De Natura et Origine Animae
Augustine
Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio VIII, Pars I (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 60). Urba, Karl; Zycha, Joseph; editors. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1913.
Quapropter, cum his testimoniis, quod ad hanc rem pertinet, utique ambiguis non soluatur haec quaestio, illud tamen scio sic argumentari homines, qui ex hoc putant animam [*]( 23. 27 Gen. 2, 23 ) [*](1 in om. E 3 certauerit A 5audeaudeantM commoneantG S filiocorumj iiliorum E alionim F 9 relegeretur E 10 filii-tacitum est om. A 13 est om. E 14 ducumtis -1/ (cu s.l.) 16 eum F 18 questione—sufflante in mg. M 19 sufflāte in ras. E 20 cade A 21 amā de animā M 22 apcrte E 23 *os(! ex] do E hossibus U 24 carne M (ne s. eras. o) 25 est om. M 27 suo om. M 29 que- pcrtinent b 30 pertinent E ambiguiis A ab ambiguis M hec quostio m mg. E )
Quae cum ita sint, uideo librum istum iam esse claudendum. omnia quippe, quae mihi maxime necessaria uidebantur, continet, quibus hi qui legerint sciant cauere se debere, ne huic homini, cuius duos libros mihi misisti, in hoc consentiant, ut credant \'animas sic ex dei flatu esse, ut non sint ex nihilo\'. hoc enim qui credit, etsi uerbis neget, re ipsa clamat animas [*]( 3 cf. August. De haeresibus c. 55 (XLII 40 M) 5 Ioh. 1,14 8 Esai. 40, 5. Luc. 3, 6 14. 22 Gen. 2, 23 29 Vinc. Yictor ) [*]( 3 apollinariste M alii E (pr. i ex 1) 5 si-factum est om. G 7 scriptura M 8 nunccuparc A significare E est] ibi d 9 aliquid uidere Ed 10 plurimas alii scripturarum scarum M solum ABCEFUbd 13possunt Eb 15 inteliigatur Eb 17 umana manima nā xpm A 19 astruere E pari uice] parant E igitur om. b 20 insufflari E 22 hossibus G 25 iam] tā M 27 legunt M se cauere d 28 ncc DM 29 flatu dei d non] lios A 30 credidit b res M )
Animarum autem nouarum sine propagine insufflationem defendi quidem minime prohibemus, sed ab eis qui potuerint aliquid inuenire uel in canonicis libris, quod non sit ambiguum dissoluendae huic obligatissimae quaestioni, uel in ratiocinationibus suis. quod non sit contrarium catholicae ueritati, non a talibus qualis iste apparuit, qui non inueniendo quid diceret et deliberationem suam nolendo suspendere uires suas omnino non metiens, ne taceret, ausus est dicere \'inquinari animam meruisse per carnem et esse meruisse animam peccatricem\', cuius nullum meritum, seu bonum seu malum, ante carnem potuit inuenire, et \'paruulis sine baptismo de corpore exeuntibus solui posse originale peccatum et offerendum pro eis sacrificium corporis Christi\', qui Christo non sunt incorporati per eius sacramenta in eius ecclesia, \'eosque sine lauacro regenerationis de hac uita migrantes non ad requiem tantum ire, sed ad regnum caelorum posse etiam peruenire\' et alia multum absurda. quae omnia colligere atque in isto libro digerere longum uisum est. absit ergo, ut animarum propago, si falsa est, a talibus refellatur et animarum nouarum insufflatio, si uera est, a talibus defendatur.
Quamobrem quicumque uolunt defendere, quod dicuntur animae nouae nascentibus insufflari, non de parentibus trahi, aliquid illorum quattuor, quae supra commemoraui, caueant omni [*](15-23 Vinc. Victor ) [*](2 de eo quo Eb originem—suae in mg. m2 D 4 ipsi b 5 liatura E (a fin. exe ) natura-factas om.D 6 si Aeil 7 dubitetC dubitant M 9 defendit A hab G 11 obligatis mae C rationibusG 12 neritatis M nataliliusC 15 mentiens B _netaret A dice M 16 et per carnem meruis.\'>e esse b nullus B 17 ante M 18 de corpore bis pon. C 19offc* rendum M sacrificium pro eis B 21 uit* (a s. ») D uitęG 22 emigrantes ABCEFbd 23 multarf 27 uoluit G dicunt.l 28 trnchiA 29 subra E commemoraui in mg. E )
Istum autem librum, quem ad te potius, qui curam et fidei nostrae et existimationis meae ut uerus catholicus et bonus amicus fideliter benigneque gessisti, quam ad alium quemquam scribendum putaui, tu legendum dabis uel describendum quibus [*]( 17 cf. De gestis Pelagii 14, 30 (CSEL XLII 84, 5) ) [*]( 2 alienu M 3 uita A 7 non om. E praescia M 8 ea] eam CM 12 nouetante M 17 paelagianam F heresem ABCFM 18 enim om. 0 hominis ACFmlG 19 neresi A uel-huius] audet qui nescit alicuins M 20 defensare audet D audent b suntaliaF alicuius (om. huius) D 22 a om.A traniitate B exorbitant E 23 dominus] deus E 24ubiC foraitant A 27 exestimacionis AC exestimationis F 28 gesisti C iussisti E quem FG quanquaF 29 tu] arld. ibi D hunc M scribendum E )
Domino dilectissimo fratri et eompresbytero Petro Augustinus episcopus in domino salutem.
Peruenerunt ad me duo libri Vincentii Victoris, quos ad tuam sanctitatem scripsit, mittente mihi eos fratre nostro Renato, homine quidem laico, sed pro sua fide et eorum quos diligit prudenter religioseque sollicito. quibus lectis uidi hominem in sermone quidem non solum usque ad sufficientiam, uerum etiam usque ad redundantiam profluentem, sed in rebus, de quibus loqui uoluit, nondum sicut oportet instructum; quod si ei fuerit domino donante conlatum, poterit esse utilis pluribus. habet enim non minimum facultatis, qua possit explicare atque ornare quae sentit, si prius det operam recta sentire. ualde quippe sunt noxia praua diserta, quia hominibus minus eruditis eo quod diserta sunt uidentur et uera. quomodo autem eosdem libros ipse acceperis nescio; uerum tamen, si uerum est quod audiui, diceris eis recitatis ita exiluisse laetitia, ut caput iuuenis illius senex et laici presbyter osculatus didicisse te quod ignorabas gratias egeris. ubi quidem non inprobo humilitatem tuam, immo uero etiam laudo, quod honorasti doctorem tuum nec hominem, sed ipsam quae tibi per illum loqui dignata est ueritatem, si tamen potueris demonstrare, quid per illum ueritatis acceperis. uellem itaque rescriptis tuis quid te docuerit me doceres. absit enim, ut erubescam a presbytero discere, si a laico tu non erubuisti praedicanda et imitanda humilitate, si uera didicisti.
Proinde. frater dilectissime, quid ab eo didiceris nosse cupio, ut, si iam id sciebam, gratuler pro te, si autem nesciebam, discam per te. itane tu ignorabas duo quaedam esse animam et [*](2comprbo ABCEG compbro D agustinus A 3 eps A, om.DE 5 sanctitatem tuam d 7 relioseque A sollicite C dilectis C 8 ad sufficientiam usque BG 10 ei om. A fierit Cm7 13 recte E 14 et praua G minus om. A 15 sint b 16 est om. G 17 exsiluisse A,Fa.e. 18 quo A etgratiasG 19 uere C 20 honorastis C decorem B a. c. G _21 dignatus BCFmlG 24 a presbitero erubescam E tu] ut A 25 uera tn E (tn in fine u. add.) f 26 Prouide A 27 id om. A ne*sciebamG J )
Itemque alios esse corporis, alios autem animae sensus, miror, si iste te docuit; et tu homo id aetatis et honoris, antequam istum audires, unum atque idem putabas esse, quo album nigrumque discernitur, quod nobiscum uident etiam passeres, et quo iustum atque iniustum diiudicatur, quod uidebat Tobis etiam carnis luminibus perditis. hoc si ita est, profecto, quando audiebas uel legebas: in inlumina oculos meos, ne umquam obdormiam in mortem. non nisi carnis oculos cogitabas. aut si hoc obscurum est, certe, quando illud apostoli recolebas : inluminatos oculos cordis uestri, nos [*](1 Iob 7, 15 5 Gen. 2, 7 7 Ioh. 19, 30 25 cf. Tob. 2,11 27 Ps. 12, 4 30 Eph. 1, 18 ) [*](3 spiritus et om.E 6 utroque G 9 puto] add. autem E 10 scitur A scitor F (u 8. 0 m1), BCG 11 quod G subtius E 12 eloquium uere miranda csideratio cum dignioris ingenii merito e habenda E 13 et otn.E an utrumque E 14 amae A 19 certe] add. ct b 22 te om.C 23 quod EG algū A 24 etiam uidcnt E 25 Tobias bd 28 morte Eb 29 hoc om. G illi A ) [*]( LX. August. VIII pars I. Vrba et Zycha. ) [*]( 22 )
Aut si forte ante huius doctrinam, quam modo te inuenisse laetaris, animae naturam dei putabas esse portionem, hoc plane cum horrendo periculo falsum esse nesciebas. et si ab isto didicisti, quod anima portio dei non sit, age deo gratias, quantas potes, quod non, antequam hoc didicisti, de corpore existi; exisses enim magnus hereticus et blasphemator horrendus. nullo modo tamen etiam id de te existimauerim, quod homo catholicus neque contemptibilis presbyter animae naturam portionem dei sentiebas esse. unde, fateor dilectioni tuae, timeo, ne forte hoc te iste docuerit, quod potius sit contrarium ei fidei quam tenebas.
Sicut enim non arbitror te umquam in catholica animam credidisse dei esse portionem uel ullo modo animae et dei eandem esse naturam, ita metuo, ne forte consenseris huic homini, \'quod animam deus non de nihilo fecerit, sed ita ex ipso sit, ut ab ipso emanauerit\'; hoc enim etiam uerbum iste posuit inter cetera, quibus in hac quaestione ad immane praecipitium exorbitauit. at uero hoc si te docuit, nolo me doceas; immo etiam uolo ut quod didiceras ipse dediscas. parum est enim non credere neque dicere quod pars dei sit anima — neque enim et filium uel spiritum sanctum partem dei esse dicimus, et tamen dicimus patrem et filium et spiritum sanctum unius eiusdemque esse naturae —, parum est ergo, ut non dicamus animam esse partem dei; sed hoc etiam opus est ut dicamus non eam et deum unius eiusdemque esse naturae. unde ille recte quidem ait \'genus dei esse animas munere, non natura\' ac per hoc non omnium, sed fidelium; sed rursus ad id quod declinauerat deuolutus est et deum atque animam eiusdem dixit esse naturae, non quidem his uerbis, sed aperta manifestaque sententia. cum [*](16 Vinc. Victor 27 Vinc. Victor; cf. pag. 333, 4. 5 ) [*](1 baccasFml 3 Aut] At bd 7 didicisti hoc BG hoc om.D didicitisA exisse C 9 exestimauerim ACFml 10 contentibilis A contemtibilis B egse scntiebus DE 11 frateor A 13 non om.b nunquam b in om.G catholicji BG post cathol. s. I. add. m2 fide F 14 anima D 15 esse eandem BG consentieris E 18 ad in immane E praecipiu A 19 at] aut A a DE ad G 20 didiscas C 23 unus G 27 naturae CG 29 est om.A )
Si haec cum catholico loquor magis commonens quam docens — neque enim esse tibi arbitror noua uel audita quidem et antea, non tamen credita, sed, ut existimo, sic legis epistulam meam, ut hic agnoscas etiam fidem tuam, quae nobis in catholica ecclesia domino donante communis est —, si ergo haec, ut dicere coeperam, cum catholico loquor, unde, obsecro, credis esse animam, non uniuscuiusque nostrum dico, sed primam primo illi homini datam? si ex nihilo et factam tamen insufflatamque a deo, id [*]( 1 Vine. Victor ) [*](1 dicit esse E 5 uel deus non est (tn mg. al. 1 ex do 6) b 6 est om.0 10 est om.E II et om.D quodque Em2d 12 siue) sine Eb 13 atque AF aque BC nuncupantur C 15 illo] nihiloF 20 pr. creata D existente BCEG 23 alio F 24 Si] Sed b 26 exestimo A istexistimo C 27 hinc E 29 coeperant A 30 uniuscus iusque A nram E ) [*]( 22* )
Quodsi dicis: \'hoc me ille non docuit nec huic errori eius ullo modo quamlibet diserti et ornati sermonis inlectus suauitate consensi\', ago ingentes deo gratias. sed quaero, unde illi caput exosculatus, ut dicitur, gratias egeris te didicisse quod usque ad auditam disputationem illius ignorabas aut, si falsum est hoc te fecisse atque dixisse, hoc ipsum peto nobis intimare digneris, ut inanis rumor [*](3 cf. Gen. 2, 7. 22 ) [*](1 quid E ago E anima unde ficret b unda Gml 4 aqua D uocres A 8 exestimas A 15 referetur Ab referitur ex referreturF 16 exe- crande C 18 arbitiarisG a te] ante C 19 exestimaris AC Nexistimeris F (N s.l.m2, alt. e s. aml) excludaris E tecum sic b 20 qua om. A qua Eb 21 iste indignus E . ouiloG\' 22 ueni A 24 oues A 25 ullomo A 26 disserti BG 2S te om.C 29 ignorabo q D (in mg. ba) atque-digneris (in mg. tn. rec. omissio) om.F autq D 30 didicisse A ut] uelim F )
Nam illud, quod rectissime et ualde salubriter credit iudicari animas, cum de corporibus exierint, antequam ueniant ad illud iudicium, quo eas oportet iam redditis corporibus iudicari atque in ipsa, in qua hic uixerunt, carne torqueri siue gloriari, hoc itane tandem ipse nesciebas ? quis aduersus euangelium tanta obstinatione mentis obsurduit, ut in illo paupere, qui post mortem ablatus est in sinum Abrahae, et in illo diuite, cuius infernus cruciatus exponitur, ista non audiat uel audita non credat ? sed numquid to docuit, quomodo anima sine corpore de digito pauperis aquae stillam desiderare potuerit, cum ipse confessus sit alimenta corporea non nisi propter fulciendas ruinas corruptibilis corporis sui animam quaerere? uerba eius ista sunt: numquid quia anima, inquit, aut cibum quaerit aut potum, ad ipsam transire credimus pastum? et paulo post: unde intellegitur, inquit, et probatur non ad animam pertinere ciborum sustentacula, sed ad corpus, cui etiam praeter cibum procuratur simili ratione uestitus, ut illi necessarius uideatur pasturae suggestus, cui [*]( 19 cf. Luc. 16,19—24 25 Vine. Victor ) [*]( 1 uera C 2 illū BG 4 illa tantaC alioC 6 es A 10 desiderio C 11 quod etiam (om. sequ. quam) b ho A non] siC 13 nccessariu b ne E 14 aliud BG 15 exierit A exierO 16 iam] etiam DE corporibus redditis E 17 iniqua C dixer C tqueri E itasi (ne s. si m1) B itasi G 19 ut om.E ablatus (d 8.11) D ablatus est om.C 20 inferni E in inferno d 22 pauperis a*quQ add. m2 in spat. uac. F atque E 23 potuit Fd 24 na uerba E 25 ita D qui Fml animaC cybum (semper y) A 26 crediraus transire D 29 ille C )
Incorporeum sane deum esse quod credit, gratulor eum hinc saltem a Tertulliani deliramentis esse discretum; ille quippe sicut animam ita etiam deum corporeum esse contendit. a quo iste in hoc dissentiens mirabiliora persuadere molitur deum incorporeum non de nihilo facere, sed de se ipso flatum exhalare corporeum.s o doctrinam, cui omnis aetas aures subrigat, quae homines annosos, quae denique presbyteros mereatur habere discipulos legat, legat [*](3 Vine. Victor 13 cf. Luc. 16, 24 20 cf. Tertulliani De anima (CSEL XX 309). August. De haeresibus c. 86 (XLII 46 M). Epist. 190(CSEL LVII137) ) [*](1 uestitos G sitis C 4 non nisi E cu C aucO tecta ABGFml tacta C premere A nutare (n ex m) C 5 parieteG lauarc D fundamina G 7 mansorio ABG mansuro C mansori bd 8 carnis C desirare A ipsaG concupit ABFb concepit E concypitC 10 explicabit A 11 illis A illius ex ipsius G habitans BCG habitantis (ti s.l.ml) V 12 refcctine A 13 quit A quiC 15 sciebat C de om.F requirebatur E a uoce habet init. sumit noui cupit. b 16 inueatA 17 Umidum A exiguu A 18 rumoso G 20 salti EFml tertuliani C tertusliani Fml 21 deum om.A csse-incorporeum om.C atque (e mut. ml in i, Benedictini add. a quo) F 22 hoc om.BG 23 semetipso BCFGd ipso ED efflare E 6 A 24 doctrina EG hominis Cb annos BCFGb ammiros E 25 quae-quod om.BCFGb )
lam uero quam inepte laboret animam, quam putat esse corpoream, uindicare a passionibus corporis disputans \'de animae [*]( 15 cf. Ioh. 1, 14 29 Vinc. Victor ) [*]( 2 intet A conuenit CG 3 numquam om.G hęc testor doccntC E 6 impeccati A 7 anticit A sua natura d 8 ipso om.E 9 pr. est aliud E 11 utra in mg. E 13 essentire C 14 genuit eum E ipse est ABCFGbd 15 adsumsit D 16 est alt. om. BCFGb hoc-est bis pon. C 17 talia A hoc est E 18 est om. E 20 cst pr. om. G 22 in corpore eius A 23 pr. ipse] in se C 24 se om. C de deterius C 25 hęc E 2G bibit C fiuentum est E fortis C frigmentum .1 28 putata e E 29 uindicaret A uedicare b in mg. passionis A )