Locutiones in Heptateuchum

Scio enim, quia post obitum meum iniquitate iniquitatem facietis: uno uerbo autem graece dicitur "iniquitatem facietis", quod est avo(iaaete.

Et occurrent uobis mala nouissimum dierum: sic enim habet graecus pro in nouissimis diebus aut in nouissimo dierum.

Nonne hic ipsepater tuus possedit te et fecit te et creauit te? ordo notandus est; prius enim uidetur dicere debuisse "creauit te et fecit te" et deinde "possedit te". quomodo enim intellegitur posse possideri qui non est?

Cum adipe renum tritici. haec metaphora nimis inusitata est, ut renes tritici intellegantur uelut interiora [*]( 3 Dent. 30, 12. 13 9 lb. 31, 8 10 Ib. 81, 16 13 Ib. 31, 27 15 Ib. 81. 29 18 Ib. 31, 29 21 Ib. 32, 6 25 Ib. 32, 14 ) [*]( 1 sumam X portasse N 2 aer] p JV 3 est in cęlo b ascendit N 5 transfretauit LSl 6 xat axoosavTss tXIJ\'t"tj\'ł it0tr;30(i.sv cod. Alex. 7 et faciemus b posuit pro eo N 8 uocabula noua lectio cum, sequentibus coni. XSb 9 tibi] ao-. cod. Alex. 10 moisen N mosen S 13 que L 17 avofiassxs"] anoheseit c. S anheseit L annoahsete N avofjuasnrj b awrrpszs cod. Trecensis 18 occurrent] hoc current X 21 Nonne] Na b te post fecit om. Y 24 possidere LI..VS 25 Cumtritici om. LNSb haec] Ec N metabphora X 26 trittici L )

Filii in quibus non est fides in eis: usitata scripturis locutio.

Quoniam iudicabit dominus populum suum et in seruis suis consolabitur: pro "seruos suos consolabitur"; nisi forte ipsum consolari dicit translato uerbo uelut ab indignatione et offensione, qua eum offendunt mali. sic autem eius consolatio accipienda est, non ex more hominum, sicut nec ira et zelus et cetera talia.

Ubi sunt dii eorum in quibus fidebant in ipsis: plenum esset et sine "in ipsis".

Et iurabo dexteram meam: id est "per dexteram meam".

Laetamini caeli simul cum eo, et adorent eum omnes angeli dei . alii codices habent: et adorent eum omnes filii dei. filios autem dei dictos, qui angeli sunt in caelis, non facile in scripturis sanctis inuenitur.

Uos autem transibitis expediti priores fratribus uestris, omnis fortis: id est omnis, quicumque in uobis fortis est. [*]( 3 Ex. 12, 34 (?) 5 Deut. 82. 20 7 Ib. 32, 36 13 Ib. 32, 37 15 Ib. 32, 40 17 Ib. 32, 43 22 Ios. 1, 14 ) [*]( 1 trittici L uarina N dixitj discit N nam] non Sl nomine] homine N 2 grece N om. b grecus LNS 8 umeros NL 4 steata N creara LS 10 et] uel b eum (e ex c) S cum L mali. sic] malis hic N 13 dii] digi N 14 in om. LNS 19 tHOt cod. Alex. filios dei autem N angeli. (s eras.) S angelis N 20 facele N Expliciunt locutiones deutheronomii Incipiunt locutiones libri ihesu Naue L expl loc deut. nom. incip. loc lib hyesu (m. 2 hyosue) S explicit loquutiones deutero nomii. incipit questiones eiusdem libri fol. 108 N 21 Finiunt quaestiones de deuteronomio inč locutiones de iesu naue fol. 121 N 22 expediti priores scripsi secutus LXX: expeditiores libri 23 omnis alt. ex omnes L )

Ut sciatis uiam quam ibitis eam: plenum esset, etiam si non haberet "eam".

Et factum est cum esset Iesus in Iericho . notanda locutio est; nondum quippe erant in eadem ciuitate, cuius portae contra illos clausae fuerant: unde factum est. ut in eam intrare non possent, nisi muri eius cecidissent circumacta arca domini . ergo in Iericho dictum est: in terra, quae pertineret ad Iericho.

De Iericho dictum est, cum clausa esset: nec quisquam ex illa prodibat neque introibat: utique "in illam" subauditur, non "ex illa"; hoc appellatur graece Ceό1\'Į-UX xat\' IXXeta.v.

Dominus dicit ad Iesum: ecce ego trado tibi subiugatam Iericho et regem eius qui est in ea potentes fortitudine. mirandum, quod non hic posuit coniunctionem copulatiuam, ut diceret: et potentes fortitudine, quam solet scriptura tam adsidue ponere, ut etiam ibi inueniatur, ubi sensum solitae locutionis inpediat. an et Iericho et rex eius dicti sunt "potentes fortitudine?"

Et Raab meretricem et domum paternam eius uiuificauit Iesus, et commorata est in Israhel usque in hodiernum diem. notandum est, quemadmodum dicat scriptura: usque in hodiernum diem, quod adsidue dicit. nam et de lapidibus illis duodecim, qui positi sunt, ubi Iordanes ex ima parte defluxerat et ex parte superiore constiterat arca transeunte uel populo, ita dictum est, quod ibi essent "usque in hodiernum diem": quod uidetur ita sonare, [*](1 Ios. 3, 4 3 Ib. 5, 18 9 Ib. 6, 1 (5, 16) 18 Ib. 6, 2 20 Ib. 6, 25 et 4. 9 ) [*]( 8 esset] essetis LSb lesus om. LSb hierico L (ita semper) Ierico d 7 circaacta Ni 9 nec] ne b 12 zeuma catellipsin LS zeunia catellysl N zeuma cata eclipsin b 13 ihesum L 14 ea] eo S 15 coniuncionem N 19 potentes] ponentes N 20 sec. eod. Alex. 21 ihesus L 23 usquae N 25 iordanis Sbd iordane sex (sic coni.) L una T 26 essent ibi bd 27 uiderunt N )

Dominus dicit ad Iesum: peccauit populus et transgressus est testamentum meum, quod disposui ad eos. notandum, quemadmodum testamentum appellet hoc, quod praeceperat, ut anathema esset Iericho et nemo sibi inde aliquid usurparet.

Dominus loquens ad Iesum ait inter cetera: ecce dedi in manus tuas regem Gai et terram ipsius . et facies Gai sicut fecisti Iericho et regi eius et praedam pecorum praedaberis tibi. praecipue notanda locutio est non solum, quia praedaberis tibi dixit, tamquam unius futura esset illa praeda, cum omnium esset futura; nam tales locutiones usitatissimae sunt, cum deus tamquam ad unum loquitur, quae ad populum loquitur. sed hoc nouum est hic, quia praedixit scriptura: et dixit dominus ad Iesum, quem constat unum hominem fuisse. quod tamen dixit praedaberis [*](14 Ios. 7, 11 19 Ib. 8, 1. 2 ) [*](1 post hanc] per hanc NSbd 2 hi] ii d erant om. N 3 hoc putat N quid] quod N 5 usque-dicitur in mg. infer. add. m. 1 S 6 dicitur hoc b ita] ite N 9 supplici N potest quisquam N 14 ihesum L 15 meum] (ioo cod. Alex. 16 quem ammodum L 17 inde sibi N 18 aliquit N 19 Dominus] ds b 20 et 21 Gai] hai L 21 τη γαι .... τω βασιλει cod. Alex. 22 predaueris LS 23 predaueris LS1 25 deus] diis N 27 ihesum L 28 predaueris LSl )

Et insidiae erant ciuitati a mari. qui nescit, putat istam ciuitatem maritimam. consuetudinis est autem scripturarum, ut occidentalem partem a mari appellet uel ad mare, quia ex ipsa parte terra, ubi haec agebantur, propius habet mare quam a ceteris partibus.

Extende manum tuam in gaeso quod est in manu tua contra ciuitatem. ista locutio notanda non esset nisi propter nomen, quod obscurum est eis, in quorum consuetudine non est. quid enim dicat gaeson, non facile intellegitur . hoc interpres Symmachus scutum appellasse perhibetur; Septuaginta autem interpretes, secundum quos ista tractamus, qui posuerunt gaeson, miror si et in graeca lingua hastam uel lanceam gallicanam intellegi uoluerunt: ea quippe dicuntur gaesa, quorum et Uergilius meminit, ubi ait de Gallis in scuto Aeneae pictis: duo quisque Alpina coruscant gaesa manu.

Et facti sunt inter medium castrorum, hi hinc et hi hinc. duo notanda sunt in hac locutione: unum, quod cum hostes qui uincebantur in medio essent, tamquam de his dictum est, quod hi essent hinc et hi hinc, cum potius ita Israhelitae fuerint, qui eos in medio posuerant percutiendos; alterum, quod inter medium castrorum eos factos esse dicit scriptura castra appellans etiam productas acies in proelio constitutas, cum castra non soleant appellari, nisi ubi exercitus ad manendum consistit; nisi forte ideo castra appellata sunt, quia cum omnibus suis ibant.