Excerpta Controversiae

Liberi parentes alant, aut uinciantur. Duo fratres inter se dissidebant; alteri filius erat. patruus in egestatem incidit; patre uetante adolescens illum aluit; ob hoc abdicatus tacuit. adoptatus a patruo est. patruus accepta hereditate locuples factus est. egere coepit pater: uetant patruo alit illum adolescens. abdicatur. contradicit. Eo iam perductus erat, ut omnem spem ultimorum alimentorum in ea sola domo poneret, in qua habebat abdicatum et inimicum. Ipse, inquit, me ali uetuit. Imitationem alienae culpae innocentiam uocas? Omnis instabilis et incerta felicitas est. Quis crederet iacentem supra crepidinem Marium aut fuisse consulem aut futurum? Quid non

timendum felicibus putas? quid desperandum infelicibus ? Ne circa plura instabilis fortunae exempla te mittam, uide quis alimenta rogetur et quis roget. Non sum hospes grauis: unum senem adduco. Hoc tibi uitio, pater, placui. Perierat totus orbis, nisi iram finiret misericordia. Iactatus inter duos patres, utriusque filius, semper tamen felicioris abdicatus. Illud tamen, pater, deos testor: diuitem te relinquo. Circumibo, pater, aliena tecum limina; ostendam omnibus et me qui alimenta dedi et te qui negasti. Abdicari non possum ob id quod feci lege cogente. Quid si flere me uetes cum uidi hominem calamitosum? Non sunt affectus nostri in nostra potestate. Quaedam iura non scripta, sed scriptis omnibus certiora sunt. Pars altera. Crescere ex mea proposuit inuidia homo, qui se melius iactare potest quam defendere. Iustus meus metus est ne heredem ingratum scribam, inimicum relinquam. Etiamsi tu non odisti eum qui mihi fecit iniuriam, ego odi eum qui fecit tibi. Desinit esse filius qui non tantum abdicatus, sed et ab alio adoptatus est. Audite quam ualde eguerim: fratrem rogaui. Quis es tu qui de facto patrum sententiam feras? ad te arbitrum odia nostra non mittimus; iudices habemus deos. Extra controuersiam dicta. ALFIVS FLAVVS praetextatus apud CESTIVM controuersias declamabat. semper autem commendabat eloquentiam eius aliqua res extra eloquentiam; in puero lenocinium erat ingenii aetas.

Sacerdos casta e castis, pura e puris sit. Quaedam uirgo a piratis capta ueniit; emta a lenone et prostituta est. uenientes ad se exorabat stipem. Militem qui ad se uenerat, cum exorare non posset, conluctantem et uim inferre uolentem occidit. accusata et absoluta et remissa ad suos est. petit sacerdotium. contradicitur. Sacerdos uestra adhuc in lupanari uiueret, nisi hominem occidisset. Quid mihi sacerdotem cuius precaria est castitas? Id enim deerat ut eas templa recipiant, quas aut carcer aut lupanar eiecit. Indignam te sacerdotio dicerem, si transisses per lupanar. “Fortuna pati coegit et misereri debent omnes mei.” At nos non facimus miserandas sacerdotes, nec est apud nos maximus honor ultimorum malorum solatium. Ita domi custodita est, ut rapi posset; ita cara fuit suis, ut rapta non redimeretur; ita raptae pepercere piratae, ut lenoni uenderent; sic emit leno, ut prostitueret; sic uenientes deprecata est, ut ferro opus esset. Mouet me respectus omnium uirginum, si in ciuitate nulla inueniri potuit neque meretrice castior neque homicida purior. Nulla est satis pudica de qua quaeritur. Omnes, inquit, exoraui. Si quis dubitabat an meretrix esset, audiat quam blanda sit. Putemus tres sacerdotium petere, unam quae capta sit, alteram quae prostiterit, tertiam quae hominem occiderit: omnibus nego. Pars altera. Voluerunt dii esse miraculo in

captiua libertatem, in prostituta pudicitiam, in homicida innocentiam. Narrate sane omnes tamquam ad prostitutam uenisse, dum tamquam a sacerdote discesserint. Quam pudica sit, miles ostendit; quam innocens, iudex; quam felix, reditus. Inter tot pericula dii non seruassent, nisi sibi seruaturi fuissent. Totum populus ad seruandam pudicitiam contulit quicquid ad uiolandam adtulerat. Dicat diis pudicitiam quibus debet. Extra. Longe recedendum est ab omni obscoenitate et uerborum et sensuum. quaedam satius est causae detrimento tacere quam uerecundiae dicere.