Arnobii adversus nationes Libri VII

Arnobius of Sicca

Arnobius of Sicca. Arnobii adversus nationes Libri VII. Reifferscheid, August, editor. Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 4, 1875.

possumus, si uidetur, summatim aliquid et de Laribus dicere, quos arbitratur uulgus [*](2 Nouensilium Sab: nouensium P 4 immortalibus Ilium scripsi: immprtalium P urbem Ilium Sab Troicum Ilium Salm 5 adiuncta P exponi P corr c 6 paenatium P 9 eas sequens Liuineius: adsequens P assequens Sab has sequens Ganterus id se- -quens Salm 10 caererem P 17 memorationis Urs uiscerationis Scaliger parcissime P paruissimae Meursius 18 participes Scaliger: principes P 19 paenates P 20 paenitus P 21 continens Sdb 22 finitum Urs fidum] solidum Urs 23 quae proxima sint ? proxima Sab snspicione Sab: suspicione P suam proximam suspicionem Hugius \' coniiciens Sab: conitiea P 24 opinio Sab in err )

139

uicorum atque itinerum deos esse ex eo quod Graecia uicos cognominat XCCVQVCS. in diuersis Nigidius scriptis modo tectorum domumque custodes, modo Curetas illos, qui occultasse perhibentur Iouis aeribus aliquando uagitum, modo dicit Digitos Samothracios, quos quinque indicant Graeci, * Idaeos Dactylos nuncupari. Varro similiter haesitans nunc esse illos Manes et ideo Maniam matrem esse cognominatam Larum, nunc aerios rursus deos et heroas pronuntiat appellari, nunc antiquorum sententias sequens Laruas esse dicit Lares, quasi quosdam ge- nios et functorum animas [mortuorum].

infinitum est et inmensum, species ire per singulas atque ipsis facere promptum libris, nullum esse a uobis deum neque existimatum neque creditum, de quo non ambiguas discrepantisque sententias opinionum mille uarietatibus prompseritis. sed breuitatis et fastidii causa satis haec est dixisse quae dicta sunt, et est operosum nimis coaceruare in unum multa, cum ex uno et ex altero manifestum fiat et pateat haesitare, labare nec quicquam uos certi de his rebus quas adseritis dicere. nisi forte dicetis: etiamsi personaliter ignoramus qui sunt Lares, qui sunt Nouensiles, qui Penates, esse illos tamen consensio ipsa uindicat auctorum et in numeris caelitum formam sui generis optinere. et quemadmodum poterit an sit deus aliquis sciri, si ignorabitur et nescietur quid sit, aut postulatio ipsa beneficiorum ualere, si exploratum non erit, non certum, quis ad quamque [*](1 eos (s eras) P grecia P 2 Lauras Sab: laude (ifl. mg R) P 3 domuumque Sab occultasse Gel, r: occultas Poccultaase se Sab 4 dicit addidi modo Digitos] indigetes Sab 5 samotratios P quos quinque] quosque Urs greci P \' ldaeos dactylos Salm: deus dactulos P lacunam signaui: aut siue uel siue id est intercidisse uidetur 6 hesitans P Manes Sab: manas P 8 haeroas Sab, r: haerohas P pronunctiat P 9 quosdam P 10 et functorum Stewechius: effunctorum P defunctorura \' Sab animas mcirtuorum seclusit Canterus, Urs mortnorum seclusit Hildebrandius inmenlUID P 11 proptum P 13 quod P corr • non add Urs discrepantesque (te ex ti) P 14 non prompseritis Gel 16 coaceruare Sab: coauerbare P 17 pateat Sab: patet P hesitare labare (b ex u corr c\') P hesitare expunxit &, om Sab 18 certi Gel: certe P dicere] scire Urs 19 sunt ante Nouensiles um Sab 20 consensio Sab: consentio P uindicat Sab: uindicata P uindicta c\' in mg v 22 aliquia P )

140

. debeat consultationem uocari? omnis enim qui quaerit alicuius numinis impetrare responsum, debet necessario scire, cui supplicet, quem imploret, a quo rebus auxilia et necessitatibus exposcat humanis, maxime cum uos ipsi et non omnes omnia deos posse praestare et dissimillimis ritibus singulorum animos referatis offensionesque placari.

etenim si hic atram, ille albam desiderat pellem, huic capite uelato, illi sacrificandum est nudo, de matrimoniis ille consulitur, hic medellas incommoditatibus praestat, interesse non potest nihil, an sit ille Nouensilis, an ille, cum ignoratio rerum, personarum confusio et deos cogat offendi et necessario piaculum contrahi? finge enim me ipsum incommoditatis alicuius et declinandi periculi causa horum cuipiam numinum supplicare dicentem: adeste, adestote dii Penates, tu Apollo tuque Neptune omniaque haec mala quibus uror torreor uexor uestri numinis auerruncate clementia: eritne spes aliqua referendae ab his opis, si Ceres Pales Fortuna, Iouialis aut Genius, non Neptunus et Apollo Penates dii erunt? aut si Curetas pro Laribus inuocaro, quos esse Digitos Samothracios pars uestrorum adseuerat auctorum, quemadmodum his potero auxiliatoribus et propitiis uti, cum neque his sua et aliena illis inposuero cognomina? usque adeo res exigit propriatim deos scire, nec ambigere nec dubitare de uniuscuiusque ui nominis, ne si alienis ritibus et appellationibus fuerint inuocati, et aures habeant structas et piaculis nos teneant inexpiabilibus obligatos.

quare si uobis liquet, in sub- t5 limibus palatiis caeli habitare, consistere multitudinem istam quam enumeratis deorum, in unius proloquii finibus conuenit [*](1 consultationem Sab: consolationem P ucori P corr 2 suplicet P 5 et add Gel dissimillibus sic Sab 6 referatis Sab in err: refertis P offenaionisque P corr c\' 10 et personarum confusio Sab personarum et confusio Zinkim 11 offendi Oehlerus: offendat P offendat cogat Sab neceeasario P 13 suplicare P adeste P 15 torreor Gifanius: terreor P aberruncate P 16 caeres P Pales Sab: pares P 18 esse Digitos] indigetes Sab 22 propriatim Sab: propiatim P unioscuiusque P corr 23 nominis Hauptius: nomine P ne si Salm: si P ut si Gel cum si Urs 27 prolocqui (c eras) P corr cI )

141

uos stare nec per uarias distractos repugnantesque sententias. fidem ipsis rebus quas struitis derogare. si Ianus est, Ianus sit, si Liber est, Liber sit, si Summanus, Summanus sit: hoc est enim confidere, hoc. tenere, exploratae in rei cognitione defigi, non more caecorum atque errantium dicere: Nouensiles Musae sunt, Trebiani quinimmo dii sunt, immo nouenarius numerus, subuersarum potius uel urbium praesides, et in id periculum perducere res tantas, ut dum alios tollitis et reponitis alios, possit iure de cunctis an sint ulla in parte dubitari. [*]( 3 liber sit P 4 explorate c\' 6 traebiani P neuenarins P corr 8 ducere Sab 10 Aiuroon (ii ex us) lib. ni. explu INC LIB. Iin. FKLICITER. P )

142