De Joseph

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Altera, (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.2). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1897.

Sanctorum uita ceteris norma uiuendi est, ideoque digestam [*]( 483 AB ) plenius accipimus seriem scripturarum, ut dum Abraham, Isaac et Iacob ceterosque iustos legendo cognoscimus, uelut quendam nobis innocentiae tramitem eorum uirtute reseratum enitentibus uestigiis persequamur. de quibus mihi cum frequens tractatus fuerit, hodie sancti Ioseph historia occurrit. in quo cum plurima fuerint genera uirtutum, tum praecipue insigne effulsit castimoniae. iustum est igitur ut, cum in Abraham [*]( C ) didiceritis inpigram fidei deuotionem, in Isaac sincerae mentis puritatem, in Iacob singularem animi laborumque patientiam, ex illa generalitate uirtutum in ipsas species disciplinarum intendatis animum. nam licet illa diffusiora, tamen ista expressiora sunt eoque facilius mentem penetrant quo magis circumscripta ac determinata sunt. [*]( INC. DE IOSEPH LIBER •I• LEGE FILIX IN XPO IHU Mo NOSTRO B INCIPIT LIBER PRIMUS BEATI AMB DE IOSEPH P INCIPIT EIUSDE LIIi PRIM\' DE IOSEPH F INCIPIT LIB PRIMUS SCI AMBROSII DE PATRIARCHIS Px INCIPIT LIBER PRIMUS DE IOSEPH 0 INCIPIT (h. VII add. u\', TRACTATUS SCI AMBROSII EPISCOPI D, LIBER EIUSDEM T, LIBER E) DE SCt) IOSEPH PATRIARCHA (PATRIARCHA om. D)ND INCIPT BEATI AMBROSII EPI MEDIOLANENSIS DE IOSEPH V 2 accepimus N (accepimus u\') V series 21\' (s alt. eras) serie uxE 2 et 9 isac B 4 uirtute eorum N reseratum P (re s. u. m2) 5 imitantibus NV proy sequamur WilE com P 6 ioseph mihi T historia P (h postea add.) 7 fuerint B (n «. u.) tum om. N 8 iustum estum ęşţ B 9 didiceritis B (di pr. ex de) P (di pr. ex du) fidei om. P ml (in mg. add. m2) 12 illa sint W (sint s. u. m. ant.) 91xE in (eras.) ista P 13 eoque NV et quae BP\'0 et quae eo P (eo s. ft. m2) D et Fx penetrent P (ent ex ant m2) P\'D 14 sint BPx0 )

Sit igitur nobis propositus sanctus Ioseph tamquam speculum [*]( D ) castitatis. in eius enim moribus, in eius actibus lucet pudicitia et quidam splendet castimoniae comes nitor gratiae. unde etiam a parentibus plus quam ceteri filii diligebatur. sed ea res inuidiae fuit, quod silentio praetereundum non fuit.

hinc ergo argumentum totius historiae processit, simul [*]( 484 A ) ut cognoscamus perfectum uirum non moueri ulciscendi doloris iniuria nec malorum rependere uicem. unde et Dauid ait: si reddidi retribuentibus mihi mala. quid autem esset quo praeferri Ioseph mereretur ceteris, si aut laedentes laesisset aut diligentes dilexisset? hoc enim plerique faciunt. sed illud mirabile, si diligas inimicum tuum, quod saluator docet. iure ergo mirandus qui hoc fecit ante euangelium, ut laesus parceret, adpetitus ignosceret, uenditus non referret [*]( B ) iniuriam, sed gratiam pro contumelia solueret, quod post euangelium omnes didicimus et seruare non possumus.

discamus ergo et sanctorum inuidiam, ut imitemur patientiam, et cognoscamus illos non naturae praestantioris fuisse, sed obseruationis nec uitia nescisse, sed emendasse. quodsi inuidia etiam sanctos adussit, quanto magis cauendum est ne inflammet peccatores?

Instruimur igitur qualis esse debeat affectus parentum [*]( C ) filiorumque gratia. amare liberos dulce et inpensius amare [*]( D ) praedulce, sed frequenter amor ipse patrius, nisi moderationem teneat, nocet liberis, si aut nimia indulgentia dilectum resoluat [*]( 9 Psalm. VII 5 12 Matth. 5, 44 ) [*]( 1 iosep B (saepe) 2 pudicitiae PD 4 filii P (i tert. 8. u.) 5 set P y (m2 sed) praetereundem P 6 ergo in ras. P enim NV praecessit IIO 7 ulciscendae dolore inuidiae N ulciscendi dolore iniuriae V, fort. ulciscendae dolore iniuriae 9 dicit T reddiderim V 11 dilixisset B 13 ergj om. P\' facit BP fecit 0 (e m2 ex a) 15 contumilia B (corr. ml) 16 sed seruare V discamus P (s pr. 8. u.) 17 imitemur B (ur 8. u. m2) 18 praestantiores B (corr. m3) P (corr. ml) set P (sed m2) 19 scisse BPPxD nescisse 0 (ne m2 8. tt.) 22 instruimur P (instru ex initu) 25 autem P (em eras.) dilectum VP\'\'U\'\'O delictum cet. )

aut praelatione unius ceteros ab adfectu germanitatis auertat. plus adquiritur filio, cui fratrum adquiritur amor. haec [*]( 483 A ) praeclarior munificentia patrum. haec ditior hereditas filiorum. iungat liberos aequalis gratia, quos iuncxit aequalis natura. lucrum pietas nescit pecuniae, in quo pietatis dispendium est. quid miraris si propter fundum aut domum oriuntur inter fratres iurgia, quando propter tunicam inter Iacob sancti filios exarsit inuidia ?

quid ergo ? reprehendendus Iacob, quia praeferebat unum ceteris ? sed nec libertatem possumus auferre parentibus, ne eos plus diligant quos plus credant mereri. [*]( B ) nec filiis resecare debemus studium plus placendi. denique et Iacob illum plus amabat, in quo maiora uirtutum insignia praeuidebat, ut non tam filium pater praetulisse uideatur quam propheta mysterium, meritoque uariam tunicam fecit ei, quo significaret eum diuersarum uirtutum amictu fratribus praeferendum.

Denique in puero adhuc refulsit diuina gratia, siquidem somniauit quod, cum alligasset, ut sibi uidebatur per uisum, [*]( C ) manipulos cum fratribus suis, surrexerit manipulus eius et steterit erectus, conuersi autem fratrum manipuli adorauerint manipulum suum. in quo utique futura domini Iesu resurrectio reuelata est. quem et Hierosolymis cum uidissent, undecim adorauere discipuli et omnes sancti, cum resurrexerint, adorabunt fructus honorum operum praeferentes, sicut scriptum est: uenientes autem ueni ent cum exultatione tollentes manipulos suos. unde fratres, licet somnii fidem per inui- [*](D ) diam derogarent, interpretationem tamen eius propriis [*]( 17 Gen. 87, 6 sqq. 22 Matth. 28, 16 sq. 25 Psalm. CXXV 6 ) [*]( 1 aduertat P (d eras.) 2 amor acquiritur WE 3 hereditaa B (re 8. u. m2) 4 iuncxit B iunxit cet. 6 auriuntur B (corr. m2) hauriuntur P (corr. m2) 10 credunt ST (u m2 ex a) WE 14 profaeta B 16 praeferendum ... gratia in mg. inf. P 18 alligasset B (i ex e m3) 19 surrexit et 20 stetit PV 20 adorauerint N\' adorauerunt cet. 21 dni ihu futura resurrectio N 22 hierosolymis V hierusolimis B hierosolimis P (v 8. o pr. m2) cet. uidissent B (n 8. u) 24 fructum (om. operum) Px proferentes 9T (ro m2 in ras.) %xE 25 portantes NO )

sermonibus exprimentes responderunt ei: numquid regnando regnaturus es nobis aut dominando dominaturus es nobis? regem enim uenturum uisio illa significabat, quem omnis caro generis humani inflexo adoraret genu.

uidit autem aliud somnium et narrauit illud patri suo et fratribus, eo quod sol et luna et undecim stellae adorarent eum. unde obiurgauit illum pater eius dicens: quid ergo erit [*]( EI ) hoc uisum, quod somniasti? numquid uenientes ego et mater tua et fratres tui adorabimus te super terram? quis est ille quem parentes et fratres adorauerunt super terram nisi Christus Iesus, quando eum Ioseph et mater. cum discipulis adorabant, deum uerum in illo corpore confitentes, de quo solo dictum est: laudate eum, sol et luna; laudate eum, omnes stellae et lumen? obiurgatio autem patris quid significat nisi duritiam populi Istrahel, ex[*]( F ) quibus Christus secundum carnem, quem hodieque deum esse non credunt nec uolunt adorare quasi dominum, quia ex se, natum esse cognoscunt? audiunt itaque responsa eius, et non intellegunt: legunt ipsi quod eum sol et luna laudant, sed nolunt credere dictum esse de Christo. itaque Iacob typo fallitur alieno, sed suo amore non fallitur. pietas in eo paterna non deerrat, sed erraturae plebis adfectus exprimitur.

Non ergo tanto somnio patriarcha non credidit, qui utrumque [*]( 4n3 AB ) pariter gemino prophetabat oraculo, ut et personam iusti repraesentaret et populi, quod dei filius uenturus esset in [*]( 1 Gen. 37. 8 4 Philipp. 2. 10 5 Gen. 37, 9 7 Gen. 37, 10 11 Matth. 14, 33 13 Psalm. CXXXXVIII 3 ) [*]( 3 signabat N\'V 4 omnis B (i ex e) infleio P (0 ex u) 5 alium B aliut P (aliud corr. ml) fratribus suis NVD 10 quis ex quid P adorauerint Bux et ml 91\' (adorauerunt m2) 11 xpm ihm B xps et (et eras.) ihsaihs xps 0 ioseph et maria U\'TV maria et ioseph WilE 12 adorauerant N\' uerum esse 91\' (csse s. u. m2) WE confidentes 91\' (corr. m2) UxE 14 stellae B (o pr. ex i) 15 israhel BPx isrt cet. 17 dffi P 18 et IIDO sed NV 19 laudent NV 21 amare B (cotT. m3) 22 deerrat scripsi deerat IIO errat NVD 24 profetabat B )

terras, qui et diligeretur a iustis et negaretur a perfidis. uidebat igitur futurae incarnationis mysteria, qui filium mittebat ad fratres, ut uideret si recte sunt oues. quas oues deus in illo iam tunc patriarchae studio requirebat nisi eas, de quibus ipse dominus Iesus in euangelio dixit: non ueni nisi ad [*]( C ) oues perditas domus Istrahel? et misit inquit in Sychem, quod interpretatione dicitur umerus siue dorsum, hoc est ad eos qui non conuerterentur ad dominum, sed fugientes a facie eius se auerterent, quod est proprie peccatoris; exiit enim Cain a facie dei, et propheta dicit: pones eos dorsum. iustus autem non se auertit a domino, sed occurrit dicens: oculi mei semper ad dominum. et Esaias dicenti domino: quem mittam? sponte se obtulit dicens: ecce ego. et Symeon expectauit, ut uideret Christum [*]( D ) dominum, et, posteaquam uidit, quoniam remissorem peccatorum et totius mundi uiderat redemptorem, quasi leuatus a peccato poposcit usu carnis huius absolui dicens: nunc dimitte, domine, seruum tuum, quoniam uiderunt oculi mei salutare tuum. et Zacchaeus hinc primum suae praerogatiuam commendationis inuenit, quod in arborem, ut Christum uideret. ascendit. ergo Ioseph a patre est missus ad [*]( 3 Gen. 37, 14 5 Matth. 15, 24 6 Gen. 37, 14 7 Philo quod det. pot. inaid. 4 (I 193, 17 M.) 10 Gen. 4, 16 Psalm. XX 13 12 Psalm. XXIHI 15 13 Esai. 6, 8 sq. 14 Luc. 2, 25 et 29 sq. 19 Luc. 19, 4 ) [*]( 1 non negaretur B (non exp. m3) P (non exp.) Px (non eras.) necaretur N perfidis iudeis P 3 rectae BP deus om. XD 4 iam tunc ante in illo transponunt WET patriarcae B 5 Iesus om. WE 6 istrahel B israhel V israel P isri cet. 7 umeris P fv 8. i m2) 9 se P s. u. m2, unte a facie transponunt WE proprium P (um m2 ex e) DO 10 dni W (n exp.) Px0 profeta B 12 ad (d a. u. m2) P 13 eseias B (corr. m3) dicente VWE mittam P (am ex as) 14 simeon BPPx Ux expectabit B (corr. m31 15 domini ed. Rom. (TOV Χριστόν xoptoo), recte puto; cf. de bono mortis 2, 5 17 absoluit P (t eraa.) dimittis N et (in quo om. domine) V 18 tuum in pace WED quia D 19 zacceus B zacheus cet. 20 in B (n 8. u.) 21 missus est 21x )

fratres, ab illo magis patre, qui filio proprio non pepercit, sed E pro nobis omnibus tradidit eum, ab illo patre, de quo scriptum est: deus filium suum mittens in similitudinem carnis peccati.

Et errabat, inquit, Joseph, quia fratres suos inuenire non poterat. non inmerito errabat, qui quaerebat errantes; eos enim agnoscit dominus qui sunt ipsius. denique et Iesus fatigatus ex itenere sedebat super puteum. fatigabatur, qui non inueniebat dei populum, quem quaerebat; exierat [*]( F ) enim a facie domini. qui enim culpam sequitur exit a Christo. peccator exit. iustus intrat. denique Adam se peccator abscondit, iustus autem dicit: intret ratio mea in conspectu tuo.

inuenit autem fratres suos Ioseph in Dothaim, quod significat defectionem. ubi est enim nisi in defectione qui deum deserit? nec mirum si deficiebant qui non audiebant dicentem: uenite ad me omnes qui laboratis et onerati estis, et ego uos reficiam. uenit igitur Ioseph in Dothaim, et praeuiderunt illum de longe uenientem, antequam adpropiaret ad illos. et insaeuiebant, ut occiderent eum. mento longe erant qui erant in defectione et ideo insaeuiebant, quia iis non adpropiauerat Christus. nam si adpropiasset iis typus Christi, fratrem utique dilexissent; sed prope esse non [*]( 4^7 A ) poterant qui parricidium cogitabant. ecce inquit somniator [*](1 Rom. 8. 32 3 Rom. 8, 3 5 Gen. 37. 15 sq. 6 II Tim. 2. 19 8 Ioh. 4, 6 10 Gen. 4. 16 11 Gen. 3. 8 12 Psalm. LXXXVII 3 13 Gen. 37, 17 Philo quod det. pot. ins. 9 (196, 37) 15 Matth. 11, 28 17 Gen. 37. 18 23 Gen. 37, 19 sq. ) [*]( 1 proprio filio ND 2 nibis B (corr. m3) eum] illum P\'PxUxT 5 et... poterat om. P4 inquit ioseph quia fra P in ras. 8 itenere B itinere cet. supra NVPx 9 quia NVD et (a postea add.) 0 13 ioseph fratres suos VPaWE dotain B dothain P1 et (h s. ft.) Px quod ... 17 dothaim infra in mg. m2 P quod B (d s. u.) 17 dotaim B dothain Px 18 eum N adpropriaret B (r alt. exp.) P\' adpropinquaret T 20 insaeuiebant P (in s. 11. m2) 21 his libri si hi P (hi eras.) adpropriasset B et his no 23 inquiunt PxDT )

ille uenit. nunc ergo uenite occidamus illum. nonne haec uerba dicebant qui de parricidiali sacrilegio cogitabant, sicut Solomon de ipsis ait:

tollamus iustum, quia inu- ] tilis est nobis? et addiderunt in Genesi: et uidebimus quid erunt somnia eius. hoc scriptum est de Ioseph, conpletum est de Christo, quando Iudaei in eius passione [*]( B ) dixerunt: sirex Istrahel est, descendat nunc de cruce, et credimus ei. confidit in deum: liberet nunc eum, si uult eum. numquid et ipsi fratres tam impii, ut fratrem occiderent? et unde tantorum merita patriarcharum, ut lex tribus totius plebis eorum uocabulis designaret ? quomodo conueniunt pietatis nomina et sceleris insignia ? sic etiam isti typo populi, non animi sui uitio laborabant. inde omnis inuidia, inde parricidii meditatio: inuidia per figuram, pietas per adfectum.

Denique Ruben et ludas germanitatis pia iura seruantes [*]( c ) de manibus eorum liberare eum cupiebant, meritoque ludas paterna benedictione praefertur, cum dicitur ei: adorabunt te filii patris tui. catulus leonis Iuda et ipse expectatio gentium. quod utique soli conuenit Christo, [*]( 3 Sap. 2, 12 4 Gen. 37, 20 7 Matth. 27, 42 sq. 15 Gen. 37, 21 et 26 17 Gen. 49, 8-10 ) [*]( 1 uenite et 81x et (m2 ex uenit &) E eum NVD 2 parricidiali B parricidali cet. 3 de ipsis salomon W solomou B salemon E esaias V salomon cet. 5 proderunt 21\' m2 8. u. (ml ert, eras.) % \'E illius N 7 dicebant NV istrahel B (d ut uidetur eras.) isrf cet. 8 credamus V confidit B (i pr. ex e) deo FET dno V nunc om. P\' eum nunc DE 9 eum B (exp. m2) V (del. m2), om. cet. 10 patriarcarum B patriarcharum ... plebis om. V tribus om. ND 11 designaretur N 12 sed etiam iusti NVD 13 omnis B (i ex e) P (i ex e m2) 15 roben B (v s. o) 16 eorum 8. u. m2 P ceterorum NVplD eum liberare ND eum eripere Y 17 ei dicitur UxE 18 post Iuda haec sequuntur in V: ex germifi filius ascendisti. re cubans donnisti sicut leo et sicut catulus leonis. quis excitabit illum. alligans ad uitem pullum et ad palmitem pullum asinae sue. lauauit in uino stolam suam et in sanguine uuae amictum suum. & post aliquanta non deficiet princeps ex iuda-nec dux de femoribus eius donec ueniat cui repositQ g ipse erit VUx )

cui repositum fuit ut adoraretur a fratribus et expectaretur a gentibus, lauaret in uino stolam suam proprii corporis passione, quia carnem suam nulla peccati labe maculauit. [*]( D ) Aser quoque non utique sibi conuenire credebat Aser, pinguis eius panis et ipse Aser cum principibus. quid uero ipse Ioseph, cui dictum est: filius ampliandus meus Ioseph, filius ampliandus meus, zelatus filius meus, filius meus adulescentior, ad me reuertere, in quem consilium conferentes maledicebant, in quo benedictio praeualuit super benedictiones montium manentium et desideriis collium aeternorum, quem significari in se intellegebat nisi illum qui omnium merita [*]( E ) supereminens supra omnium desideria sanctorum inmensae teneret apicem potestatis, quem uoto nullus aequaret? conpensatur ergo in patriarchis inuidia per gratiam, qui et excusantur a culpa et reuelationis munere consecrantur. non enim tam culpabile est dixisse quae plebis sunt quam beatum uidisse quae Christi sunt. subierunt personam peccatoris populi, ut acciperent gratiam domini redemptoris. certe culpam aboleuit gratia, gratiam culpa non minuit.

et ut agnoscamus omne [*]( F ) hoc de populo et de domino Iesu esse mysterium, uenite [*]( 4 Gen. 49. 20 6 Gen. 49, 22 10 Gen. 49, 26 21 Gen. 37,27 ) [*]( 1 adoraretur B (ra ex re) adoretur P ipse adoraretur P4 2 lauaret B (u ex b) 3 passioneṃ̇ B passione 0 (e ex 8) 4 pinguia B (n 8. u.) 5 panis eius N\'V 6 meus ampliandus Ux E mens ampliandus 2* ampliatus V (om. meus ... ampliandus meus) 8 aduliscentior B adolescentior P (v s. o pr. m2) 10 benedictionis B (corr. m3) E (corr. ml) benedictionibus P (ibus m2 ex es) DO manentium et cm. P\' manentium om. T 11 desideria N 12 intellegebant PVP DOT 14 conpensantur B (n tert. del.) P (n tert. eras.) 15 patriarcis B et (chis m2) P eicussantur P (s pr. eras.) a 8. u. B 17 plebis P (s 8. u. m2) beatum P m2 NVD beata Pml cet. 18 subierint B (-unt corr.) Px2T 19 aboleuit P (a m2 ex o.) 20 cognoscamus Ux T 21 de alt. om. NV myBterium esse WE misterium PP\'f.\' )

inquit uendamus Ioseph Ismahelitis. quid interpretationis habet nomen Ioseph nisi quod diuinam gratiam [*]( 488 A ) significet et expressionem dei summi? quis igitur uenditur nisi ille qui, cum in forma dei esset, non rapinam arbitratus est esse se aequalem deo, sed semet ipsum exinaniuit formam serui accipiens? neque enim nos eum emissemus, nisi uendidissent eum sui. male uendiderunt, peius emerunt. uendiderunt negotiatoribus, bonum odorem emerunt a proditoribus; uendidit enim Iudas, emerunt Ismahelitae, qui significantur Latina interpretatione odio habentes deum suum. ideo alibi uiginti, alibi uiginti et quinque aureis, [*]( B ) alibi triginta inuenimus emptum Ioseph, quia non omnibus unius aestimatione pretii ualet Christus. aliis minus, aliis amplius. fides ementis incrementum est mercis. religiosiori pretiosior deus, peccatori pretiosior est redemptor. pluris et illi ualet qui plus habet gratiae. sed etiam cui multa donata sunt pluris ualet, quia cui plus remissum est plus diligit, sicut ipse dominus in euangelio pronuntiauit de illa muliere, quae super eius pedes effudit unguentum et lacrimis lauit et [*]( C ) capillis suis tersit et osculis siccauit, de qua ait ad Simonem: propter quod dico tibi: remissa sunt ei peccata eius multa, quoniam dilexit multum. cui autem minus dimittitur minus diligit. interdum diuersitates [*]( 1 Philo de Iosepho 6 (II 46, 7) 4 Philipp. 2, 6 sq. 9 Gen. 37, 25; cf. Matth. 26, 14; 27, 5 11 Gen. 37, 28 12 Matth. 26, 15 20 Luc. 7, 47 ) [*]( 1 ismahelitis B (he ex hi) 2 significet et om. P 3 et om. BPxO 4 formani B rapina P 7 eum alt. om. NV eum (add. m2) Cum (in mg. m2 • • i quem) Bui P eum quem sui 0 sui quem sui D 8 alieni peins 0 boni odoris NV 9 enim] eum PUxD emerunt eum D ismahilitae B 10 latine (om. interpretatione) P\' 11 XX. P XX. et V. P et om. V 12 XXX. BPU\' 15 pretiosior (pr.) est PxT pluris NV plus nDO 16 cui m2 in spatio uacuo P 17 plnres B et (corr. m2) P cui s, u. m2 P 18 illa (a ex e) P 19 lanit] rigauit P 20 qua (a ex o) P m2 91\' m. ant. 22 eius add. m2 P, om. N\'VPI 23 diuersitatis B (corr. m3) P (corr. m2) ) [*]( XXXII. Ambr. pan J. ) [*](6 )

pretii non solum quantitatis habent, sed etiam numeri expressionem, sicut habes de unguento, quod ad sepeliendum se dominus fusum esse memorauit, (ut) scriptum dicente Iuda: potuit hoc ueniri denariis trecentis, quo numero [*]( D ) non quantitatis, sed significatio crucis uidetur expressa. ita hic quoque diuersitas uel uiginti uel triginta. aureorum uel argenteorum habet uel geminatae uel trinitae perfectionis indicium. nam uiginti quinque aurei iubelaei, qui est remissionis numerus, significant pretiosissimam portionem. hic quoque, ut dominicae figuram passionis aduertas, ait ludas patriarcha: tradamus Ioseph Ismahelitis; manus autem nostrae non sint iniectae super eum. et bene superius dixerat: manus autem nolite inferre ei, quod [*]( E ) Iudaei in domini passione dixerunt: nobis non licet interficere quemquam, ut sermo Iesu inpleretur significans qua morte moriturus esset.

iam tunc ergo crucis futurae figurabatur insigne, simul et quod exutus est tunica, id est carne, quam adsumpsit, exutus est decora diuersitate uirtutum. ergo tunica eius, id est caro, non diuinitas cruentata est et indumentum ei carnis, non inmortalitatem uitae auferre potuerunt. hanc tunicam Iudaeicae bestiae cruentauerunt, illae de [*]( F ) [*]( 2 Matth. 26, 12 6 Marc. 14, 5 Ioh. 12, 5 8 Leuit. 25,10 11 Gen. 37, 27 13 Gen. 37, 22 14 Ioh. 18, 31 17 Gen. 37, 23 Ioh. 19, 23 ) [*]( 2 habis B (corr. m3) scriptum habes P\' ungento P (co-rr. m2) Px 3 ut stlppleui. sicut T scriptum BPVPxDO scriptum est T scriptura N\'. om. P\' 4 ueniri BVOT uenire P (re ex, ri m2) N\' uenundari PPxD CCC BP 5 quantitas NJ Ix 6 XX uel XXX BPH\'P\'D 7 trinitae B trinitate P et (-tp) V trinjtate 0 (in mg. m2 triplicate) de trinitate 31\' (del. et s. acr. m2 triplicate; in mg. m. ant. 1 triplicatel T (in quo antea de geminitate) triplicatae cet.; intactum reliqui trinitae. nam alienum non est a uero uerbum trinire extitisse 8 iobelei B (r a. 0) iubilei %xE iubelei cet. 10 passionis figuram P\' 11 Iosephl eum Y ismaelitis B (e ex i m3) 12 non sint nostrae intintinctae Jx 13 illi NVD 17 praefigurabatur ND tunica VET 18 caruS JVrF decoraiji B decori NVPx 19 tunica?4 B 21 hanc (m2 ex hoc) P iudaeicae B (e pr. del.) iadaicae U\' (a pr. m2 in ras.) 0 (a pr. ex e) cet. )

quibus dicit:

ecce ego mitto uos sicut agnos inter 5 lupos. quod autem lacus siccus erat, quid mirum si Iudaeorum lacus aquam non habet, qui dereliquerunt fontem aquae [*]( 489 A ) uiuae et fecerunt sibi contritos lacus ? et ut scias uerum hoc esse mysterium, ipse de se dominus ait: posuerunt me in lacu inferiori, in tenebris et in umbra mortis.

Illi igitur emunt Christum, qui bonos odores deferunt, thymiama, quo adolent altaria piae mentis, unde et Dauid graece ait: ϰαευϑυνϑήω tj προσευχή μου ὡς OO(itajia evcoitt<Sv 500, resinam quoque, qua marmora confracta sociantur. est resina spiritalis, quae fracturam animae tuae solidet et diuulsa [*]( B ) conectat, resoluta constringat. haec enim spiritalis resina conroborat et quaedam conminuta animae membra conponit, ut sine offensione socientur. denique Hieremias hanc quaerit, ut Babyloniam curet sanare, si possit, dicens: accipite resinam conruptioni eius, si quo modo sanabitur. curauimus Babyloniam, nec sanata est. non est sanata synagoga, quia resina ista migrauit ad ecclesiam. ideo ex Galaad ueniebant negotiatores, hoc est de possessione uel [*]( c ) [*]( 1 Luc. 10, 3 2 Gen. 37, 24 3 Hier. 2. 13 5 Pealm. LXXXVII 7 7 II Cor. 2, 15 8 Gen. 37, 25 9 Psalm. CXXXX 2 10 Gen. 37, 25 15 Hier. 28 (51), 8 sq. 19 Gen. 37, 25 Philo Legg. alleg. III 6 (I 91, 13) ) [*]( 3 quo (m2 ex qui) P 4 lacus contritos NVD 6 tenebrosis VPxE 7 bonos odores P (8. ras.) boni odoris Wm2 WET 8 tymiama lJPPxOT et ml P tymiamatis Pm2 D timiama it\' thimiama %x quo (m2 ex quod) P quod P\' piae B (a s. u.) dauit B dauit ex diuuid m2 in spatio uacuo P 9 KATGyEyN BPx et ml P catei. ein P in mg. m2 D kaτΕyΝ P\' KaΘeΝωΝΗ⌠aΝΠΡωCeΥΧΗΜωΥωΥCTHMIA- MANeNaΠΗΟCωΥU\' et (in quibus — eNANHOCooy) W\'E KeENONH- ΤΑΠΠΡΟCeyXHMOyOCΤΗΜΙΑΝΕΝΑΠΝΗCOY T KaTeyOTNBh- ΤωΗΠpOCeΥ̇ΧΗΜΟΥ̇ωΕΘΥ̇uauaΕΝωΙΙΙΟΗCΟΥ̇.1 quod latin diciturdirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo V 11 sqq. risina B (corr. m3) fracturam BPPx0 fracturas D (as ex am) NVP\' deunlsa BPx et (di ex de) P 12 et soluta N\'D 14 quaerit resinam yYD 15 babilloniam BP/O et sanare P (s. sanare ras.) D 17 babyUoniam B et (1 pr. exp.) P et sanata est N\' et sanata non est T ) [*]( 6* )

incolatu testimonii merces suas ad ecclesiam transferentes, ut gentium peccata resina ista curaret. de quibus dicitur: conualescite, manus dimissae et genua dissoluta. fides sincera resina est. hanc adhibebat Petrus, cum diceret clodo: in nomine Iesu Christi Nazaraei surge et ambula. meritoque surrexit et ambulauit. hanc habebat, cum diceret paralytico: Aeneas, sanat te dominus lesus: surge et sterne tibi. et surrexit et strauit sibi. hanc habebat, cum diceret mortuae: surge in nomine [*]( D ) domini nostri Iesu Christi. et defuncta surrexit. huius resinae temperamento lapides illi, de quibus potens est deus resuscitare filios Abrahae, conpaginantur. huius resinae medi camento claudus erigitur, paralyticus reformatur, mortua resuscitatur.

illud quoque quod haedi sanguine respersernnt tunicam eius uidetur significare, quoniam falsis testimoniis adpetentes in inuidiam deduxere peccati omnium peccata donantem. nobis agnus est, illis haedus. nobis agnus dei [*]( E ) occisus est, quibus abstulit peccata mundi: illis haedus, quorum aceruauit errores, delicta cumulauit. ideoque ait: inplete mensuram patruum uestrorum.meritoquelaeob posteritatis suae deplorans dispendia quasi pater filium flebat [*]( 3 Esai. 35, 3 5 Act. 3, 6 sq. 7 Act. 9, 34 9 Act. 9. 40 11 Matth. 3, 9 14 Gen. 37, 31 15 Matth. 26, 60 sq. 17 Ioh. 1, 29 Exod. 12, 4 sq. 20 Matth. 23, 32 21 Gen. 37, 34 ) [*]( 3 demissae PxDO discussae N resolutae V 5 clodo BO claudo cet. ihu m2 ex ihm B Christi om. NV nazarei B et ml P nazorei V nazareni P m2 cet. 7 paralytico BVEO paralitico eet. aeneas BV et ml P aenea P m2 cet. sanat BPVPx sanet U\' (e ex a m2) cet. 8 ihs ips P\'DT 9 mortuae thabitha V 10 nostri om. N\'DO Christi om. ND 11 dns N\'O 12 abraae B medicamento B (i ex e) 13 paralyticus BVJEO paraliticus cet. 14 aedi BP\'Ux 16 in 8. u. m2 P ml T, eras. 2T, om. VUxE 17 aedus BP\' edus PxUx nobis ... edus infra in mg. m2 P agnus B (n 8. u.) 18 peccatum T aedus P\' edus PUx 19 acerbauit B (corr. ml) %\' (corr. m2) %xE aceruabit P (corr. m2) 20 patruum B patrum cet. 21 suae om. UxE dispendia (di ex de) P )amissum, quasi propheta lugebat interitum Iudaeorum. denique scidit etiam uestimentum suum, quod in passione domini Iesu factum legimus a principe sacerdotum, in quo esset non priuata persona, sed publici munus officii. et uelum templi scissum est, ut profanata mysteria, nudatum populum salutaribus indumentis, diuisum regnum talibus manifestaretur insignibus destruendum, quia omne regnum diuisum facile destruetur. et uere diuisum, quando id quod erat Christi coepit esse iam diaboli. neque enim poterant indiuisi manere qui a patre filium separabant.

Uenditus est ergo Ioseph, ductus in Aegyptum, emptus a [*]( 490 A ) praeposito coquorum. non otiosa persona, quae cruda ciborum [*]( B ) coqueret, ut epularentur animi fidei suauitate; nullus enim cibus scientia et doctrina dulcior. erat ante in Aegypto cruda perfidia, quam nullus diuinae cognitionis ardor et uerae scientiae cupiditas nulla molliuerat, non eloquia domini ignita decocserant. uenditus est autem Ioseph in Aegypto, quia Christus uenturus erat ad eos quibus dictum est: peccatis uestris uenditi estis et ideo suo sanguine redemit quos propria peccata uendiderant. sed uenditus Christus condicionis [*]( c ) susceptione, non culpae peccati pretio non tenetur, quia peccatum ipse non fecit. pretio igitur nostrum debitum, non sua aera contraxit, chirographum sustulit, faeneratorem remouit, [*]( 2 Gen. 37, 34 Matth. 26, 65 4 Matth. 27, 51 7 Matth. 12, 25 11 Gen. 37, 36; 39, 1 16 Psalm. XVII 31 CXVIJI 140 18 Esai. 50. 1 22 II Cor. 5, 21 23 Colosa. 2. 14 ) [*]( 1 profeta B 3 Iesu om. N\'P \'0 o ut] et N\' mysteria ut esse W\' (ut esse extra u. add. m. ant.) WB 7 distruendum B et (corr. m2) P 8 distruetur B et (corr. m2) P id IIVDOT hoc N\' 9 iam IIVO etiam D (e. f iam) N 11 et ductus ND et (in quo om. est) V 12 cocorum PN\'VD quoquorum T 13 suanitate (u pr. s. u.) B 15 perfidia P (i alt. 8. u.) 16 nulla P (n postea add.) PxDO ulla cet., fort. nec...ulla 17 decocierant B (x ex s) decoxerant cet. 21 non alt. eras. U\', om. WoxE 22 debitum B (i ex e) 23 chirografum B cyrographum P cyrografum N\' feneratorem libri )

exuit debitorem: unus exoluit quod ab omnibus debebatur. non licebat nobis exire seruitio. suscepit hoc ille pro nobis, ut seruitutem mundi repelleret, libertatem paradisi restitueret, gratiam nouam consortii sui honore donaret. hoc de mysteiio. [*]( n )

ceterum quod ad moralem pertinet locum, quia omnes saluos uult fieri dominus deus noster, dedit etiam per Ioseph his qui sunt in seruitute solacium, adtribuit magisterium, ut discerent etiam in ultima condicione posse mores esse superiores nec ullum statum inmunem esse uirtutis, si animus se uniuscuiusque cognoscat, carnem seruituti subditam esse, non mentem multosque seruulos esse dominis liberiores, si in seruitute [*]( E ) positi a seruilibus putent operibus abstinendum. seruile est omne peccatum, libera est innocentia. unde et dominus ait: omnis qui facit peccatum seruus est peccati. quomodo enim non seruus auarus omnis, qui pro exiguo pecuniae lucello se ipsum auctionatur ? timet omnia ne congesta amittat qui non utenda congessit, maiore periculo seruaturus quo maiora quaesiuit. quomodo non mendicus cui sunt parua quae possidet? nam etsi mihi diues uideatur, sibi eget, nec [*]( F ) testimoniis sua uota solatur qui quod optat nescit credere. quomodo autem non et ille seruus qui subditus libidini est? primum suis ardet incendiis et pectoris sui facibus exuritur. quibus recte dicit propheta: ambulate in lumine ignis uestri et in flamma, quam accendistis. suscipit omnes [*]( 2 Uerg. Ecl. I 40 5 I Tim. 2, 4 13 Ioh. 8, 34 22 Esai. 50, 11 ) [*]( 1 et exuit P texuit P\' debitorem B (i ex e) munus BPP D unQ T exsoluit B (s s. u.) PF2T 4 hoc B (c s. u. m2) niystyrio B 5 uult saluos NFPPxD 6 per ioseph etiam N\'VD 7 solacium B (la s. u.) discederent P (de eras.) 10 non mentem ... seruitute infra in mg. m2 P 14 et 15 omnis B (i ex e) 15 omnis ., auarus WET 16 locello BP\'PxD et §1\' m2 lfjcello P autionatur BO et (corr. m2) P cautionatur Px omnia II VDOT enim N\' 18 quomodo enim non P\' pauca Px 19 aeget B et (a eras.) P 20 necscit P (c pro eras.) 21 est libidini %xE 22 pectoris P (s s. u. m2) 31\' (s. 0 ras.) peccati WE 23 profeta B 24 flamaiu B suscepit P (corr. m2) VP\' )

metus, insidiatur somno singulorum, ut unius cupiditate potiatur, fit seruus omnium. seruit igitur ac miseram quidem seruitutem qui ipse sibi dominos facit, ipse uult habere quos [*](491 A ) timeat; nihil enim tam speciale seruitutis est quam semper timere. ille uero in quauis condicione seruitii semper liber qui amore non capitur, auaritiae uinculis non tenetur, metu. criminis non alligatur, qui securus spectat praesentia, quem futura non terrent. nonne tibi uidetur iste in seruitute dominari, ille autem in libertate seruire ? seruiebat Ioseph, regnabat Pharao: beatior huius seruitus quam regnum illius. denique tota Aegyptus conlapsa esset fame, nisi regnum suum consilio [*]( B ) seruuli subdidisset.