De Fuga Saeculi

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Altera, (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.2). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1897.

Fugiamus ergo hinc, ubi nihil est, ubi inane est omne [*]( c ) quod esse magnificum putatur, ubi et qui se putat aliquid esse nihil est et omnino non est. uidi inquit impium superexaltatum et eleuatum ultra caedros Libani et transiui, et ecce non erat. et tu transi sicut Dauid, transi sicut bonus seruus, ut dicatur tibi: transi, recumbe. transi sicut Moyses, ut uideas deum Abraham, Isaac et Iacob et uideas uisum magnum. hoc est uisum magnum. sed si uidere uis, solue calciamentum pedum tuorum, solue omne uinculum iniquitatis, solue uincula saeculi, relinque calciamentum, quod [*]( D ) terrenum est. ideo Iesus sine calciamento, auro et argento, pecunia apostolos destinauit, ne secum terrena portarent. qui enim bonum quaerit non in calciamento, sed in pedum uelocitate et decore laudatur dicente scriptura: quam speciosi pedes euangelizantium pacem, euangelizantium bona! solue ergo calciamentum pedum tuorum, ut speciosi sint ad euangelizandum. solue dixit, non liga. solue, ut transeas et illum quem mirabaris in terra impium nihil esse, nihil posse [*]( E ) repperias. transi igitur, hoc est fuge de terris, ubi malitia est, ubi auaritia. ideo dicit tibi Dauid: declina a malo et fac bonum. declinare fugere est utique; malum autem in terris, bonum in caelo est. unde et addidit: inquire pacem et [*]( 3 Psalm. XXXVI 35 sq. 6 Luc. 17, 7 7 Exod. 3, 6 Matth. 22, 82 9 Exod. 3, 5 11 Marc. 6, 8 Matth. 10, 9 Luc. 9, 3 14 Rom. 10, 15 Esai. 52, 7 17 Exod. 3, 5 20 Psalm. XXXIII 15 ) [*]( 1 ubi inane ... 3 nihil est supra in mg. m2 A, om. PCCCx 2 magnificum putatur esse W esse aliquid Vนน\' 3 uidi m2 ex ubi A 4 ultra (s. m2 i ut) A cedros T cedros cet. 7 et (s. m2 i ut) A ut T; fort. et uideas uisum magnum ex dittographia ortum 8 hoc est uisum magnum exp. 9T, om. VนCxE, hoc est enim uisum magnum in mg. T 10 uinculum VNT cingula plCx 11 auri et argenti PCx et (i bis m2 ex 0) CT peccunia A (del. m2) pecunia P et (8. u.) T, om. cet. 12 apostolos post Iesus, quod s. w. additum est, transponit V, om. CCx 13 uelocitate ...p. 185, 19 deseritur om. C, qui post pedum 8. u. m2 add. nuditate destinatur 18 minabaris A (t ra m2 s. na) P (r s. n m2) post nihil pr. add. illic A (s. u. m2) VNT 20 dauit A X X 21 tst utique A (< m2) utique est T )

185

sequere eam; pax in caelo est. denique de caelo ueniens dixit: pacem do uobis, pacem meam relinquo uobis. ergo quia fugienda et declinanda sunt mala, mala autem in terris, in terris iniquitates. fugiamus terrena, ne nos [*]( F ) conprehendant iniquitates. quae etiam sanctum Dauid conprehenderunt, sicut ipse testatur dicens: conprehenderunt me iniquitates meae, et non potui ut uiderem, eo quod fumo iniquitatis oculus animae caecatur, ne uideat quae sunt lucida. sic ergo et Laban bona Iacob uidere non potuit et princeps mundi gloriam Christi.

Sed forte dicas: cur igitur Iacob ad Laban missus est, si Laban reprehensibilis ? si nomen consideremus, candidus dicitur latine. ergo ad splendidiora lacob iubetur egredi. sed quia carnalis erat, melius intellegimus splendidiora uitae huius. [*]( 429 A ) quasi nondum perfectus primo ad eum uadit, apud quem ad horam exultaret in luce eius. filios autem deteriores habebat, id est tolerabilius nomen quam opera. et ideo et matris consilio et diuino oraculo et ipsius Iacob amatoris disciplinae uoluntate deseritur ac derelinquitur.

abscondit autem simulacra sancta Rachel, id est ecclesia uel prudentia, quia ecclesia inanes ideas et uanas nescit simulacrorum figuras, sed ueram [*]( B ) nouit trinitatis substantiam. denique umbram aboleuit, splendorem gloriae manifestauit. relinquamus ergo umbram, qui solem quaerimus, deseramus fumum, qui lumen sequimur. fumus iniquitas est, quia sicut fumus oculis, sic iniquitas [*]( 2 Ioh. 14, 27 6 Psalm. XXXVIIII 13 9 Gen. 31, 33 10 Ioh. .12, 31 12 Philo 1. c. 8 (552, 31) 16 Gen. 31, 1 19 Gen. 31, 34 25 Prouerb. 10, 26 ) [*](1 persequere C\'T de caelis AD 2 dicit WE pacem meam do AVนน"CxET meam om. C\'N\' 4 alt. in terris 8. u. A, om. Cx et (in quo et iniq.) Cx iniquitates A (J tas m2 s. tates) iniquitatis P 6 cdphenderunt dauit 51x 10 huius mundi น"P\' 13 iubetur egredi iacob W,xE 16 horam A (h 8. u.) oram Vน 18 consilio A (l ci 8. si m2) 19 uoluntate A (1 rie m2 8. te) uoluntarie T cito deseritur A (cito 8. M. m2) T (cito 8. u.) VN relinquitur Cx 20 rachahel A et (ha del. m3) ?t 25 sic iniquitates F )

186

utentibus ea. umbra uita est; umbra enim est nostra haec uita in terra, sicut Iob dixit. quid autem hic nisi temptationes ? omne tempus in sollicitudine, omnis uita in molestiis. in medio laqueorum inquit ambulabis. et alius in uia qua [*]( C ) ambulabat extentos sibi, sed absconditos laqueos querebatur. ne deprehensus caderet, uolebat fugere sicut passer, sed adhuc laqueus contritus non erat. periit inquit fuga a me. grauatas habebat pennas per illam tenebrosam aquam in nubibus aeris et fortasse uolare non poterat. denique pennas illas quaerebat accipere, ut euolaret et requiesceret, sicut scriptum est: quis dabit mihi pennas sicut columbae, et uolabo et [*]( D ) requiescam? ubi enim uolatus, ibi requies. denique alibi dicit: si dormiatis inter medios cleros, pennae columbae deargentatae.

Sed fortasse dicas: quomodo ergo hic dicit fugam a se perisse qui supra dixerat: si sumpsero pennas meas ante lucem? numquid contrarium est? absit. multa enim iustorum certamina. numquid semel athleta luctatur? quotiens post coronas multas uincitur in alio certamine! quotiens qui saepe uicerit interdum fluctuat et incerto haeret! et saepe ut, ut[*]( E ) fortibus fortis congrediatur maioraque oriantur certamina, ubi maiora uirium documenta. ergo Dauid, ubi fugam quaerebat, [*]( 1 lob 8, 9 4 Sir. 9, 13 (20) 5 Psalm. CXXXXI 4 6 Psalm. CXXIII 7 7 Psalm. CXXXXI 5 10 Paalm. LIII! 7 13 Psalm. LXVII 14 16 Psalm. CXXXVIII 9 ) [*]( 1 haec nostra CC 2 post dixit add. C s. u. m2 effugit uelut umbra 4 inquit laqueorum WET ambulabis 9t (b alt. ex u) ambnlas ex ambulabis N\' ambulamua CนxE 6 deprehensus PCC\'Cx deprehensos A VN et (1x sua s. aos) T caderet PCC\'Cx caueret 91\' (et m2 . ex ent) T (s. f caderet) cet. 7 periit ACCT et m3 91 m2 น\'Cx perit ml นน\'C"\' cet. grauatas A (s. m2 x gratas) T (ua 8. fl.) 9 euolaTe A (e pro s. u. m2) VNT, fort. recte illas pennas W\'E 11 euolabo A (e s. u. m21 T 15 fortasse ergo A (ergo s. u. m2) D ergo 8. 11. m2 F, om. CxE dicit fugam A (/. m2) fugam dicit T 16 pinnas 2L (e s. i m3) 18 sq. quotiens 4 (i a m2 s. ns) 20 uicerat N\'C in incerto 91x (in s. u. m. ant.) %"PI, fort. recte 22 maiora sunt (sunt 8. u. m2) C )

187

ut euaderet aduersarium, et non inueniebat pennas suas. ancipiti fluctuabat certamine, siquidem, ubi in potestate habet pennas suas, titulus psalmi in finem est, id est ad perfectionem et consummationem uictoriae. denique quasi uictor dicit: domine, probasti me et cognouisti me. tu cognouisti sessionem meam et resurrectionem meam. merito [*]( F ) habebat facultatem uolandi qui pennas resurrectionis acceperat, hic autem adhuc in spelunca est, id est in carne, in antro quodam istius corporis, cum rege Saul filio duritiae et intellegibilis illius principis potestate decernens, qui non uidetur, sed intellegitur. unde et psalmi titulus intellectus est, quem tamen Dauid positus in carne conclusit, sed ut concluderet rogando meruit. denique a uoce precationis coepit.