Res Gestae

Rupta iam[*](corruptis. rupta iam] Henr. Val.; corrupta enim, B.) pace utriusque consensu,[*](consensu, Momm.; exercitus, Henr. Val.; sensus, B.) Constantinus Caesarem Crispum cum grandi classe ad occupandam Asiam miserat, cui de parte Licinii similiter cum navalibus copiis Amandus obstabat.

Licinius vero circa Hadrianopolim maximo exercitu latera ardui montis impleverat. Illuc toto agmine Constantinus inflexit. Cum bellum terra marique traheretur. quamvis per arduum suis nitentibus, at tamen disciplina militari et felicitate Constantinus Licini confusum et sine ordine agentem vicit exercitum, leviter femore sauciatus.

Dehinc fugiens Licinius Byzantium petit; quo dum multitude dissipata contenderet, clauso Byzantio[*](petit Byzantio] Henr. Val.; quod m.d. contendere bizantium (bizantio, B3), B.) Licinius obsidionem terrenam maris securus agitabat. Sed Constantinus classem collegit ex Thracia. Dehinc solita vanitate Licinius Martinianum sibi Caesarem fecit.

Crispus vero cum classe Constantini Callipolim pervenit; ibi bello maritimo sic Amandum vicit, ut vix per eos qui in litore remanserant vivus Amandus refugeret.[*](refugeret, Momm.; re effugeret, B.) Classis vero Licini vel oppressa vel capta est.

Licinius, desperata maris spe, per quod se viderat obsidendum, Chalcedonam cum

Postea cum legiones Constantini per liburnas[*](liburnas, Momm.; liburnam, B; liburniam, earlier edd.) venire vidissent, proiectis armis se dediderunt. Sequenti autem die Constantia, soror Constantini, uxor Licini, venit ad castra fratris et marito vitam poposcit et impetravit. Ita Licinius privatus factus est et convivio Constantini adhibitus, et Martiniano vita concessa est.

Licinius Thessalonicam missus est; sed Herculii Maximiani, soceri sui, motus exemplo, ne iterum depositam purpuram in perniciem rei publicae sumeret, tumultu militaribus[*](tumultu militaribus, Momm.; tumultum militari, B.) exigentibus in Thessalonica iussit occidi, Martinianum in Cappadocia. Qui regnavit annos XVIIII, filio et uxore superstite. Quamvis omnibus[*](omnibus] Orosius, vii. 28, 21; omnium, B.) iam ministris nefariae

Constantinus autem ex se[*](ex se, Momm.; ex, B.) Byzantium Constantinopolim nuncupavit ob insignis victoriae memoriam.[*](insignis uictoriae mermoriam, Momm.; insignis uictoriae, B; insigne uictoriae, previous editors.) Quam velut patriam cultu decoravit ingenti et Romae desideravit aequari: deinde quaesitis ei undique civibus divitias multas largitus est, ut prope in ea omnes regias[*](regias, Momm.; thesauros regias (regies, B2), B.) facultates exhauriret. Ibi etiam senatum constituit secundi ordinis; claros vocavit.

Deinde adversum Gothos bellum suscepit et implorantibus Sarmatis auxilium tulit. Ita per Constantinum Caesarem centum prope milia fame et frigore extincta sunt. Tune et obsides accepit, inter quos Ariarici regis filium.

Sic cum his pace firmata, in Sarmatas versus est, qui dubiae fidei probabantur.[*](pro-babantur] Rühl; probantur, B.) Sed servi Sarmatarum adversm ones[*](aduersum omnes]; omnes aduersum, preferred by Momm.) dominos rebellarunt, quos pulses Constantinus libenter accepit et amplius trecenta

Item Constantinus imperator primus Christianus, excepto Philippo, qui Christianus admodum ad hoc tantum constitutus fuisse mihi visus est, ut millesimus Romae annus Christo potius quam idolis dicaretur. A Constantino autem omnes semper Christiani imperatores usque in hodiernum diem creati sunt, excepto Iuliano, quem impia (ut aiunt) machinantem exitialis vita deseruit.

Item Constantinus iusto ordine et pio vicem[*](uicem] Orosius, vii. 28, 29; uicae, B.) vertit; edicto[*](edicto] Oros.; aedito, B.) si quidem statuit citra ullam caedem hominum paganorum templa claudi. Mox Gothorum fortissimas et copiosissimas gentes in ipso barbarici soli sinu,[*](soli sinu] Oros. solis simu, B.) hoc est in Sarmatarum regione, delevit.

Calocaerum quendam in Cypro aspirantem novis rebus oppressit. Dalmatium, filium fratris sui Dalmatii, Caesarem fecit. Eius fratrem Hannibalianum, data ei Constantiana filia sua, regem regum et Ponticarum gentium constituit. Itaque[*](itaque, Momm.; ita ut, B.) Gallias Constantinus minor regebat, Orientem Constantius Caesar, Illyricum et Italiam Constans,

Igitur imperante Zenone Augusto Constantinopoli, superveniens Nepos patricius ad Portum urbis Romae, deposuit de imperio Glycerium et factus est episcopus et Nepos factus imperator Romae. Mox veniens[*](ueniens] BP (see§42, note 5); uenit, P.2 ) Ravennam; quem persequens Orestes patricius cum exercitu, metuens Nepos adventum Orestis, ascendens navem fugam petit ad Salonam et ibi mansit per annos quinque; postea vero a suis occiditur. Mox eo egresso factus[*](factus] B; factus est, P.) imperator Augustulus. Augustulus imperavit annos X.

Augustulus, qui ante regnum Romulus a parentibus vocabatur, a patre Oreste patricio factus est imperator. Superveniens autem Odoachar cum gente Scirorum occidit Orestem patricium in Placentia et fratrem eius Paulum ad Pinetam foris Classem Ravennae.

Ingrediens autem Ravennam deposuit Augustulum de regno, cuius infantiae misertus concessit ei sanguinem, et quia pulcher erat, etiam[*](tamen] MSS.; admodum or etiam (Hirschfeld), pref. by Momm.) donans[*](donans ei rediturm]; donauit et creditor, B.) ei reditum sex milia solidos, misit eum intra Campaniam cum parentibus suis libere vivere. Enim pater eius Orestes Pannonius,[*](Orestes Pannonius] Henr. Val.; orestipannotos, B.) qui eo tempore quando Attila ad Italiam venit se illi iunxit et eius notarius factus fuerat. Unde profecit et usque ad patriciatus dignitatem pervenerat.[*](peruenerat]; peruerat, B.)

Ergo postquam factus est imperator Zeno a filio suo Leone, qui natus fuerat de filia Leonis Ariagne[*](Ariagne, Momm.; Ariadne, Henr. Val.; agriami, V.) nomine, regnat cum filio suo anno uno, et merito Leonis regnum remansit apud Zenonem. Zeno vero cum filio iam regnans anno uno, imperavit annos XIIII, Isauriae nobilissimus, qui dignus esset filiam imperatoris accipere, exercitus in arma.