01Dl. eatis uos RSo alt. dei] om. F, scs B 10 abitat P1 nouerat Sl non om. Q, del. D2 11 noscendus (o ex a) S nuberant Cl, nuberat D1 quo P beatam igitur GNQS 12 et] eo H alt. noni NR nuscenda CXDX 13 paenitus DM 14 utunturl ut unus H1, utitur JH2 beatos om. F1, beatus D1 se om. B1C1D1F1 15 sexta est BD2FMNQS dixit E 16 animas 81 cum amantur R, cumantur ClD\', coamantur C2, cum amatur OP, quo amantur Hl, quo amatur cet. v ita C1D1R, caritas cet. v; fort. ita p. dilectio propriae ClDM 17 consumata DlS quomodo CtDIER, quomodo ergo cet. v 18 ait apostolus B hodio Sl )

120
habuit, et ex hoc admonet, ut diligantur uxores? sed ideo dictum est: proprie dicitur dicitur, quoniam caro diligitur quidem, nec tamen proprie, sed propter animam, cui sufficit ad usum. nam etsi propter se ipsam uidetur diligi, cum eam nolumus esse deformem, ad aliud referendum est decus eius, ad illud scilicet, a quo decora sunt omnia.

tricensima septima de semper nato;

tricensima octaua de conformatione animue;

tricensima nona de alimentis;

quadragensima: cum animarum natura una sit, unde hominum diuersae uoluntates;