Explanatio Psalmorum XII

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Sexta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 64). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1919

Hic igitur est qui potest dicere: i n t e inimico s n ostros uentilabimus. . quid est \'uentilare\' ? dedit dominus cornua pluribus animantibus, ut possint se a ferarum incursione defendere. ideoque et bos leoni frequenter resistit, ursum proterit; ceruus quoque, quamuis sit pauidus, tamen et ipse cornibus se tuetur, aries quoque arietat lupum. ergo ea quae cornua habent animalia uentilare dicuntur. sed homo cornua non habet: quomodo ergo 30 [*](1 cf. I Ioh. 3, 2 4 cf. Rom. 4, 1-6. 5, 1 5 Ps. 43, 5 12 *Ex. 20, 2 14 Ioh. 20, 28 18 cf. Ioh. 14, 2 21 d. Eph. 2, 8-9 24 *Ps. 43, 6 ) [*]( 8 regnum dei F 10 crimine] add. nec DEm2F quis autem] quicumque BfJ 11 exibet DF pietatis] aetatis B aetates Cml 13 euidentiam Cm2 indicia om. EC, cf. Explan. ps. 47, cap. 3 16 salutis Bml 19 hominum] homines Eml hominis fJ non — 20 homini om. a 21 quam ex Fml queritur A 25 uenti!auimus B, add. cornu Cv uentilare] add. cornu Cv )

273
uentilat?

unde uide scriptura quid dicat: in t e, inquit, i n imicos nostros uentilabimus. cornu nostrum es tu, domine Iesu, et ideo, sicut non in brachio nostro praesumimus, ita non in cornibus nostris uentilandi habemus praesidium, sed in Christo. habet enim fides cornua sua, quae mutuatur a Christo. siquidem non otiose in benedictionibus Moysi legimus: qui est uisus in rubo ueniat super caput Ioseph et super uerticem eius glorificatus inter fratres suos primogenitus. tauri decus [species] psius, cornua unicornui cornua ipsius; in ipsis gentes uentilabit simul usque ad extremum terrae. haec decem miliaEphraem et haec milia Manasse.

quis est in rubo usus Moysi nisi primogenitus dei filius, qui ait: ego sum deus patrum tuorum, deus Abraham, deus Isaac, deus Iacob? ideo se demonstrauit humanis aspectibus, quia uenturus erat, ut ab omnibus uideretur. ideo rubus urebatur et non exurebatur, quia terram istam, quae nobis spinas germinabat et sentes, disponebat urere per continentiae disciplinam. quam consumere per mortis aerumnam. unde dicit propheta: ure renesmeos etcormeu m.

reuelauit ergo futurum quoddam corporei spiendons mdicium, quo per resurrectionem caro ista fulgeret. quid enim significabat ignis innoxius nisi lumina resurgentium ? unde praesumpsit apostolus dicere, quia, sicut stella a stella differt in claritate, ita et resurrectio mortuorum. hic ergo, inquit, ueniat super caput tribus Ioseph, ut exaltet caput populi sui, ueniat etiam super uerticem, ut uerticem capilli perambulet amputaturus superflua delictorum, sanctificaturus ornamenta uirtutum. [*]( 1 *Ps. 43, 6 6 *Deut. 33, 16—17 14 *Ex. 3, 6 17 cf. Ex. 3, 2 18 cf. Gen. 3, 18 20 Ps. 25, 2 23 cf. I Cor. 15, 41-42 ) [*]( 1 inquit om. DP 2 uentilauimus BC, add. cornu Cu 3 et] sed BF 4 non] nec av 5 mutatur A 6 legemus Fml uisus est BEav uisus in rubo est DP 9 species deleui (ro xdAAog LXX); c/. cap. 17 init. 19 init. 43 tztr. Expos. ps. 118, tractat. 7, cap. 5 11 uentilauit BCml 12 ephrem « effrem £ (a) 13mannasse £ est om. b moisi D 15 habraham A abraam P ysaac CF 18 disponebatur aere B 20 renos Aml 21 quoddam futurum fJ ) [*]( LXIV: Ambroe. pars 6. PEtschenig ) [*]( 18 )

274