Expositio Psalmi CXVIII

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Quinta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 62). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1913.

lex per occulta mysteria nuntiat Christum, non facie ad faciem demonstrauit, sicut euangelium demonstrauit. in ipso enim facie ad faciem loquebatur. licet in euangelio homo natus ex uirgine apparuerit, uerbum autem se per opera demonstrauerit. et fortasse hoc declaratum sit Moysi, quod populus Iudaeorum moriturus esset, eo quod facie ad faciem Christum uidisset et non credidisset. quod si ad legem referas, etiam legis finis Christus secundum illud apostolicum: finis enim Christus est secundum legem omni credenti et mortua est legis [*]( 3 ) interpretatio corporalis, ubi dominus Christus Iesus spiritalem eius gratiam demonstrauit. uel certe quia omnes, qui Christum induimus et baptizati in Christo sumus, mortui sumus peccato, quia uiuentes legis uinculis tenebamur. ubi autem in Christo mortui [*]( 5 Ps. 118,57 6cf. Rom. 7,14 9*Ps. 118, 58 13*Ex. 33, 20 17 cf. Ex, 33,11 22*Rom. 10,4 25 cf. Gal. 3,27. Rom. 6,2—3 ) [*]( 2 innobilitatem 0 4 homini N se om. GMm1PRm1 ipse se Mm2a qui OPll 9 qui] in quo 0 deprecabor codd. av, correxi 10 domine om. R 13 sit] est AOR 14 haec NT intellegimus AR 15 nuntiauit MNTa non] add. autem u 16 pr. demonstrat Ov 17 in] de NT 18 se perj semper AR 20 eo scripsi et AGMNPBTav, om. 0 quodj cum 0 21 finis legis av finis] add. est 0 Christns] add. est av 22 est Christus MOPa 23 interpretatio legis N 24 dominus om. P iesus christus 0 25 eius gratiaml ei gloriam a 26 induimus Mm2N uidimus eet. av alt. sumus] fuimus AR quia] et N, eras. M )

160
sumus, mortificati utique sumus legi per corpus Christi, ut simus alterius qui ex mortuis resurrexit. sed hoc mysticum est.

Morale autem historiae ueteris facit nos meminisse debere quae est de sancto Moyse, qui rogauit deum, ut se demonstraret ei deus et facie ad faciem eum uideret. norat utique sanctus uates domini, quod inuisibilem deum facie ad faciem uidere non posset. sed mensuram supergreditur sancta deuotio et putauit deo etiam

hoc esse possibile, ut corporeis oculis faceret id quod est incorporeum conprehendi. non reprehensibilis hic error, sed etiam grata cupiditas atque inexplebilis, quod dominum suum uelut manu tenere et obtutu oculorum uidere cupiebat. sciebat ad imaginem et similitudinem dei factum esse hominem. quando enim electus a domino est ad populum liberandum, impletus est spiritu sapientiae, uiderat angelum illum et faciem eius in gloria. denique fulgente eius lumine pauefactus est et uidit rubum uri et non exuri. uisum coepit fulgoremque mirari:

accessit cupiditate et gratia prouocatus, ut diligentius fulgorem illum in rubo consideraret. itaque si tantum accepit ardorem, tantam subiit cupiditatem, cum angelum uidisset in flamma ignis de rubo, ut, licet pauore adprehensus considerare non auderet, considerare tamen uellet, quanto magis domini uultum corporaliter uidere desiderabat, dicens intra se uultum illum plenum lucis, plenum gloriae, plenum uirtutis, plenum diuinitatis! non possum plus dicere uel sentire de deo: cum enim consummauerit homo, incipit. et cum finierit, tunc aporiabitur, ut scriptum est, quia inconprehensibilis est dei aeterna maiestas. [*]( 1 ct Rom. 7,4 4 cf. Ex. 33,13 11 cf. Gen. 1, 26 12 ci Ex. 3, 2-3 23*Eccli. 18, 7 (6) ) [*]( 3 facti A. 5 deus om. a et] add. ut v 6 quo AT inulsibilis deus M facie-I et om. N uideri M possit GMmlPRmla 7 deuotio sancta mensuram supergreditur au super graditur 0 9 non] add. est MNOPRv 10 teneret APR 11 pr. et mn. 0 optutu N sciebat] adtl. enim Ma 12 domino] adtl. deo av 15 uisu cOOd. praeter 0, a cepit a 16 fulgorem quem AMNPRTa miratus Gm2Tm2a 18 tantam] tantum OPml 19 flama P 23 uelit Gm1MNPRm1α uultum domini GMav 22 diuinitatis] add. quem esse dicam a 23 plus possum GMav 24 homo] add. tunc Oav incipiet 0 25 aperietur Gm2Mm2 apporiabitur 0 aporietur a )

161