Quaestiones in Heptateuchum

Omnem adipem boum et ouium et caprarum non edetis. et adeps morticinorum et a fera captorum fiet in omne opus et cibo non edetur. omnis qui ederit adipem a pecoribus quae offeretis ab eis hostiam domino, peribit anima illa de populo suo. dixerat superius de adipe: omnis adeps domino, et quaesieramus utrum omnis omnino pecoris mundi dumtaxat — nam de inmundis nulla quaestio est — et quid de adipe fieret, quam uetuit in escam uenire. nunc autem dixit quid fieret de adipe morticini et a fera capti, ut sit in omne opus; [*](20 Leu. 7, 13-15 25 Leu. 3, 16 ) [*]( 3 ita ut peccet om. N ut om. PlSV 7 re quam] reliquam PyVI de qua S 8 pro ea exp. V ipsam V 9 caput addidi; cf. Quaest. de Kum. quaest. VIIII 10 et inclusi et om. bd 11 afferet CNSP 12 quo PlSVX exorauit CPxSl 15 peccata esse S eadem] ita N 18 cum] qua FSl quae S2VTbd 22 yfwsc. Lag. 23 a] de PVT 24 eos C 27 adipg C 28 quem bd )

Quid sibi uult quod de sacrificiis salutaris iterum admonet et dicit eum qui offert donum sacrificii salutaris sui pectusculum et brachium sacerdotibus dare debere. ita tamen, ut adeps pectusculi offeratur domino cum pinna iocineris, cum superius loquens de sacrificiis salutaris pinnam iocineris cum adipe uentris et renum et lumborum offerri domino praeceperit, tacuerit autem de adipe pectusculi? an quod ibi praetermisit, hic commemorat? quare ergo de pinna iocineris et ibi et hic? an forte aliquid interest quod superius de sacrificio salutaris praecipit, hic autem addit "sui", tamquam aliud sit salutaris, aliud salutaris sui?

Cum sacrificia pro peccatis prius commemoraret, uitulum dixit offerendum pro peccato sacerdotis, qui fecisset populum peccare: postea etiam quando narrauit scriptura, [*]( 15 cf. Leu. 7, 19-21 (29—31) 18 cf. Leu. 4, 9 27 cf. Leu. 4,3-7 ) [*]( 2 fiet V 3 inmunda SV .*munda P sint S 5 illum PSV-bd 6 prohibitQ SV2bd 7 fit sacrificium PSNVTbd nullum PSVTbd 9 quod PSVT 11 eum SVbd omnes C 13 jrpmundorum T noluit V 15 quod] quę Syt 16 dicet N 18 (et 19. 22) iecineris S iecinoris bd 20 adipem N columborum N 24 praecepit PYST addidit PSVT 27 fecisset et SN, (et eras.) P 28 narrabit N )

Superius, quia generaliter praecipiebat. si sacerdos peccasset, ipsum sacerdotem unctum et consummatum, quem uult intellegi summum sacerdotem, sacrificia ista iussit offerre; nunc uero, cum sanctificatur Aaron, Moyses offert et ipse accipit pectusculum inpositionis, quod antea praelocutus est sacerdoti esse dandum. inde autem puto pectusculum inpositionis dictum, quia inponebatur inde adeps, sicut commemorauit superius de sacrificio salutaris. cum ergo uideatur ab Aaron coepisse summum sacerdotium, quid putamus fuisse Moysen? si enim sacerdos non fuit, quomodo per illum omnia illa gerebantur? si autem fuit, quomodo summum sacerdotium ab eius fratre [*]( 1 cf. Leu. 8, 2 6 cf. Leu. 8, 14. 15 10 LcU. 8, 15 21 cf. Leu. 8, 29 25 cf. Leu. 4, 10 ) [*]( 1 ergo (s. I. fII. 2 pro) V 2 sed] quod N 4 aspargendum PlSV 5 basim S Pbd 7 asparsione V 8 est om. N 16 uasem N 20 iussit iexp.) V 21 offeret C accepit P\'S\'NJ 22 propositionis SVPt prepositionis Px quod--inpositionis om. C 26 enimj ergo P\'SVTlbd 27 generabantur N 28 fuit om. V )

Quaeri etiam potest: post mortem Moysi quis ungebat successorem summi sacerdotis, qui succedere nisi defuncto non utique poterat? an quia iam unctus erat inter secundos sacerdotes — idem quippe fuit oleum, quo et summus et secundi ungebantur — uestem tantum sumebat ille pontifex!qua eius summitas adpareret? et si ita est: utrum ipse sumebat an eum alius induebat, sicut et post eius mortem Moyses filium fratris sui? si ergo ab alio uestiebatur, numquidnam poterat a secundo summus? praesertim quia talis erat uestis, ut eum ab alio indui necesse fuerit. an sic induebatur prius ut etiam postea? non enim semel indutus non eam ponebat; aut cum posuisset, non eam resumebat. fieri [*]( 2 PS. 98, 6 5 of. Ex. cap. 28, 3-39 8 cf. Ex. 19. 24 12 cf. Ex. 33, 11 13 cf. Num. 13, 17 IV Ex. 4, 16 ) [*](3 fuit S 5 eius om. C sacerdotis S 7 moyses C 8 monte N 9 alios om. N 12 Naue] na C 13 nomen eiJ nomine N 26 numquid non Tbd )

Quid est quod dicit Moyses ad Aaron et -filios eius. cum sanctificantur ad ineundum sacerdotium: ad ostium tabernaculi testimonii sedebitis septem dies die et nocte, ne moriamini? numquidnam credibile est situ corporis uno loco sedere praeceptos per dies septem die et nocte. unde se omnino non commouerint? nec tamen hinc tamquam allegorice aliquid significatum, quod non fieret, sed intellegeretur, cogendi sumus accipere, sed potius agnoscere locutionem scripturarum, ubi sessionem pro "habitatione" et "commoratione" ponit. non enim quia dictum est de Semei quod sederit in Hierusalem annos tres, ideo putandum est per totum illud tempus in sella sedisse et non surrexisse. hinc et sedes dicuntur, ubi habent commorationem quorum sedes sunt; habitatio quippe hoc nomen accepit.

Et factum est die octauo uocauit Moyses Aaron et filios eius et senatum lsrahel. quem quidam nostri "sedatum" interpretati sunt, Tepooa-lav graecus habet; hoc est ergo secutus interpres, quia et senatus a senio uidetur dictus. non autem apte in latino diceretur: uocauit senectutem Israhel pro senibus uel senioribus. quamuis eadem locutio [*]( 11 Leu. 8, 35 19 III Reg. 3, 38 24 Leu. 9, 1 ) [*]( 6 res ad hoc T 7 peruenisse CSNVT 8 sacerdotis C 10 ad] et S 11 cum] quam C ineundem CSl 14 praeceptus C 15 conimouerent PSNVTbd 16 intellegere pIS, exp. in V 18 commemoratione CPX 20 ierusalem bd putandus N 21 resurrexisse T et om. S 22 commemorationem plSI V 24 uocabit N 26 gerusican C gerusian PSSVT 29 ea. S )

Moyses dicit ad Aaron: et senatui Israhel loquere dicens: accipite hircum ex capris unum pro peccato et arietem et uitulum et agnum anniculum in holocarposin sine macula et uitulum a bubus et arietem in sacrificium salutaris ante dominum et similam consparsam in oleo, quoniam hodie uidebitur dominus in uobis. quattuor genera sacrificiorum de animalibus superius commendauit: holocaustum. pro peccato, salutaris et consummationis: sed consummationis ad sacerdotis sanctificationem pertinet. tria ergo genera reliqua hic praecipiuntur offerri et dicitur hoc senioribus Israhel. ut pertineat ad uniuersum populum. sed hoc loco sacrificium pro peccato habet tria pecora: hircum et arietem et uitulum; ad holocaustum uero agnus pertinet et ad sacrificium salutaris uitulus et aries. quapropter non est sic distinguendum. ut pro peccato non intellegatur nisi hircus. tria uero reliqua in holocaustum, id est aries et uitulus et agnus: sed potius tria prima pro peccato, id est, ut, quod dictum est: accipite hircum ex capris unum pro peccato et arietem et uitulum. subaudiatur pro peccato et reliquus sit agnus in holocarposin, id est in holo caustum. quod ideo commonendum a nobis fuit, quoniam posset etiam ita distingui, ut, cum dictum esset: accipite [*]( 7 Leu. 9, 8. 4 ) [*]( 3 pro dicere C 6 forsitan om. V 7 et V 8 hyrcum s. I. m. 2 S 9 holocarposim bd 10 bobus Vbd 11 in om. S 12 conspersam IVTPbd inj i. C quod T in uobis dns T 13 nobis V dns superius K 14 holocausti bd 15 pertinet aanctificationem S 18 et hoc S 20 uitui T 22 reliqua] uel quod CplSVN uel quod exp. in T 24 ut om. PSVTbd 27 commouendum P1#1!\' ) [*]( XXVIII Aiiff. stct. III par* 3 ) [*]( 17 )

Quod uero sacrificia salutaris uitulum et arietem iubet, haec iubet quae praecipua sunt; uniuersi enim populi causa est. praecipiens autem antea de sacrificiis salutaris undelibet iussit offerri siue masculum siue feminam, dum tamen nonnisi de bubus et de ouibus et capris offerrentur. si autem quaeritur quare duo praecepit, uitulum et arietem, difficile est inuenire; nisi forte uitulum uoluit sacrificium salutaris uniuersi populi, arietem autem pro unoquoque tamquam pro singulis quibusque, quia uidetur etiam superius quasi duo genera salutaris sacrificii praecepisse: unum, quod uelut uniuersorum esset, appellauit sacrificium salutaris, alterum autem ubi dixit: si quisque obtulerit sacrificium salutaris sui. ubi etiam differentiam reperiebamus, quia in illo, quod [*]( 5 cf. Leu. 4. 23 6 cf. Leu. 5, 18 8 cf. Leu. 4, 14 21 cf. Leu. 3, 1-11; 12-17 27 cf. Leu. 3, 1 28 Leu. 7, 19 (29) 29 cf. Leu. 7, 20. 21 (30. 31) ) [*]( 1 iam om. T 7 unum eras. C 8 praecipit N uero ow. N 14 omnes habere T 16 ad aliquid bd 18 haecJ et CPSNVIT 21 bobus VTbd de capris N offerentur SxNVI ofer rrentur P 29 reperiebamur C )

Notandum est sane, cum pro populo offeruntur sacrificia, et pro peccato sacrificia iussa esse offerri et holocaustum et sacrificia salutaris; pro sacerdote autem oblatum fuisse pro peccato et holocaustum et consummationis, non autem salutaris. sed consummationis tunc oblatum est. quando sacerdotes sanctificati sunt, ut sacerdotio fungerentur, et haec obtulit Moyses pro Aaron et filiis eius. postea uero Aaron ipse iam sanctificatus et sacerdotio fungens offerre pro se iussus est uitulum pro peccato et arietem in holocaustum; non autem iussus est pro se offerre consummationis, quia tunc ideo oblatum est, ut consummaretur sanctificatione et sacerdotio fungi posset, quo iam quoniam fungebatur non opus erat eum iterum consummari.

Et ait Moyses ad Aaron: accede ad altare et fac quod pro peccato tuo et holocaustum tuum et exora pro te et domo tua. mirum est quomodo prius dicat [*]( 4 cf. quaest. XXII 13 cf. Leu. 8 21 cf. Leu. 9, 2 sqq. 26 Leu. 9, 7 ) [*]( 2 offerandum S 3 destrum C 5 priuatorum N 6 ubi pi T 10 quibus plSI quibuscumque bd 11 summa C 14 olocautum iita in sequentibus plerulllque) C 15 pro peccato om. N 17 est om. N sacerdos V 24 quod CPJT quo iam om. N 25 consummare C 27 qgo4 V ) [*]( 17* )

Mouet etiam, quod, cum faceret Aaron dona populi. quae supra commemorauit, non omnia commemorata sunt immolata, quae fuerant praedicta, sed tantum hircus pro peccato et holocaustum, ubi tamen agnum illum non expressit; duo uero alia, quae ad sacrificium pro peccato potius quam ad holocaustum pertinere diximus, tacuit, id est arietem et uitulum. nisi forte a parte totum intellegi uoluit, ut solo capro commemorato etiam illa subsecuta acciperemus.

Cum de sacrificiis salutaris populi narraret, quemadmodum ea fecerit Aaron, de uitulo et ariete ait: et occidit uitulum et arietem sacrificii salutaris populi; et adtulerunt filii Aaron sanguinem ad eum, et adfudit \' ad altare in circuitu: et adipem quae a uitulo et ab ariete, lumbum et adipem tegentem super uentrem et duos renes et adipem quae super ipsos est et pinnam quae est in iocinere; et posuit adipes super pectuscula et inposuit adipes ad altare; et pectusculum et brachium dextrum abstulit Aaron ablationem ante dominum, quomodo praecepit dominus Moysi. nunc singulariter, nunc pluraliter loquitur, cum de duobus animalibus loquatur, uitulo et ariete. quod ergo dicit" duo renes", ab utroque animante intellegendum est atque ita quattuor fiunt; ita et cetera. quod uero ait: et posuit adipes super pectuscula, cum ipsa pectuscula non inposuerit altari — sacerdoti enim debebantur cum brachiis dextris — quid sibi uult? an intellegendum est: et posuit adipes quae sunt super pectuscula? ipsas enim posuit, [*]( 1 cf. Leu. 9, 7 10 Leu. 9, 18-21 ) [*]( 4 illum agnum Vbd expressit (ex s. I. m. 2) C 5 sacrificia VSyVTbd 11 sacrificiis PSX V adtulerunt scripsi: obtulerunt libri 12 effudit PSVT 13 qui Sbd quem N 14 et adipem erp. m. 1 V 15 adipem qui bd 16 iocinore PSl V iecinore bd 17 adipes scripsi: adipem libri pectusculum N post pectuscula add. eius V et inposuitj etiam posuit P\'«S\'F 19 ablationem scripsi cum bd: oblationem CPSVT ablatione N 22 duos Nbd 24 cum-pectuscula om. N 27 qui Pbd ipsa pI V ipsos bd )

Quid est quod ait: <et> cum extulisset Aaron manus super populum, benedixit eos et descendit, cum fecisset quod pro peccato et holocaustomata et quae salutaris? ubi autem ista fecit nisi super altare, id est ad altare stans eique deseruiens? inde ergo descendit. ubi stabat. nimirum illius solutio quaestionis adiuuari hoc testimonio uidetur. ubi quaesieramus in Exodo quomodo seruiri potuerit ad altare, quod erat altum cubitis tribus? gradum quippe illic intellegere prohibebamur, quia id deus uetuerat, ne super altare pudenda uirilia ministrantis reuelarentur, quod utique fieret, si pars altaris gradus esset, id est. si conpactus adhaereret. denique ibi hoc uetuit, ubi de altari structili loquebatur: unum enim esset altare cum gradu, cuius pars esset gradus, et ideo uetitum est. hic uero, ubi altaris tanta fuerat altitudo, ut nisi sacerdos super aliquid staret, apte ministrare non posset, intellegendum est quidquid illud erat, quod ad horam ministrationis ponebatur et auferebatur, non fuisse altaris partem et ideo non fuisse contra praeceptum, quo gradum habere prohibitum est; hoc autem, qualecumque fuerat, tacuit scriptura et ideo quaestio facta est. sed nunc, cum dicit scriptura sacerdotem, cum fecisset sacrificia, descendisse, hoc est cum immolata inposuisset altari, utique mani. festat alicubi eum stetisse unde descenderet: et quia ibi [*]( 7 Leu. 9, S.2 13 cf. Quaest. de Exodo quaest. CXIII ) [*](1 quasi VT quos bd dcmptos bd 2 inposuitJ iam posuit C 7 et addidi 11 ad om. N 14 graduum PXSX T 15 illis C 23 oram SN 24 etJ ad C 25 co C quod IIISNV gradum om. S 26 fuerit PsrTbd 28 iminolata C )

Et uidit omnis populus et amens factus est: quod alii interpretes dixerunt "expauit" conantes transferre de graeco quod dictum est: unde et Ixataoic dicitur, qui saepe in scripturis latinis legitur mentis excessus.

Et exiit ignis a domino et deuorauit quae erant super altare, holocaustomata et adipes. quid dixerit "a domino" , quaeri potest: utrum quia nutu et uoluntate domini factum est an ab eo loco ignis exiit, ubi erat arca testimonii. non enim in loco aliquo ita est dominus, quasi alibi non sit.

Posteaquam exeunte igne a domino incensi mortui sunt filii Aaron. qui ausi sunt in batillis suis adhibito igne alieno incensum inponere domino — quod ideo non licebat, quia ex illo igne qui diuinitus in altare uenerat deinceps custodito omnia erant accendenda quae in tabernaculo accendi oportebat — mortuis ergo illis ait Moyses: hoc est quod dixit dominus dicens: in eis qui mihi adpropinquant sanctificabor et in omni synagoga glorificabor, eos adpropinquare domino uolens intellegi, qui in tabernaculo sacerdotio fungebantur; sanctificari autem in eis etiam uindicando, sicut factum est. utrum, ut hinc sciretur quam minus aliis parcat, si illis non parcit — quo sensu dictum est: si iustus uix saluus erit, peccator et inpius ubi parebunt — an potius secundum illud: cui plus datur. plus exigitur ab eo? et illud: seruus, qui non cognouit uoluntatem domini sui et facit [*]( 3 Leu. 9. 24 7 Leu. 9. 24 13 cf Leu. 10, 1. 2 18 Leu. 10, 3 25 Prou. 11. 31; I Petr. 4, 18 26 Luc. 12, 48, 47 ) [*](1 deseruisse T 3 amen C 4 alii I ibi C 5 est om. S exeste CN ecte PSVT et om. PSNYTbd ecstastis CS extasis PVT ectasis X 6 quia P P qua S excessum N 13 et mortui Sbd 14 uatillis PSV uacillis T igni S 17 custodito] constituto T accedenda N 27 ab eo exigitur S 28 cognouerit S )

Quid est quod Aaron et reliquos filios eius mortem duorum illorum lugere prohibens dicit: caput uestrum cidara non denudabitis, ubi certe ostendit cidaras tegmina capitum fuisse? nisi quia illa faciebant lugentes, quae consuetudini ornatus essent contraria. sicut enim in nostra consuetudine, quia caput apertum magis habetur, operitur in luctu, sic, quia illi operimento capitis ornabantur, nudandum erat lugentibus. quod ideo prohibet, ne lugerent eos, in quorum poena sanctificatus est dominus. id est commendatus est timor eius. nec ideo, quia lugendi non erant — nam permittit alios lugere illos — sed quia illi lugere tunc non debebant cum dies sanctificationis eorum agerentur nondum completis septem, quibus eos praecepit de tabernaculo non abscedere. quamquam possit uideri, quia illo oleo fuerant sanctificati, hoc dictum esse quod numquam quemquam lugere [*]( 3 Sap. 6, 7 8 Ex. 33, 12 15 Leu. 10, 6 ) [*]( 1 plagis post uapulabit pos. in C uapulauit P 2 non facit PSV 3 uapulauit PNV conceditur N 4 misecordia C posteriora plSl V; tn mg. potentiora V 5 hec S 7 est ergo T quale et PSNVT 8 te scio CN 10 ei om. V 15 illorum duorum PSVbd prohibent dicens T 16 teginiina N 17 illud CPSNV 19 qui V habemus V 22 dominus orn. N 23 nam J nOli V 26 completi PS 27 abscidere N qui in ras. V )

Et locutus est dominus ad Aaron dicens: uinum et siceram non bibetis, tu et filii tui tecum, cum intrabitis in tabernaculum testimonii aut cum accedetis ad altare, et non moriemini. quando ergo eis bibere licebat, quandoquidem in tabernaculum eis cotidie necesse erat introire et accedere ad altare propter continuam seruitutem? quodsi quisquam dicit non omni die sacrificia inponi solere, quid dicit de ingressu in tabernaculum, qui cotidianus erat propter candelabrum et panes propositionis super mensam ponendos? si autem respondetur "in tabernaculum testimonii", nunc quod ait, illud esse intellegendum, ubi erat arca testimonii, etiam illuc necesse erat intrare summum sacerdotem propter incensum continuationis. non enim semel in anno intrabat. sed cum sanguine purificationis semel in anno, propter incensum autem cotidie. an intellegendum est deum praecepisse, ut uinum omnino non biberent? cur ergo non ita praecepit potius, ut breuiter diceret: uinum non bibetis, sed addidit: cum intrabitis in tabernaculum aut cum accedetis ad altare? an quia causa non bibendi tacenda non erat, maxime quia deus praescius erat futuros postea tam multos etiam summos sacerdotes uno tempore. id est non per successionem, qui tabernaculo et sacrificiis et incenso et uniuerso illi ministerio uicibus deseruirent, quando utique illi non bibebant, quorum locus erat deseruiendi, alii autem bibebant? an quid [*]( 1 Leu. 10, 6. 7 6 Leu. 10. 8. 9 ) [*]( 4 exhibitis P et oleum P 5 domini N 7 sicera N 9 acce- ditis N altarS C IS clicet bd ingresso P tabernaculo C 14 panis C 15 mensa P 16 jI) V 24 cum om. S eras. in P accetlitis T 26 multus C 29 illi] ibi pIS V )

Pectusculum segregationis et brachium ablationis manducabitis in loco sancto. quamuis singula singulis data sint, nimirum tamen utrumque posset dici segregationis, quia utrumque sacerdoti separatur et utrumque ablationis siue demtionis, quod grace dicitur aaaipsa, quia utrumque demitur et aufertur eis pro quibus offertur, ut detur sacerdoti. pectusculum sane inpositionis superius legimus et brachium ablationis, quia de brachio nihil inponebatur altari. adeps autem de pectusculo inponebatur. [*]( 2 Leu. 10, 0 5 Lea. 10, 10. 11 21 Leu. 10, 14 27 cf. Leu. 8, 29 ) [*]( 2 sicera CN 4 superioris N 7 mundorum-mediuui om. N inter medium, quod V exp. bd om.. inclusi inmundorum s. 1. m. 2 S 9 manu N 10 aeternum om. PlSV 15 scae N 17 ipsa om. I* 19 uel inprobandos om. N 22 oblationis PIVT 23 singulis singula N possit C 24 sepearatur C 25 aferema CPSXVT 26 offerturJ aufertur C 29 autem om. S )

Quid est quod dicit: de sacrificiis salutarium, cum ea dicat, quae alibi dixit "sacrificia salutaris", et cum singulari numero id dixit: sacrificium salutaris, cum de eadem re diceretur? an forte hoc loco, ubi ait: a sacrificiis salutarium, sanitatum dici debuit? nam in illo psalmo, ubi dictum est: exaudi nos, deus sanitatum nostrarum. hoc uerbum habet graecus quod etiam hoc loco, id est ocor/joicov. qui genetiuus pluralis in graeca lingua ambiguus est, utrum a salute an a salutari nomen declinatum sit, quoniam owtYjpia dicitur salus uel sanitas. unde fit genetiuus pluralis tOOV awtTjpiwv; salutare autem aior/jpioy dicitur et inde genetiuus pluralis idem ipse est. si ergo recte potest intellegi etiam sacrificium salutis quod est sacrificium salutaris, quoniam a salutari salus datur, et illud est salutare unde salus accipitur, non est necesse, ut tamquam multorum salutarium sacrificia hic intellegamus, ubi dictum est" a sacrificiis salutarium", sed multarum forsitan sanitatum, quae tamen ab uno salutari accipiuntur. quod sit autem salutare dei, de quo dictum est: calicem salutaris accipiam, et de quo Symeon dicit in euangelio: quoniam uiderunt oculi mei salutare tuum, fides christiana nouit. possunt sane non absurde intellegi uel dici etiam sacrificia salutaria, quae sunt salutaris.

Et erit tibi et filiis tuis et filiabus tuis legitimum aeternum. non frustra est additum "filiabus", [*]( 1 Leu. 10. 14; cf. quaest. Ios. XXIII 6 Ps. 64, 6 19 Ps. 115, 4 (18) 20 Lnc. 2. 30 24 Leu. 10, 15 ) [*]( 3 dicit CSNVT post salutaris sequitur: quod plurali sacrificiis salutarium dicit cum sqq. T 4 de Otll N 5 (et 6. 17) sanitacifl C sanitatifl N 6 sanitatuml salutarium S 7 nostrorum S 8 soterion CPSNVT genetibus C genitiuus NTPSVbd 10 soteria CPNT salutaria S sociaria I\' genetibua N genitiuus STbd 11 tonsoterion CNT tosoterion pls.r soterion ( PSNVT 12 genitiuus VTbd 14 a om. PSNV salutaris PST\' datur (in nlg. adnot.: dicitur) T 16 a om. SVId 17 fortasae N sanitatum] salutarium PSV 20 simeon bd 25 aeternum | seinpiternum PSVTbd )

Cum quaesisset Moyses caprum oblatum pro populi peccatis et non inuenisset, quoniam fuerat incensus, et iratus esset, quod ea, quae pro peccato a populo offerrentur. constituit dominus sacerdotibus edenda inde oblatis adipibus et renibus, iratus autem esset non fratri suo, sed filiis eius, credo quod ad eos suggerendi ministerium pertineret, respondit illi Aaron et ait: si hodie obtulerunt ea quae pro peccato illorum sunt et holocausta sua ante dominum et contigerunt mihi talia et comedam quod est pro peccato hodie, numquid placitum erit dom in o? et audiuit Moyses et placuit illi. hoc uidetur dixisse Aaron, quod ipso die. quo primum obtulerant filii Israhel pro peccato suo, non debuit a sacerdotibus manducari, sed totum incendi, non inde regulam faciens ad cetera: nam deinceps sacrificia pro peccatis ipsi edebant. sed quia hoc primum fuit ipso primo die primitus oblatum. credendum est Aaron sacerdotem hoc diuina inspiratione dixisse, ut et illud circa sacerdotes deinceps seruaretur, quod praeceperat dominus Moysi, et hoc quod Aaron dixit tamquam diuinitus dictum Moyses adprobaret. quid ergo de ceteris eiusdem diei sacrificiis, id est de ariete et uitulo, quae diximus etiam ipsa pro peccato oblata debere intellegi? an de uitulo nulla quaestio est, quoniam oportebat sic fieri, ut de eius sanguine quemadmodum praeceptum fuerat intromitteretur, unde et tangerentur cornua altaris incensi, et consequens erat, ut totus arderet? quid ergo de ariete? an quoniam primum caprum quaesiuit Moyses, quod de capro illi responsum est, hoc et [*]( 3 cf. Leu. 10, 16—19 9 Leu. 10, 19. 20 24 cf. Leu. 4, 17-20 ) [*]( 4 fuerit N 5 est5P\'F\' offerer.tur CPSN 6 oblatis inde PSNVTbd 7 esset et N 10 olocauta C 11 contigerint (n s. I.) C 13 audibit C 14 quo] quod PlSIV 17 hoc om. V 18 primo s. I. m. 1 C om. T 19 aspiratione PVNT 22 de ceteris sup. exp. diceretis V diei C 26 et om. CNT1 )

Sane quoniam sex pecora praecepta fuerant senioribus populi ut offerrentur pro populo. quorum prius quattuor commemorauit. hircum et arietem et uitulum et agnum anniculum — quorum manifestum est hircum pro peccato, manifestum est etiam agnum anniculum in holocaustum — duo uero media, arietem et uitulum, ambigue posita uideramus, utrum ad sacrificium pro peccato pertinerent et hirco adiungerentur an potius agno, ut in holocaustum offerrentur — unde quid [*]( 5 cf. Leu. 4, 12. 21 8 Leu. 10, 17. 18 ) [*]( 2 illQ C eij et X 6 sunt uerba PSNI\'Tbd 8 eomeditis CSN comedetis P1 13 editis C 14 constituit mihi S 17 sacerdotis— peccato om. S 23 fuerunt PSVbd 24 offerentur CP\'N 25 agniculum SXT 27 in om. S 29 etJ de S ut ęt V 30 offerentur PXSVXX )

Cum ageret de morticinis inmundorum animalium, et omne uas fictile, inquit, in quo ceciderit ex eis intus quaecumque sunt intus inmunda erunt, et illud conteretur, id est ipsum uas. et omnis cibus qui manducatur in quemcumque uenerit super illum aqua inmundus erit uobis. non quaecumque aqua intellegenda est, quae si superuenerit cibo, facit eum inmundum, sed ex illo uase, quod factum est inmundum de morticinis inmundis, si forte ipsum uas habuit aquam.

Instruere filios Israhel inter uiuificantia quae manducantur et inter uiuificantia quae non manducantur. quae graecus habet CtooYovoOvta, nostri quidam "uiuificantia" interpretari maluerunt, quia utcumque hoc uerbum noster usus recepit. quam facere nouum insolitum, si dici posset "uiuigignentia". non enim quae uiuificant. id est uiuere faciunt, sed quae uiuos fetus gignunt, id est non oua sed pullos, dicuntur CwoYovoovta. [*]( 11 Leu. 11, 33. 34 19 Lea. 11, 47 ) [*]( 1 iussus] uisus CTV 2 pro om. N 5 quo SNTbd 7 hircum CSXVT nominatum PSVNT 12 erant S 13 id est] idem V 16 quae si] quasi C quae PSYTbd fecit S 17 ex] dex S de qx P de ex V om. V 18 et si STP* V1 19 xαί συμβιβάζειν υίούςos.ol>; \'Ispar4X Orig. t. XV p. 594 20 quae-niuificantia om. T et-manducantur om. V 21 habet om. S zoogonunta CPSNVT 22 quiddam P quidtam S 23 noster uerbum N usus tolerabilius T 24 uiuificat N 26 zoogonunta CPSNVT )

Quid est quod ait de muliere quae peperit: omne sanctum non tanget et in sanctuarium non introibit? quod sanctuarium uult intellegi, cum legatur in tabernaculum nonnisi sacerdotes solere ingredi et usque ad uelum interius secundum, ultra uelum autem ipsum, ubi erat arca, nonnisi unum summum sacerdotem? an et ante tabernaculum, ubi erat altare sacrificiorum. sanctuarium dici potuit? nam saepe appellatur locus sanctus etiam ipsum atrium, cum dicitur: in loco sancto edent ea. illuc fortassis solebant intrare mulieres, quando offerebant dona sua, quae inponerentur altari.

Quid est quod dicit: si masculum pepererit mulier. inmunda erit septem dies: secundum dies secessionis eius inmunda erit. et die octauo circumcidet carnem praeputii eius: et triginta et tres dies sedebit in sanguine suo mundo. omne quod sanctum est non continget et in sanctuarium non introibit? quae differentia est inter septem dies illos, quibus eam dicit inmundam, et triginta tres, quibus in sanguine suo mundo sedebit? si enim iam inmunda non est per triginta tres dies, quare non tangit quod sanctum est? an hoc adhuc interest. quia in sanguine est licet mundo? ut hoc distet, quia cum inmunda est, ubicumque etiam sederit. inmundum facit, cum uero iam in sanguine mundo sedet, tantum quod sanctum est non ei licet tangere et in sanctuarium intrare? hoc est enim, quod ait: secundum dies [*]( 2 Leu. 12. 4 9 Leu. 6, 26 12 Leu. 12. 2-4; cf. Loc. ile Leuit. XXIII p. 575 ) [*](2 tangit C et om. V 3 intrabit N 4 sacerdotis C 5 seeumhis CP P secundos (0 ex u) SS. T erit V 7 sacrifioruin S 12 ]>eperit P]SlN1\' 13 in Locut. de Leu. XXILI legitnr: et inmunda erit 14 in die PSVTbd octabo C 17 est| et N contingit C ct om. NS in om. PSV 18 introhibit C intrabit PSNVT illos dies NT 19 dicit eam PSVTbd 21 an—interest OPI. PSV 22 adhoc ptSI r 23 quia quando r in mundu T71 immundo pro T 24 iam uero S sedit C tantum er. et s. I. tamen pos. S )

Et cum adinpleti fuerint dies purgationis eius, super filio aut super filia offeret agnum anniculum sine macula in holocaustum et pullum columbinum aut turturem pro peccato ad ostium tabernaculi testimonii ad sacerdotem. et offeret eum ante dominum; et exorabit pro ea sacerdos et purgabit eam a fonte sanguinis eius. ista lex eius quae peperit masculum aut feminam. si autem non inuenerit manus eius quod satis est in agnum, et accipiet duos turtures aut duos pullos columbinos. unum in holocaustum et unum pro peccato. et exorabit pro ea sacerdos et purgabitur. recte ergo superius non legendum est: offeret agnum anniculum sine macula in holocaustum *et pullum columbinum aut turturem pro peccato, sicut nonnulli codices habent. sed sicut dictum est: et pullum columbinum aut turturem pro peccato, quandoquidem postea [*]( 1 cf. Leu. 15, 19-23 12 Leu. 12, 6-8 ) [*]( 1 suae et X quod VTbd inmunditia 6T1 inmunditie Pl 2 menstruit. X derum S 3 quod super X 5 emunditiae C 10 ot:u.aT: axaO-apra) cod. Vat. 12 impleti PSVT 13 offerret X \'15 turtorern (o pro u in seqq. plerumque occurr.) C hostioum S 17 eum om. X exorauit (\' eo CPS\'NV 18 purgauit CP lex $T 21 et om. CPXV 22 et unum] et alium C 24 otfe.ret S 28 autj et PIJP ) [*]( XXVIII Aug. *ect. III j>ar< 3 ) [*]( 18 )

Sed quo peccato? numquid peperisse peccatum est? an hic ostenditur illa propago ex Adam, unde apostolus dicit: ex uno in condemnationem, et quia per unum hominem peccatum intrauit in mundum et per peccatum mors et ita in omnes homines pertransiit? et hic satis adparet quemadmodum dictum sit: ego enim in i niquitatibus conceptus sum et in peccatis mater mea in utero me aluit. cur ergo non illud quod natum est purgari dicit scriptura per hoc sacrificium, sed ipsam quae peperit? an ad ipsam quidem, unde illa origo trahebatur, relata purgatio est propter sanguinis fontem? non poterat tamen sine ipsius fetus purgatione fieri, qui ex ipso sanguine exortus est? nam quo pertinet quod superius ait: super filio aut super filia offeret agnum anniculum sine macula in holocaustum et pullum columbinum aut turturem pro peccato, si nihil per hoc sacrificium fiebat pro eis qui nascebantur?

Quodsi quisquam ita distinguere conabitur, ut dicat non esse iungendum "super filio aut super filia offeret agnum anniculum sine macula in holocaustum et pullum columbinum pro peccato", sed ita potius legendum: et cum adinpleti fuerint dies purgationis eius super filio aut super filia, id est dies purgationis inpleti fuerint super illo aut super illa, filio scilicet uel filia, ut deinde ab alio sensu sequatur: offeret agnum [*]( 7 Rom. 5, 16. 12 11 Ps. 50, 7 ) [*]( 2 et V ubi et V et habere uidetur S 3 et om. P1 V 5 una V T auem] autem PSV om. T alterum PVT 6 est om. X 10 pertransit V hinc N 13 non om. N 14 ipsum C 17 sine] propter JV 19 offe.ret S 24 offerret C offerre PSVbd 27 et] g PW esse in ras. T 30 »ut PS offe.ret S Kpoaotasi Tisch. et Lag. )