Retractationum

Alio loco dixi: nullius mortem deus quaerit. quod sic acci- [*]( (2)) piendum est, quia homo sibi adquisiuit mortem deserens deum et adquirit, qui non redit ad deum, secundum quod scriptum [*](2 Ambros. hymn. I (Patrol. lat. XVI p. 1409 M) Exam. V, 24, 88 (I p. 201,12 sqq. ed. Schenkl) 6 Aug. Serm. LXXVI, 1,1 7 Mattb. 16, 18. Io. 1, 42 9 Mattb. 16, 16. Io. 6, 70 11 Matth. 16, 19 13 I Cor. 10, 4 ) [*]( 1 aecclesia* D 2 beati BE ambrosi M1, ambrosius H, ambrosii cet. v ubi] bi H 3 gallinatio CEFGHNOQRSV 4 oc El ipse∗∗ E, ipsa BC2OPQ2RSVv, ipso DJ petre ClDl, p H aecclesiae ClD, ecclesia a 5 culpam∗∗ (pa ras.) E2 deluit CzNQ x 8 aecclesiam CXD ut (e ras.) C hanc Fa intellegatur D2 8. l. 10 *ac sic (h ras.) E, ac ait Ot, ac si Ra apellatus C persona C1 D1 aecclesiae CXD flguraret Q 11 supra OP aedifica∗∗tur D accipit ER 12 dictum est illi BEFGNQRSv, illi dictum est P, dictum illi V petra] petrus B1 14 symon BEFNOR et CDN, ei EQR, eum cet. v confitetur ecclesia B i 15 duarum autem C1, autem duarum cet. v sunt B probabilis. (q ras.) E 17 accipiendum D2 s. l. 18 est om. PSVm, sibi homo P adq:siuit Cl, atquesiuit D1 19 qui] qd H2 redit CD1ERS2 mg., recurret Ql, requirit P, recurrit cet. v. )

[*]( (3) ) Item quod dixi Donatum, cuius epistulam refellebam, rogasse, ut imperator inter ipsum et Caecilianum transmarinos episcopos iudices daret, non ipsum, sed alium Donatum, eiusdem tamen scismatis, hoc fecisse probabilius inuenitur. ille autem non erat Carthaginiensis Donatistarum episcopus, sed a Casis Nigris, qui tamen primus apud Carthaginem ipsum nefarium scisma conmisit.

nec sane Donatus Carthaginiensis, ut Christiani rebaptizarentur, instituit — quod ego eum instituisse credideram, quando eius epistulae respondebam — nec de libro Sapientiae ipse abstulit de media sententia uerba ad rem necessaria, ubi, cum scriptum sit: qui baptizatur a mortuo et iterum tangit illum, quid proficit lauatio eius? iste sic posuit, tamquam scriptum esset: qui baptizatur a mortuo, [*]( 1 Sap. 1, 13 2 Eceli. 11, 14 6 Aug. ep. 43, 2, 3 sqq. 8 Aug. de haeres. c. 69 12 et p. 100, 1 Aug. de bapt. VI, 34, 65. c. Cresc. gr. II, 27, 33 14 Eccli. 34, (31 sec. LXX), 30. cf. Aug. ep. 108, 6 ) [*](2 a add. 02, in 0 3 mors] et m. H 4 donatus S1 V cuius] cus CXD epistolam Cl in ras. 5 caelianum V1 transmarinus Dl, marinos H 6 epos (o m. 2 s. 1.) C, eps Dl 7 schismatis HMP hoc-episcopus om. B fecisse Cl probauilius 81 8 erat] enim H carthaginensis D2FHNR, cartaginiensis S, karthaginiensis E, carthagine ensis Dx cassis Oa 9 primus] ipsum P cartaginem BCIG, chartaginem S, karthaginem N, kartaginem 0 10 scisma BC2D2EGNORS, scima ClDl, achisma cet. pmisit Oa sanet Q karthaginiensis EN2, cartaginiensis GO, chartaginensis S, carthaginensis BFHMP, carthagin*ensis D 11 instituisse (i tert. ex e corr.) C 12 eius om. Oa epistulae HM, epistolae cet. 13 sapientiae mas.; quae genuina Augustini scriptura uidetur; (f. de baptismo VI, 34, 65: scriptum est apud Salomonem: qui baptizatur etc. de doctr. chr. II, 8, ecclesiastici m de media] dimidiam BFGOPSVa sententiam BFGOPSVa necessariam C1D1 14 cum scriptum] conscriptum 01Dl, scriptum G scriptum sit BCDFGHN, sit scr. cet. mortuis ClDl 15 tanget H eum Ba profecit V, profuit B labatio El sic iste a sic] sic eam C2HM 16 est Oa pabtizatur BI, baptizatus P1 ∗a i (q ras.) E ) [*]( 7* )

[*]( G ) Hic liber sic incipit: Abs te ipso praesente audieram.

Eodem tempore uenerunt ad manus meas quaedam disputationes Adimanti, qui fuerit discipulus Manichei, quas conscripsit aduersus legem et prophetas, uelut contraria eis euangelica et apostolica scripta demonstrare conatus. huic ego respondi uerba eius ponens eisque reddens responsionem meam. quod hic uno uolumine inclusi et in eo quibusdam quaestionibus non semel, sed iterum respondi, quoniam quod pro me responderam perierat et tunc inuentum est, cum iam iterum respondissem. aliquas sane earundem quaestionum popularibus ecclesiasticis sermonibus solui; adhuc etiam quibusdam non [*]( 18 Aug. Serm. 1. 50. 153. 182 ) [*](1 eius om. a 2 donatis G cudices V affros BFV 3 ut] ita ut FH illum om. a post addidicimus ClDl, postea dedicimus V, postea didicimus eet. v 4 iam] tunc a (mg.) m scissem a (mg.) m pr. in om. BS1 5 diuinii F tanta] tandem t. iSF dixisse F 6 praesente E 7 XXII v, om. BFQ 8 adimantum (n in ras.) D, adamantium E manichaei M 10 eo 0 ad D, ad** C, in cet. v disputationis Q1 11 adimati ClDl, adunantii E fuerit C1D1MP1, fuerat cet. v discipolus V manichei discipulus Ov 12 aduersum V * contrario OP1 eis R2 in ras. euangelica Cl 13 ego C, ego B, ergo cet. v 14 eius** D apponens a eisque] in e. OPV, eius- que R 15 quo R hic DR, hic* C, opus cet. v conclusi BEFG NQSVv aliquibus M, quibus 81 16 quae P pro me CDI, primum SVe, in primo Ql, primo cet. 17 et add. C2D2 s. 1. inuentus N cu Dt 18 aliqua EOP, aliqui B eorundem R 19 aecclesiasticis D, et ecc. FGS aetiam D quibusdam CDENPQR, de quibusdam 0, quibus cet. )

[*]( (2) ) In hoc dixi: certis enim quibusdam umbris ct figuris rerum ante domini aduentum secundum mirabilem atque ordinatissimam distributionem temporum populus ille tenebatur, qui testamentum uetus accepit; tamen in eo tanta praedicatio et praenuntiatio noui testamenti est, ut nulla in euangelio atque apostolica doctrina reperiantur quamuis ardua et diuina praecepta et promissa, quae illis etiam libris ueteribus desint. sed addendum erat \'paene\' atque dicendum: ut paene nulla in euangelio atque apostolica doctrina reperiantur quamuis ardua et diuina praecepta et promissa, quae illis etiam libris ueteribus desint. quid est enim, quod in sermone euangelico in monte dominus dicit: audistis, quia dictum est antiquis hoc; ego autem dico uobis hoc, si nil ipse amplius praecepit, quam praeceptum est in illis ueteribus libris? deinde regnum caelorum illi populo fuisse promissum non legimus in his, quae promissa sunt lege data per Moysen in monte [*]( 3 c. Adim. 3, 4 (p. 122, 5 sqq. ed. Zycha) 14 Matth. 5, 21 sq. 17 Matth. 5, 3. 10. 20. 7, 21. 18, 3 18 Ex. 19, 3 sqq. ) [*]( 1 aliqui C\', alia quae E2 urguentibus D1EP1RSV 2 praetermissi Dl, praetermissa a cumu»lo (1 ras.) M, cumulo C adiuncto (nc in rai. m. 2) C 3 hoc C1D, hoc ergo eet. v ceteris C1 D1 R enim om. G1 4 ante] et a. H secundum 01 5 ten porum] pauperum Ql popolus V ille populus B 6 accipit H 7 in om. 0 euangelio ****** CDaHR, euangelica cet. v 8 doctrina DEPQ2R, doctrina C, disciplina cet. a reperiantur (11 in ras. C) CD, repperiantur (eriantur in ras.) M, repperiantur cet. praecerta H 9 aetiam D desint ueteribus F sed—13 desint Q2 in mg. 10 dendum El poenae DI, pene CSV, poene erat P ut om. V1 11 enangelio CDEHOPR, euangelica cet. v atque om. 0 doctrina ODEOPQRV, disciplina cet. reppeiiantur DFGHMPV, reppereantur 01 12 alt. et omi. R aetiam D, om. BFGNS1 13 sermonem CIDl euangelio C 14 quia BDl, qu∗∗∗∗ C1, quod cet. 15 pr. hoc om. F, hoc modo H autem ego BGNQXS i hoc] om. Fv, hoc est BGNQlS nil C\'D, nihil cet. v praecipit H 17 premissum C1 18 i s m legi H, in lege R per] p C mosysen 01, mo*sen P )