Res Gestae

Ammianus Marcellinus

Ammianus Marcellinus. Ammianus Marcellinus, with an English translation, Vols. I-III. Rolfe, John C., editor. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; W. Heinemann, 1935-1940 (printing).

Et ubi neglegentiae tanta est caries, exoptato die equestrium ludorum illucescente,

v3.p.158
nondum solis puro iubare, effusius omnes festinant praecipites, ut velocitate currus ipsos anteeant certaturos: super quorum eventu discissi votorum studiis anxii, plurimi agunt pervigiles noctes.

Unde si ad theatralem ventum fuerit vilitatem, artifices scaenarii per sibilos exploduntur, siqui sibi aere humiliorem non conciliaverit plebem. Qui si defuerit strepitus, ad imitationem Tauricae gentis, peregrinos vociferantur pelli debere, quorum subsidiis semper nisi sunt ac steterunt, et taetris vocibus et absurdis; quae longe abhorrent a studiis et voluntate veteris illius plebis, cuius multa facete dicta memoria loquitur et venuste.[*](uenuste, P. Thomas; uenusta, G; uenustas id, MV.)

Id enim nunc repertum est pro sonitu laudum impensiore, per applicatos homines ad plaudendum, ut in omni spectaculo exodiario venatori aurigae et histrionum generi omni, et iudicibus[*](iudicibus di (in digitos, see note 1, p. 160), lacking in M, where 7 lines are lost.) celsis, itidemque minoribus, nec non etiam matronis, clametur assidue: Per te illi discant;[*](illi discant, Clark; ille discat, G; ille discant, V.) quid autem debeat disci, nemo sufficit explanare.

In his plerique distentioribus saginis addicti, praeeunte nidoris indagine, acutisque vocibus feminarum, a galliciniis ipsis, in modum pavonum ieiunitate[*](ieiunitate, Haupt; hiennitare, V.) clangentium, humum summis pedum unguibus

v3.p.160
contingentes, aulis assistunt, digitos[*](digitos praerodentes, AG; digitis (gitis, M) praerudentes (from -rund-, M?) MV.) praerodentes, dum patinae defervescunt: alii nauseam horridae carnis, dum excoquitur, intentius despectantes, ut discissarum pecudum exta rimari cum anatomicis Democritum putes, docentem quibus modis posteritas mederi doloribus possit internis.

Sit satis interim haec digessisse super rebus urbanis. Nunc redeamus ad cetera, quae per provincias agitavere multiplices casus.

Erupit Augustis ter consulibus Saxonum , et Oceani difficultatibus permeatis, Romanum limitem gradu petebat intento, saepe nostrorum funeribus pasta: cuius eruptionis primae procellam Nannenus sustinuit comes, regionibus eisdem appositus, dux[*](dux, Val.; G omits; dum, MV.) diuturno bellorum labore compertus.

Sed tunc ad mortem destinatae plebi congressus,

v3.p.162
cum milites quosdam ruisse, et se vulneratum imparem fore certaminibus adverteret crebris, docto imperatore quid agi deberet, id est adeptus, ut peditum magister Severus opitulatum rebus dubiis adveniret.[*](M ends with dubiis ad-. )

Qui ducens militem rei sufficientem, cum venisset ad loca, discriminatis ordinibus, superbos barbaros[*](superbos barbaros, Clark; feros barbaros, Pet.; per barbaros, V.) ante colluctationem adeo terruit et turbavit, ut nec controversas opponerent manus, sed signorum aquilarumque fulgore praestricti, venialem poscerent pacem.

Diuque variatis consiliis, cum id rei publicae conducere videretur, pactis indutiis, et datis ex condicione proposita iuvenibus multis, habilibus ad militiam, discedere permissi sunt Saxones, sine impedimento, unde venerant, reversuri.

Quibus omni iam formidine vacuis, reditumque parantibus, occulte pedites missi, insidias in abdita quadam valle struxerunt, unde praetereuntes aggredi negotio poterant levi. Sed longe secus accidit quam sperabatur.