Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Hoc autem qua ratione praestare posse dicuntur, quod ignorare deprehenduntur? hinc est unde apostolus ait: quem nemo principum huius saeculi cognouit. hi sunt principes et potestates habentes sub se malos angelos, qui sub nomine fatorum uoluptates suas efficiunt, prout eis libitum fuerit, sicut adsolent malefici confiteri. sunt enim quos diligunt, alios non amant, quosdam oderunt. et uni cuique hoc suggerit unus quisque quod diligit, quia et ipsi diuersas habent uoluptates: aliis libidinem diuersi stupri, aliis in una re, aliis uoluptatum petulantiam, aliis iram, quibusdam auari. tiam, aliis lucra, aliis damna procurant, aliis charisma, aliis odia nec non et impedimenta. et aliquando certis temporibus satiati quiescunt in otio, aliquando uero ratione aliqua occupatae menti non se ingerunt, quia non dominantur, sed subrepunt oportunitatem quaerentes qua capiant. ideo uoluntatis [*](1 Ioh. 10, 18 6 cf. Act. 10, 17 10 cf. Ioh. 9, 32 18 I Cor. 2, 8 ) [*](1 potestatem-et om. N 2 habeo om. P cesset X 4 sunt. C 6 ab] ad PG 7 faci (corr. m. rec.) N 8 improuisu X 9 quod—ratione praestare (12) om. (add. mg.) M 11 conuersatione hominum uertitur om. N 14 principium NB hii CNX 17 fuit P sicut et CNX 18 dilegunt C 19 ho.c M dilegit CNFB et] ac P 20 strupii M stuprii CN, F (corr.), B 21 quidam CNX 23 odio GA et om. X im.pedimenta M 24 qui****escunt M. aliquaj aliquando MCNX occupata X 25 inierant C 26 qua om. M )

Si autem potestatis nostrae non essemus, quo modo diceret dominus: petite et dabitur uobis; omnis enim qui petit accipiet? si ergo qui uult petere accipiet, iam non est illud quod solet dici: (non quae uolumus, sed quae data sunt\', quia uoluntas a saluatore incitatur, ut petat et accipiat quod petierit. fati autem hoc esse dicunt, ut siue petat siue non petat, fati tamen quod aut malum aut bonum est consequatur. dominus autem hoc excludens ait: filia, fides tua te saluam fecit, ut non iam fati sit, quando fides percipit beneficium. et iterum: si credis, ait, omnia possibilia sunt credenti: in uoluntate utique posuit meritum, quia fidei bonum est, non naturae. fides autem res accedens est. quae excitat ad exercitium uoluntatem, ut, quia in natura non est, uoluntas, quae in natura est, suscepta fide meritum ei conlocet apud deum. ita est enim natura hominum sicut lapis, qui, cum ignem non habet in substantia, habet tamen in potentia, ut opere creet quod non uidetur habere, quia non existit, sed quasi in semine. ita est in potentia, ut per exercitium generetur et, si defuerit exercitium, non sit, quia et semen nisi exerceatur non generat, sed ipsum solum [*]( 5 cf. Eph. 6, 12 9 Matth. 7, 7. 8 15 Luc. 8, 48 17\'Marc. 9, 22 27 cf. Ioh. 12, 24 ) [*]( 1 arbitrium est (est eras.) N desideria CNX 3 inuenerint uenerint (uenerint uncis inclusit) P inuenirent G, (corr.) d 4 ueniet P quod C prohibet] implet N 5 neque pr.] nec M 7 compescuntur] cum persequuntur (pereecuntur N) CNX 12 sunt] est (corr.) M 16 si fides N ut om. CNX 18 credendi M 20 accidene PCNX 21 suscepta in (aut susceptam) P 23 lapidis P igne GB 24 ut] aut CNX 26 sit] fit P, (corr.) M 27 exerceatur-ipsum om. (add. mg.) M )

Igitur fugiendum omnibus modis ab hac arte monemus. curiosi enim eius et inimici dei sunt et sine sollicitudine numquam sunt; semper enim suspensi expectant quod incertum sciunt. nos autem, qui de deo omnia prospera credimus et, si qua aduersa exstiterint, eius nutu conprimi, simpliciter uiuamus securi de eius protectione, nec tamen nescii quia, et si quid aduersum bene nobis agentibus euenerit, toleratum proficiet ad. coronam.

Pascha, dilectissimi fratres, a passione appellatum est, sicut docet nos traditionis huius praefiguratio, quae facta est - in Aegypto per famulum dei Moysen dicente scriptura: immolatio pascha hoc domini est. quae igitur ratio est ut mysterium sacrum per sanguinem sit celebratum et reparatio uitae per mortem, ut, cum mors augmentum facere se putaret, accepto sanguine saluatoris minorata deflueret et, cum uirtute operatam se hoc aestimaret, infirmata interiret? morti enim mors per opus eius diuina procuratione inuenta est ut, quia semper male uult, cederetur illi ad tempus, ut in iustitia [*]( 3 cf. Ioh. 12, 24 13 cf. Ps. 90, 1 19 cf. Ex. 14, 31 Ex. 12, 11 ) [*]( 2 nisi] si nisi GA 4 enijn om. X 5 iusticia M 6 amore MCXX quae] (amore)que MCFAB facit as-x 8 igitur om. CXX 10 suspecti PM expectunt PC iucertum] me certum X 11 autem] autem deum X de om. X 12 exaterint (corr. elisterillt) X extiterunt X simpliciter (ĮII in ras.) C 13 tamenI tunc (corr.) C 16 DE KATIONE PASCHAE CA 19 immolatio (corr. m. rec. immolationisi X 20 deum (corr.) X 22 per] pre M angmentum] aut mentum C j\'Utaret et CXX 24 se] sed (corr.) X 26 mala X )

Magna est igitur prouidentia erga genus humanum, ut iustitiam seruans sic ea quae iuste decreta erant solueret et hominem a morte erueret, quamquam non inmerito teneretur. sed quia inuidia deceptus fuerat diaboli, iustum fuit huic subueniri. dei enim sententia tenebatur, sed hoc operatus fuerat satanas. unde sicut iustum uisum est hunc eruere, ita iniustum erat per potentiam hoc facere neclecta iustitia. uictus enim homo suadente diabolo, ut misericordiam acciperet, quasi accusator diabolus contradicebat. unde id actum est, ut iste, qui in peccato hominis gloriabatur, peccans deprehenderetur, ut tunc demum reus factus contradicere non auderet. sic factum est ut dei filius homo nasceretur et iustitiam praedicans diabolum incitaret, propter quod homines a uitiis eius prohiberet, ita ut et occideret eum qui peccatum nesciebat.

Tunc peccasse et grauius quidem, quam homo quem accusabat, inuentus eat. cum enim ex dei decreto propter peccatum hominem sibi uindicaret, quia qui peccat ex parte diaboli est, inuentus est plus peccasse, quando eum qui non peccauerat interfecit, ut sibi usurparet per mortem ergo morti interitus subintrauit et, ut sanguis recuperaretur, sanguis effusus est, quia, ut dixi, mors, qui est diabolus, quoniam peccasse in mortem saluatoris inuentus est, sanguinem eius cum omnium nostrum amisit, quia, sicut per unum Adam peccantem omnes in morte tenebat, ita per unum non [*](18 cf. II Cor. 5, 21 27 cf. I Cor. 15, 22 ) [*](2 ait rationi] sitraditioni CNFB 3 est (add. 8. I.) iuatitiam N exegit CX et eras. M 5 prouidentia om. N 6 quae] qua X *iaate M Boluerent (corr.) M 7 erueret a morte GA 8 qui (corr.) M deceptas (corr.) M 11 ininstitia N 12 acciperit M 13 actum] factum (COIT.) C 15 factus rens GA 16 et om. N 23 interfioit X 24 ut om. C 25 quia ut] qui aut M 26 morte edd. )

Huius patriarchae fides tam praecipua et admirabilis fuit, ut ceteri omnes iusti patrem hunc credulitatis dei iudicio fateantur nec sit aliquis deo dignus et carus, nisi eius filius fuerit appellatus. praerogatiua enim honoris eius ac meriti fides est, quam cum rebus incredibilibus dare non ambigit, inter cetera etiam saluatorem uidere dignus exstitit in specie tunc futurae incarnationis dicente et probante domino ad Iudaeos: Abraham pater uester cupiuit, ut uideret diem meum, et uidit et gauisus est. qui enim merito pater fidei factus est, dignum fuit ut futurorum filiorum suorum spem praeuideret, quae propitio et prouido deo hereditatis gratia ab humano et pio patre in filios obsequentes redundaret.

Uideamus nunc quid credidit fides haec, ut ad tantum honorem et gloriam diuino iudicio perueniret. fidem enim laudauimus, sed quid credidit, nondum diximus. educens etenim [*](6 cf. Hebr. 2, 14 10 cf. Rom. 4, 11 16 Ioh. 8, 56 ) [*](2 praemii inomne N praemium in omne X 3 statam] gratum (corr. gradum) N 4 illa (scil. morte)] illam PN 5 beatus X 6 nostrum (sdl. eangninem)] nostrum (eorr. nos) A redimit NF morte] mortem MCNX (ftOft A) deuictam N 7 superaret (corr. superare) C snperarit FB 8 CXVll om. GA 9 fidem (?, (corr.) A praecipue C 12 fnerit in raa. C meritis JPG, (corr.) A 18 est] eius (corr.) C incredebilibna N (corr.), F 14 ex(s)tetit N (corr.), X 16 cupiunt (corr. m2 [?]) M 20 ab] ad N filio (corr.) N 22 ad] id M om. (add.) N 28 fidem (m eras.) M laudabimus C 24 educens (corr. edocens, et postea m. rec. educeml) M educiens C )

Hoc ergo credidisse perfidia mundanae sapientiae magnum facit, contra cuius spem hoc credidisse maximi meriti est. desperatio enim mundanorum meritum est et spes Christianorum. bonorum enim praemium causa facit malorum; fortior namque et plenior fides est, cum se incredibilibus magis committit. homo enim iam aridus et de uxore anicula semen se credidit habiturum, quod prae copia numerari non possit, non hoc magis respiciens quod ostensum est, sed illum qui ostendit mentiri posse non aestimans. ideoque deputatum est ei ad iustitiam. nam rem absurdam et quae inpossibilis scitur hebetis est credere, nisi persona sit, quae credi istud suadeat. unde Abraham et admirabilis fidei est et cordis periti, dum et illud credit quod incredibile est et huic se committit, cui non credere et stultum est et periculosum est.

Fidem enim nostram hoc probat rationabilem, quia non de alio quam de deo credit posse eum quod promittit. hoc ergo fidei propugnaculum est, hic triumphus. quod quidem perspicientes mundi sapientes rerum naturam, quia hoc non potest, stultum aiunt credere ignorantes, quia secundum apostolum quod stultum est dei, sapientius est [*](1 Gen. 15, 5. 6 7 cf. Rom. 4, 2 16 cf. Gen. 15, 6 25 cf. I Cor. 1. 20 27 I Cor. 1, 25. ) [*]( 1 eis N potest M (corr.), C 3 estimatum P reputatum Mm2 illi] ei P de iastitia C (corr.) 6 stultum] instum stultum P 6 e mundo] mundo C enim deo X quia] qui GA 8 sapier.tia- M 9 credisse CN 10 **«eniin M .....et spes (et spes in ras.) M 11 donorum P 15 respicens .X (corr.), F 19 periti dum] peritiam C 21 est pr. om. P 24 est] et X 25 perspeciente.s N perspiciens X )

Magnus igitur et admirabilis Abraham, qui contra mundi sententiam deo credere non dubitauit, quia potens est facere quod promittit. natura Chaldeus magister credulitatis apparuit: quamuis astrologiae peritus, deum tamen praeposuit humano consilio dignum aestimans, si hoc credatur de deo, quod quo modo fiat inuestigari non possit. infirmitatem enim suam dei potentia confirmauit, quia ad maiestatis suae unicam magnitudinem protestandam facere disponeret quae inpossibilia et inaudita sunt mundo, quo facto ostenderet se dominum creaturae et creatura subiceret se ei, cuius opus ceteris omnibus inpossibile uideretur, quorum incredulitate plus sublimatur fidelissimus Abraham. fides enim eius incredulorum poena est et incredulorum perfidia gloria eius est; nam fidelium pater est et infidelium iudex. huius enim exemplo et boni aeterna uita donantur et mali aeterna dabunt subplicia. illo enim tempore, quo adhuc mundus scientia paruulus erat et nec signis ac prodigiis, quae ad fidem adtraherent, inlustratus, deo contra scientiam suam fidem non denegauit. [*]( 10 cf. Rom. 4, 21 11 cf. Gen. 11, 28. 31 21 cf. Rom. 4, 11 ) [*]( 2 post natura eras. non potest nos C posse] esae P *ea M 3 i«.M*.nos M factnram N 5 est] et N 6 hebitndine MGA 10 potens est] potest CNX 11 magis iter credalitatis apernit P crndelitatis C 12 astra logiae (corr. ml et m. rec.) M 15 potentiam C, G (corr.) 16 protestandum P 17 quo facto] quod fato M deum MG 19 sub*limatur C 21 et om. CNX 22 aeterna uita in ras. N 23 enim om. N 25 adtra.herent N 26 contra ecientiam] conscientiam GA ) [*]( L. P«.-Anf. QIłМIł...at. ) [*]( 28 )

Sanctus igitur Abraham exemplum generi humano datus est fidelissimus. in ipso enim praefiguratae sunt omnes gentes . in salutem uenire per fidem, cuius ut superabundans crementum fidei nosceretur, temptatur ac iubetur filium suum deo immolare, quod factum erat numquam, et nec rei nouitate turbatur nec disputat an fieri debet deo iubente parricidium, qui homicidium ne fieret comminatus est. sic de dei uoluntate intrepidus et securus non cunctatur prouidum esse, quod iubet deus, et hunc filium, quem duo senes ex promissione susceperant, praemium fidei, meritorum indicem et in quo omnis spes ex promissione futuri seminis habebatur. quod ut omni deuotione impleret, matri eius non indicauit, ne quod dicationi\' eius impedimentum adferret, sciens circa adfectum filiorum procliuiores in amore esse matres; ideoque celauit eam non ambigens impleri debere quod iubet deus, ut hoc exemplo doceremur omni cura dei facere mandata.

Si enim fidelissimus Abraham in re tam graui et aspera oboediens inuenitur, quanto magis nos, quibus illa praecipiuntur quae possunt portari! o fides deo dicata et spes in domino firma, quae tam cara et suauis est, ut parentum ac filiorum affectibus praeponatur dicente scriptura: gustate et uidete, quam suauis est dominus!

Patriarcha autem noster, fidelissimus Abraham, quia profeta erat, scit quid sequi deberet. ideo secundum quod dominus nunc dixit, tunc ille fecit, ut filio quamuis carissimo deum in dilectione praeferret dicente domino: si quia diligit [*](4 cf. Gen. 22, 1. 2 7 cf. Gen. 4, 15 21 Ps. SS, 9 26 Matth. 10, 87 ) [*](8 in] ad CNX aenisse X 4 nasceretar (corr.) C 5 umquam MCNX nec] ne (corr.) C nec (e in ras.) N rei] re N 6 nec] et nec MCFGB dispntat an] dispatatam NX deberet P debet A (corr. deberet) pariddiam P 9 Basciperent CNX 10 iudicem N in om. M 11 nt] et CNX 12 indicabit C dictioni GA 13 procruores C 15 exemplum P doceremus X 17 re] ae X 18 ob edens (corr. mS) C nos om. (add. m3 s. I.) C 21 effectibus (corr.) C 24 scit] aicut P 25 filium X carissimum GA deo GA )

Magna dilectio est, fratres dilectissimi, omnipotentis dei erga genus humanum, quae intellecta quidem perducit ad regna caelestia, non intellecta autem deducit ad inferos. deus enim beneficium suum gratum uult esse et fructiferum, ut et nobis proficiat et illum misereri delectet.

Igitur quoniam bonus est et omnes homines saluos uult fieri, exemplum nobis iustitiae in Iob famulum suum demonstrauit, sicut praesens lectio contestatur, quod secuti et malo carere et ad bonum uenire possimus non solum a poena liberi, sed et remunerati.

Quam ergo admirabilis est sanctissimus Iob, qui ante legem litteris editam operibus suis exemplar legis ostendit nulla in hac causa alicuius documenta addiscens, sed natura ipsa duce, cui deus iustitiae semina naturaliter inesse decreuit, creatori reuerentiam pia deuotione seruauit!

Quanta igitur laude dignus est et quibus uerbis facta eius debeant extolli, cui neque ante legem neque post legem parem possumus inuenire? quamuis si quis posset gesta eius mirari, non iam cum eo conferendus erat neque ei similis iure [*]( 3 cf. Grn. 22, 8 14) of. I Tim. 2, 4 ) [*]( 2 patriarcha] posl hoc uerbum deest F usque ad p. 356, 22 5 dilectio] •••ffectio P dilectissimi] karissimi P 8 benificium C et GIt. OM. X 9 dilectet CNX 10 igitnx] igitur delectet (delectet rrag.) M homines OtM. Jf nnl M 11 eiemplntn] ut eieraplum P 12 ricnti OA 13 possemns N, E (corr.), B liberari M 14 remonerati (eorr. m. rec. remnnerari) M rerannerari X 15 quem (corr.) N 16 litteris legem P 18 cui] cuius M aemina natnraliter] aeminatnr aliter NX 20 dig>**nus M 22 possum (lacuna 4 lite.) venire M possumus] possimns N 23 imitari P cui afoentitur Tumer ) [*]( 23* )

Qui tantum potuit mereri, cui tale testimonium dominus perhibet, nisi huic, qui non imitator inuenitur, sed auctor eorum quae gessit? unde et uerus dei cultor adseritur. nulla enim potest simulatio commenticiae ueritatis in eo uideri, qui ante se non habet talem. omnis enim qui fingit, hoc fingit quod cernitur imitari.

Et his tamen omnibus adhuc potiora sunt quae dicantur. in his enim laudibus nulla probamenta tribulationum fuerunt, sed propositum deo dicatum in exercitio et obseruationibus constitutum, quod quia ad coronam meritorum temtatori non uisum est plenum, petit ut permitteretur ei diuersis temtationibus probare eius iustitiam, ut in multis constrictus alicubi haereret et posset modum excedere, quia ad hoc solent peccantibus diuersae poenae inferri, ut, quia nemo omnia potest ferre tormenta, aliquod illorum eliciat ei ueritatis confessionem.