De Natura et Origine Animae
Augustine
Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio VIII, Pars I (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 60). Urba, Karl; Zycha, Joseph; editors. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1913.
Si quaeris quaenam illa sint, poteris quidem legere mea scripta ad fratres nostros, Renatum dei senium et presbyterum [*]( 5 Sap. 1, 5 25 cf. Verg. Georg. III 468. 469 ) [*]( 1 haereticorum A, om.l 2 iustum esse E 3 si te catholicum (om. post. si) HT te om.C si-fingis om. A illudes BEH es om.O 5 fugiat DII effugiat E effugiet T 6 cominunicasE finges Hml 7haereticum A te uelis H 8 errore in ras. E conomcntum C 9 monimentum T 11 sepulchro ABDH 12 sicut et te E 13 quod E 15 uocare H 16 tibi] sibib 18 prodesse possit E possit om.H te ad se C 21 studiosissime BC 22 pr. eius C 24 haeretica .1 cura] correptione II 25 per] pro C 27 disciplina] medicina b 28 sunt illa B illa sunt C illi simt I 29 praesbiterum Al presbiterum BC )
Sed, inquis, cum a nobis uter inflatur, non aliqua portio nostrae naturae uel qualitatis infunditur. cum hoc ipsum, quod spiritu hausto uter inpletus extenditur, sine aliqua nostri deminutione geratur. his uerbis tuis adhuc addis et inmoraris et inculcas similitudinem quasi necessariam, qua intellegamus quomodo deus sine suae naturae aliquo detrimento et de se ipso animam faciat et facta [*]( 2 Vinc. Victor 5 Vinc. Victor; cf. pag. 305,19 sqq. et 339, 1 13. 19. 22 Vinc. Victor ) [*](1 quibus] add. nunc d existimate C 2 ut eius E petenti T poenitentis C 3 legat b ingerunt E 5 emendare B ita non E 6 factam esse E 7 putes 6 8 qu.a B 11 alt. cuius et ille est T est om.E 13 facere C 14 alitus CDT; in seqq. uers. h omnes codd. semper tere om. numquinnam A 15 ipsa E 17 uis esse animam H anime E non] ni A 18 fecerit illum E se om.E 19 cum] quod B ipso in mg. add. E 20 maneat b et om.A 21 illaEft 23 nro A hoc ipso quo spu hausto ABCDEHIb hic ipse spiritus quo hausto d 24 impleturft diminutione BCETbd 25 egeraturd tuis om.H addisset (om. et) Bet-quasi cm.H 27 faciet A )
In te ipso tibi proba ipse quod dico. emitte spiritum flando et uide utrum dures, si non receperis; recipe respirando et uide quas patiaris angustias, si non rursus emiseris. hoc igitur facimus. [*]( 1 Vine. Victor ) [*](1 de se ipsa E 2 imflatio C fungimus C imflamus C 3alico.l inflatus B 4 patimur BDml ad om. ABCDm1E ad aliquid (in mg. al. l ) [*](dcf. E) [*]( alique)6 5 plenas C qualitatcmB 6 et om. A 7 sentire-365, 7 uiuamus om. E cligans BCI 9 factum llm2 se cm. B 10 nosscilicet (pr. s s. I.) D 12 exalemus AIIT quippe] naque BITb namquae C 13 nutu] natura (ram2 add.)H adhuc A 14 aereum BHIT aereum C 15solidetC 17 diue e C 19 exibct B tempori Hml 20 possimus HTd 21 ad hoc om. B instituto segerendi B coostitutos II 24 egeretur Ilml alias A. 25os.4 29 facinus A )
Haec debuisti considerare, cum scriberes, et non ista similitudine utrium inflatorum uel inflandorum introducere nobis deum aut ex alia natura, quae iam erat, sicut nos ex isto circumfuso aere flatum facimus, animas flare aut certe, quod et abhorret ab ista similitudine et abundat impietate, deum sine ullo quidem sui [*](5 Vine. Victor ) [*](def. E) [*](2 quod tunc] quodā H ducimus-plus om. C 4 anelandiC anelandu petu A 6 transmittamus C in om. BC plena om. D 8 insufflatione B 9 quod] quid B insufflando b inflando d emittis b 10 potest C ediscereH 11 tu addicta C inflas C 12 uerbis T 13 inanissime B inanissine C inanis sinoH strepiduC inac A 14 nisi] sed BCHT 17 cupiet A te om. H 18 exestimas AC amisse D mala A auriendo C/Z rerum at quod (in mg. s. reram aid. m2 remeat) H 19 quo defundendo A 20 fecisset] add. et A 21 a*l**endum I aditum B 22 qui C 23 manebit A 24 debuisse A 26 aeres latu A 27 at B aborret C 28 ∗abundat H obtundat C )
Quid autem sibi uult, quod huic similitudini addendum putasti ad exemplum de beato Heliseo, quia flando in eius faciem mortuum suscitauerit ? itane tu flatum Helisei factum fuisse putas animam pueri? non usque adeo te a uero exorbitare crediderim. si ergo anima illa, quae uiuenti ablata fuerat ut moreretur, eadem ipsa illi ut reuiuesceret reddita est, quid ad rem pertinet quod dixisti \'nihil Heliseo fuisse deminutum\', quasi aliquid ab illo transisse, unde uiueret, credatur in puerum? quod si propterea dictum est, quia flauit et integer mansit. quid opus erat ut hoc de Heliseo mortuum resuscitante diceres, quod de quouis flante et neminem suscitante dicere nihilominus posses? incaute sane locutus es — cum absit, ut credas flatum Helisei factum fuisse reuiuescentis animam pueri -, quod primum dei factum ab istius prophetae facto hoc distare noluisti. quod ille semel, iste ter flauerit. dixisti quippe Heliseum in faciem defuncti filii illius Sunamitis ad instar primaeuae originis [*]( 13 cf. IV Regn. 4, 34. 35 18 Vinc. Victor ) [*]( 4 nostra cm. H sed om. b õ quaell 7 sentitem A 8 itaque BC o sed C 10 flatum] factum E 11 mutabilem facit BCEIT mutabile facit b 12 sibi uult om. B quod ad hanc similitudinem (quod ad in mg. add. m1) H similitudinu A 13 hellsseo A 14 sustauerit A helisei tu flatum E tu cm. li helissei.l fuisse factum E factum om.b puta/Z 15 a om. BCl exoroit re.4 17 reuiuisceret BElTd 18 diminutura DEIbd ab illo aliquidd transisset Eb 19 uiuere b 20 helisseo A elisaco DITd 21 resuscitande B quoT 22 loquutus A 23 reuiuescente C reuiuiscentē Blb reuiuiscentis BEd uiuiscentem T 25 dixisti-faciem cm. II 26 facie T filii om. EH somamtis.l sun amittis B sonamitis CD sonanitis H (u s. o) prim«euQ II )
Noli credere nec dicere nec docere \'per infinitum tempus atque ita semper deum animas dare, sicut semper est ipse qui dat\', si uis esse catholicus. erit enim tempus, quando non dabit animas deus, cum tamen esse ipse non desinat. poterat quidem sic accipi quod aisti \'semper dat\', utintellegeretur sine cessatione dare quamdiu [*]( 1. 18 Vinc. Victor 10 cf. Gen. 2, 7 20 Vinc. Victor; cf. pag. 325, 10 ) [*](1 in om. B 2 sedanimata H alitum AEH 3 helisseo A fuit T 4 recepit animam E reciperet BC (om. et), ITb in faciem] add. dns C 5 uixit] dixit E helisseus A asspirauerit AE adspirauerit II G ista uerba tua H uerba tua EI 7 fecisse om. I 8 quippe 6m.ll 9 opus illud T helissei A qd C 10 homo] add. et E neque uiueutem neque sentientem T 11 gratia significandi E 12 pier A reuiuisccret BEIT non eum amando T 13 eum om. All animando 11 14 suflasse bd 15 solet fieri H te codicis T fellit A 17 mutanda] mundanda E 18 pr. noli] add. ergo Ad non 6m. B 19 si uis] suus E 20 noli dicere nec cred«re BTJb noli credere noli dicere E noli dicere noli credere noli docere quodn de nihilo per inf. C 21 deum semper E est om.C .22 enim] add. nOli E deus animas C amas A 23 ipse esse T ipse om.H desistat T 24 qd da istis A amisti C isti E )
Noli credere nec dicere nec docere \'animam meritum aliquod perdidisse per carnem, tamquam boni meriti fuerit ante carnem ̒, si uis esse catholicus. nondum enim natos apostolus nihil egisse dicit boni uel mali; unde ergo anima potuit ante carnem habere meritum bonum, ubi nihil egerat boni ? an forte audebis eam dicere ante carnem bene uixisse, quam non potes ostendere uel fuisse? quomodo ergo dicis: non uis animam ex carne peccati contrahere ualetudinem, ad quam uicissim sanctificationem uideas transire per carnem, ut per ipsam reparet statum, per quam perdiderat meritum? haec dogmata, quibus putatur anima ante carnem habuisse aliquem statum bonum et meritum bonum, si forte nescis, exceptis antiquis exceptis etiam recentius in Priscillianistis iam catholica damnauit ecclesia. [*]( 1 cf. Liic. 20, 34 2 II lim. 3, 7 10.16 Vinc, Victor 18 cf. Rom. 9, 11 22 Vinc. Victor; cf. pag. 344, 28 ) [*](1 de ] e BC et 1 2 discernentes A 3 haec .1 5 desierint (s. l. ml l destiterint) T cum om. A G ignis m. C 7 dixi A id um. E 11 sanc BClb 12 semper deus DEH det b est om. C 13 numquam ] add. ipse b essc] ipse E distatsi 15 sint d 16 noli dicere E 17merito.4 18 aplos nisi legLss? dicit C dicit nihil egisse 1 19 egisset scit A dicit om. II 20 forte haut d,\'bes ea aut dicere (haut in mg. add., s. debes eras. haud) E 21 ante om. C uixisse bene E bene om. A 22 dici E, cm. II 23 ualitudinem codd. praet. H 24 med. por om. E rep iraret (alt. a exe) E statu per qua diderat (qua s. l. m1) II 26 aliquem post bonum pon. B 27 priscilianistis AD iam iamll )
Noli credere nec dicere nec docere \'animam per carnem reparare habitudinem priscam et per illam renasci, per quam meruerat inquinari\', si uis esse catholicus. ut enim omittam in eo quod dixisti: merito ergo per carnem priscam reparat habitudinem, quam uisa fuerat paulisper amisisse per carnem, ut per eam incipiat renasci, per quam meruerat inquinari, tam in proximo te ipsum tibi ipsi exstitisse contrarium, ut homo qui paulo ante dixeras animam per carnem reparare statum per quam perdiderat meritum — ubi nullo modo potest nisi bonum meritum intellegi, quod uis utique per carnem in baptismate reparari —, rursus eam diceres inquir.ari meruisse per carnem — ubi iam non potest bonum, sed malum meritum intellegi —, ut ergo id omittam, prorsus uel bonum uel malum meritum credere habuisse animam ante carnem catholicum non est.
Noli credere nec dicere nec docere, \'quod anima meruerit esse peccatrix ante omne peceatum\', si uis esse catholicus. ualde enim malum meritum est meruisse fieri peccatricem. et utique tam malum meritum nullo modo habere potuit ante omne peccatum, praesertim priusquam ueniret in carnem, quando meritum nec malum potuit habere nec bonum. quomodo igitur dicis: anima itaque si peccatrix esse meruit, quae peccatrix esse non potuit, neque in peccato remansit, quia in Christo praefigurata in peccato esse non debuit, sicut esse non potuit? attende quid dieas et desiste iam dicere. quomodo enim meruit et quomodo non potuit esse peccatrix? quomodo, quaeso te, peccatrix esse meruit, quae male non uixit? quomodo, quaeso te, peccatrix facta est, quae peccatrix esse non potuit? aut si \'non potuit\' ideo dicis, quia praeter carnem non potuit, quomodo ergo meruit esse peccatrix, quo merito in carnem mitteretur, quando quidem ante carnem non potuit esse peccatrix, unde mali aliquid mereretur? [*](1. 4 Vinc. Victor; cf. pag. 307, 12. 345, 5 14. 20 Vine. Victor; cf. pag. 308, 21. 346, 3 ) [*](1 noli dicere BCElTb all. nec] noli BCITb 4 beatitudinemBCT qua B qui C 6 tu b ipse Hb extitisti BCb 7 ante paulo E 8 reparari E 9 meritum bonum E quod-intellegi in mg. m2 T 10 diceris Hml 11 sed] uelB intellegi-meritum cm. BH 12 crediH 13 abuisse D ante carnem animam B 15 meruit T 16 et utique admalum (i s. a m2) H 17 potuit habere E 20 meruerit Ab meruit-esse om. C 21 potuit] add. tamen d peccatore mansit AD 24 qmale (s. I. uę inter q et m) H 25malu C 27 quę E 28 ante bis pon. B 29 aliquid mali T )
Noli credere nec dicere nec docere \'infantes antequam baptizentur morte praeuentos peruenire posse ad originalium indulgentiam peccatorum\', si uis esse catholicus. exempla enim, quae te fallunt, uel de latrone qui dominum est confessus in cruce uel de fratre sanctae Perpetuae Dinocrate nihil tibi ad huius erroris sententiam suffragantur. latro quippe ille, quamuis potuerit iudicio diuino inter eos deputari, qui martyrii confessione purgantur, tamen etiam utrum non fuerit baptizatus ignoras. nam, ut omittam, quod creditur aqua simul cum sanguine exiliente de latere domini iuxta confixus potuisse perfundi atque huiusmodi sanctissimo baptismate dilui, quid si in carcere fuerat baptizatus, quod et postea persecutionis tempore nonnulli clanculo impetrare potuerunt? quid si et antequam teneretur? neque enim propterea illi publicae leges parcere poterant, quantum adtinet ad corporis mortem, quoniam diuinitus remissionem acceperat peccatorum. quid si iam baptizatus in latrocinii facinus et crimen incurrerat et non expers baptismatis, sed tamquam paenitens accepit scelerum ueniam quae baptizatus ammisit? quando quidem pietas tam fidelis et domino in animo eius et nobis in uerbis eius apparuit. nam si eos, de quibus 11011 scriptum est utrum fuerint baptizati, sine baptismo de hac uita recessisse contendimus, ipsis calumniamur apostolis, qui praeter apostolum Paulum quando baptizati fuerint ignoramus. sed si ipsos baptizatos esse per hoc nobis innotescere potuit, quod beato Petro dominus ait: qui lotus est, non indiget, ut lauet, quid de aliis, de quibus uel tale nihil legimus dictum, de Barnaba, de Timotheo, de Tito, de Sila, de Philemone, de ipsis euangelistis Marco et Luca, de innumerabilibus ceteris, quos absit ut baptizatos [*]( 1 Vinc. Victor; cf. pag. 310—312. 348,11 4 cf. Luc. 23,43 21 cf. Act. 9,18 24 Ioh. 13,10 ) [*]( 1 noli dicere noli docere BCITb 2 baptizarentur ABCU morte∗ H praeuentus A 3 citholici C 4 quid nomen A dn C dno D confessus est El 5 de fratre] defrem B perpetue B dinocrete (a s. e̜) H 6 diuino iudicio K 7 confessionem C 9 atqua C 10 confixos (o fin. ex u) H 11 delui B 12 clanculi H quod A 13partereC 14 potuerant A 16 incurreret.l expars C 17 ueniam quam Hb 18 ammLsit HT amisit BCb admisit E 19 apparu**it/ 21ipsiT 23beateC 24 lo∗∗tus DI ut] nisi ut bd pedes lauet bd 26 deTito] et ito A silia A silea BCHb sylea E phylemone A filemone DE ) [*]( LX. August. VIII pars I. Vrba et Zycha. ) [*]( 24 )
Noli credere nec dicere nec docere \'quos dominus praedestinauit ad baptismum, praedestinationi eius eripi posse et ante defungi quam in eis fuerit quod omnipotens praedestinauit inpletum\', si uis esse catholicus. nescio qua hie enim potestas contra potestatem dei casibus datur, quibus inruentibus quod ille praedestinauit fieri non sinatur. hic error quanta errantem uoragine inpietatis absorbeat exaggerare non opus est, cum prudentem uirum et corrigi paratum breuiter ammonuisse sufficiat. tua quippe ista sunt uerba: habendam dicimus. inquis, de infantibus istius modi rationem, qui praedestinati baptismo uitae praesentis, antequam renascantur in Christo, praeueniuntur occiduo. ergone praedestinati baptismo uitae praesentis, antequam ad eum perueniant, praeueniuntur occiduo et praedestinaret deus quod futurum non fuisse praesciuit aut hoc futurum non fuisse nesciuit, ut eius aut praedestinatio frustraretur aut praescientia falleretur? uides quanta hinc dici possent, nisi quod paulo ante dixi tenerem, ut hinc te breuiter ammonerem.
Xoli credere nec dicere nec docere \'de infantibus, qui priusquam renascantur in Christo, praeueniuntur occiduo, scriptum esse: [*]( 10. 18 Vinc. Victor; cl. pag. 347, 7 27 Vinc. Victor; cf. pag. 347, 9 ) [*](1 dinocratis EH septenis AC 5 in-fuisse om.H 7 catichuminum A catech. B cathic. C cathec. D catic. EI catec. Hb defunctum om.T lcgistis A 8 eiusmodifl 10 noli dicere noli docere T qd C praedistinauit CH 11 prę- dostinatione AE pracdistinationi CH 12 omnipotens deus E praedistinauitCH 13nescioenimquaed quaehicenimHITb 14 pracdistinauitCH 15 nam hic D (nam s. l.) uoragineC 16 obsorbeat B 17 sufficiet A 18 habendaII istius moderationem ABC 19 antiquam C 20 pdistinati C 21 prentis A 22 et]∗ E ut D (u ex e) aut IT praedestinauit E nesciuitD sciuitT 23non futurum non B non om.Tb fuisset E ut] aut C pdistinatio C 25 antedixissc B 27 de om.C )
Noli credere nec dicere nec docere \'aliquas mansionum esse extra regnum dei, quas esse dominus dixit in domo patris sui ̒, si uis esse catholieus. non enim ait, sieut hoc testimonium ipse posuisti: multae mansiones sunt apud patrem meum — quod si ita dixisset, non alibi essent intellegendae quam in domo patris eius — sed aperte ait: in domo patris mei mansiones multae sunt. quis itaque audeat aliquas partes domus dei [*]( 1 Sap. 4, 11. 14 4 Sap. 4, 13 23 Vine. Victor; cf. pag. 348, 17 26 Vinc. Victor 28 Ioh. 14, 2-) [*]( 1 mutaret II (r insert.), IT intfllectum illius Ib 2 aut ne] amne B dtcipietC deciperet/T animam in my. E 5 expleuit BCHlTbd 7 permittentesC uiuere hic E huic B 8 sapientia et gratia E consūmatur A consummatis E 10 paruulLs C 11 mutatur E si ante non H 16 prt;distinaratC praedestinaret HT pracdcstinauitft 19 perrat] erat C 20 ne cum illo C quin E 21 esse dicta esse T 22 scriberet om.C si—cogitaret cm.H oportueret E 23 mansiones BCEIT bd, 24 esse posse D deiJesseT dominus om. E 25 agit C ait ihs Ell 26 ita im. A 27 esse non C 28 mei] eius T ) [*]( 24* )
Sed forte dicas omnia quidem pertinere ad dei regnum, quia regnat in caelis, regnat in terris, in abyssis, in paradiso, in inferno – ubi enim non regnat, cuius ubique summa potestas est? —, sed aliud esse regnum caelorum, quo fas non est accedere nisi lauacro regenerationis ablutos propter dominicam ueram fixamque sententiam, aliud esse autem regnum terrarum uel aliarum creaturae partium, ubi possunt esse aliquae mansiones domus dei quamuis pertinentes ad regnum dei, non tamen ad regnum caelorum, ubi excellentius et beatius est regnum dei; ita fieri, ut nec aliquae domus dei partes atque mansiones a regno dei nefarie separentur et tamen non omnes in regno caelorum mansoribus praeparentur atque in his quae in regno caelorum non sunt possint feliciter habitare, quibus eas etiam non baptizatis deus dare uoluerit, ut in regno dei sint, quamuis in regno caelorum, quia baptizati non sunt, esse non possint.
Hoc qui dicunt uidentur quidem sibi aliquid dicere, quia scripturas neglegenter adtendunt et quomodo regnum dei dicatur, unde oramus dicentes: adueniat regnum tuum, non intellegunt. regnum dei dicitur, ubi cum illo fidelis familia eius beate et sempiterne tota regnabit; nam secundum potestatem quae illi super omnia est etiam nunc utique regnat. quid ergo est quod oramus, ut ueniat, nisi ut cum illo regnare mereamur? sub eius autem potestate etiam illi erunt, qui poena aeterni ignis ardebunt. numquidnam ob hoc etiam ipsos in regno dei futuros dicturi sumus ? [*](3 cf. Act. 14,14 5 cf. Ps. 134,6 8 cf. Tit. 3,5. I Cor. 6, 11. Marc. 16, 16 21 Matth. 6,10 ) [*](3 inueniantur regnare E 4 dom\' C 5 qui D 6 regnat in terris] et in terra A 8 c £ esse (s. l. est) I fas est non est B 9sentiaC 10 est autem B autem esseETbd 11 queuisC 13 beatus CHml domos C 14 suparentur A 15 mansionibus BCl mansiones Td iis d in om.E 16 regnum E possut E quiC 17 dei regno dei A dei regno DH 18 qui C possunt E1 19 dicere tibi aliquid BCI dicere aliquid d 20 dei cm.C 21 ueniat d 22 ante regnum add. quia Ebd dei om.D 23 et] ac DE illis C 24 alt. est om.C 25 alt. ut om. EH 26 poenis T 27 numquinnam .4 numquinam Hml futuros om. E )