Retractationum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio I, Pars II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 36). Knöll, Pius, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1902.

_Hoc opus sic incipit: Sermonem, quem locutus est dominus.

CAPVT XVIIII.

PSALMVS CONTRA PARTEM DONATI, LIBER I.

. Volens etiam causam Donatistarum ad ipsius humillimi uulgi et omnino inperitorum atque idiotarum notitiam peruenire et eorum, quantum fieri per nos posset, inhaerere memoriae, psalmum, qui eis cantaretur, per latinas litteras feci, sed usque ad V litteram, quales abecedarias appellant. tres uero ultimas omisi, sed pro eis nouissimum quasi epilogum adiunxi, tamquam eos mater adloqueretur ecclesia. ypopsalma etiam, [*](3 De serm. dom. II, 21, 71 sqq. 5 Matth. 7, 11 17 Athan. in Ps. LVI, 2 (Patrol. gr. XXVII p. 256 B M.) ) [*](1 querite (uę 8. l. m. 2) C 2 opere 01, operosa Mxa quidem (dem in ras.) M ista tria a dif*ferant (dif in ras. m. 2) M etponendum El 3 potaui Hl melius in ras. M ad (a m. 2) C stantissimam R poetitionem D1. 4 omnia om. F referentur CW1, referrentur C2, referuntur cet. v 6 dauit El, dedit E2 quaerentibus et petentibus S 7 quaerentibus CD1, et quaerentibus cet. v 8 sermone D1 dominus locutus est R dominus M in ras. 9 XIIII R, XX v, om. Q 10 PS C, de psalmo B conta Dl liber I om. EFHOPVm, 1. primus Sl 11 causa HN donati.starum (i ras.) D uulgi humilium 0 12 notiam D1 13 et] et ut S per nos possit M, per nos fieri posset Oa, posset per nos m 14 psalmus H qui eis quj eis C, quies Qł latinam D1 15 ad u (u m. 2 s. Z.) C, ad - v \' om. u) DI, ad u M, adhuc G, adhuc quintam S, ad quintam D2F litteras D3 quales] tales autem C2HMOPVm, tales enim a abecedarias BCDlEFGNQ2B, abeciedarios H, abecedarios cet. v 16 aepilogam H, epylogum OR, epbylogum P 17 adloquetur El alloqueretur eos mater F aecclesia D ypopsalma BODEFHMNQR: ipopsalma GS, hypops. cet. v )

97
quod respondetur, et prooemium causae, quod uoluimus ut cantaretur, non sunt in ordine litterarum; earum quippe ordo incipit post prooemium. ideo autem non aliquo carminis genere id fieri uolui, ne me necessitas metrica ad aliqua uerba, quae uulgo minus sunt usitata, conpelleret.

Iste psalmus sio incipit: Omnes, gui gauaetis de pace, modo uerum iudicate, quod eius ypopsalma est.

CAPVT XX. CONTRA EPISTVLAM DONATI HERETICI LIBER VNVS.

Librum etiam contra epistulam Donati, qui partis Donati secundus post Maiorinum episcopus apud Carthaginem fuit, eodem presbyterii mei tempore scripsi; in qua epistula ille agit, ut non nisi in eius communione baptisma Christi esse credatur. cui nos contradicimus in hoc libro.

In quo dixi quodam loco de apostolo Petro, quod in illo tam- [*]( 9 non extat 11 Optat. Mil. I, 19. III, 1 ) [*]( 1 responditur C1D1, respondeatur V, responderetur BCPEFGQSm proymium C1D1H1M1R, prohymium OV, prohyniemium Q, prohemium GP, proemium BC2FM2NS2, premium E uoluimus ut CD\', uolumus NR, nihilominus uolumus E, nihilhominus QS1 V, nihilominus cet. v 2 cantaretur (retur in ras. m. 2j C, contar Dl, 1 quanta D3, cantTatur- cet. nonJ no add. C2 in mg. sint H in om. H litterum CLDX ordo quippe M1 3 post proymium ClD2MlB, post prohymium HOV, post proemium BC2FM2N, post prohemium GPS, post premium E, prohyemium (om. post) Q, postromium D1 alico ClDl generi R 4 mi D1 meutrica Q 5 compellerent 0 6 histe P1 omnis S1 V 7 uero 81 ypapsalma Ml, ypopsalmo HR, ypopsalme E hypopsalma OP sit E 8 XXI v, om. Q 9 epistolam CSV, epistula Dl unus] primus 81 10 qui partis.. D2 in ras. qui] donatus Q- s. 1. donati* (s ras.) D 11 marinum Q episcopum H fuit apud carthaginem P cartaginem CGS, karthaginem N, kartaginem 0 12 presbiterii ODEGMRV, prespiterii BF, presbiteri HI Ql tempore presb. mei BFGS mei om. El scribsi M epistola C ill.e (a ras.) H 13 ait HIPa ut om. H in exp. D2 in eius] mens E communionae Dl, communionem BFGS 14 in hoc libro om. m 15 quodam] in q. m pr. in om. 0 ) [*]( XXXVI Aur. sectio I pars 2 ) [*]( 7 )

98
quam in petra fundata sit ecclesia. qui sensus etiam cantatur ore multorum in uersibus beatissimi Ambrosi, ubi de gallo gallinacio ait:
  1. hoc ipse, petra ecclesiae,
  2. canente culpam diluit
  3. .
sed scio me postea saepissime sic exposuisse, quod a domino dictum est: tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo ecclesiam meam, ut super hunc intellegeretur, quem confessus est Petrus dicens: tu es Christus, filius dei uiui, ac sic Petrus ab hac petra appellatus personam ecclesiae figuraret, quae super hanc petram aedificatur et accepit claues regni caelorum. non enim dictum illi est: tu es petra, sed: tu es Petrus. petra autem erat Christus, quem confessus Simon, sicut et tota ecclesia confitetur, dictus est Petrus. harum duarum autem sententiarum quae sit probabilior, eligat lector.