Explanatio Psalmorum XII

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Sexta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 64). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1919

Quodsi \'palaestas\' accipimus \'dies\', ex nomine intellegimus plenos certaminis et laboris, quoniam palaestae luctatoies in agone dicuntur qui luctantur ad coronam. ergo quia et nobis lucta non solum aduersus carnem et sanguinem est, sed et aduersus spiritalia nequitiae in caelestibus, dies nostri;

hoc est uitae istius, in labore sunt et dolore. unde et m posterioribus ait: anni nostri sicut aranea meditabantur. dies annorum nostrorum in ipsis septuaginta anni, si autem in potentatibus, octoginta anni, et plurimum [*](1 *Ps. 38,6 4cf. Rom. 6,6 6 cf. Ioh. 8, 56 7 *Ps. 117, 24 0 cf. Ps. 117, 27 11 cf. Esai. 65, 17 12 cf. Apoc. 21, 1 . 22, o . 21, 23 18 cf. Eph. 6, 12 21 *Ps. 83, 9-10 ) [*]( 1 inquid B, om. v 2 palestras DmlF 3 accepimus BmlC acceperimus fJ 4 exauctos Cml 5 crud est BO praeteritai, add. et C 6enim om. fJ habraam A habraham B abraam F 7 hec F haec a quae C quam fia 8 (a fJa 9 dominus deus BOfJ 10 nouuam C lucem] add. in Bm2Cau reformans (ans in ras. m2) C 11 dei om. a dicet BCml, om. fla erit mihi] et erit inquit pa 13 dominus] add. illum F 14 desiderauit Cml 16 palestras Dm2F accepimus Fml 17 palestre DmlF ! 18 dicurtui- ia agone Fml 19 sed etiam BCfia 21 post dolore add. hoc est in labore uitae istius (uit. ist. in lab. B) ABml alt. et om. fJ ait] ut B 22 meditabuntur ACm2(iav 23 annis a )

199
eorum labor et dolor. unde et apostolus Paulus abundantius ceteris apostolis laborauit, ut legitime certando ad coronam quam cuperet perueniret.

Sed tamen, quia et architectorum mensurae palaestae dici feruntur, quibus ad structurae numerum uel modum spatii colligendum aedificia metiuntur locumque eum, in quo aedificia sunt locanda, et quia per Esaiam locutus est deus: quis mensus est manu aquam et caelum palmo et uniuersam terram clausa manu? quis statuit montes in statera?, uideamus, ne forte hic sensus hoc sermone sit colligendus, eo quod cognitos dies omnium habeat deus, cui nihil inmensum sit, qui omnia mensura quadam suae scientiae comprehendat, nihilque ei sit inaestimabile, nihil inexaminatum atque inenumerabile, qui ait: sed et capilli capitis uestri omnes numerati sunt.

hoc ergo dicit propheta: ecce nouisti dies meos, non te praetereunt cotidiani actus mei, peccata mea ante oculos tuos posuisti et ideo sui stantia mea tamquam nihil ante t e. quid enim est homo nisi quia memor eius es? h o mo uanitati similis factus est, homo in peccato et, si aliquid habeat probitatis atque uirtutis, recte ceteris terrenis animantibus antefertur et in conspectu animalium quibus est praepositus antecellit, in conspectu autem dei tamquam nihil est eius substantia. unde et alibi ait: quoniam non iustificabitur in conspectu tuo omnis homo uiuens, quod Symmachus manifestius expressit dicens: et uita mea tamquam nihil ante te. [*]( 1 cf. II Tirn. 2, 5 7 *Esai. 40,12 14Luc. 12,7 17 ♦Ps. 38, 6 18 cf. Ps. 8, 5 Ps. 143, 4 23 *Ps. 142, 2 23 Symmachus Ps. 38, 6 ) [*]( 1 alt. et om. {l Paulus om. DF habundantius a 4 architecthorum D palaestrae v 6 eorum Cml 7 quia om. a esayam B ysai (-y- C) am OfJ quis] quia DF 8 caelo Cml 9 qui BC in om. av 11 eo om. a cognitus Bml nihil] ald. omnium C 12 qui] quod Cm1$13 sit om. BCft a:{. nihil — inenumerabile om. a innumerabile au 14 capitis om. fl 16 actus mei cotidiani C 17.26 nihilum flav 18 homo] aid. licet a 19 et Qrn. a 24 ominis F 25 symachus AB simachus (i )

200

Sunt autem qui breues putant dies. dictos, quia Symmachus ont{}ap,à<; posuit. ont{}aĮJ:q autem palmus est et quia palmo mensus dicitur deus caelum - palma autem uel palmus portio manus est metientis et aliquid comprehendentis —, ideo tamquam breues dies aestimant nuncupatos, cum cognitio dei per mensuram, ut supra diximus, possit intellegi, caelestis autem ista cognitio, ut ad mensuram facta sint omnia. non ergo breues, sed magni dies prophetae possunt intellegi quos deus mensus est palmo, quo mensus est caelum.