Ab urbe condita

iam tunc Emporiae duo oppida erant muro divisa. Graeci habebant, a Phocaea, unde et Massilienses, oriundi, alterum Hispani;

sed Graecum oppidum in mare expositum totum orbem muri minus quadringentos passus habebat, Hispanis retractior a mari trium milium passuum in circuitu murus erat.

tertium genus Romani coloni ab divo Caesare post devictos Pompei liberos adiecti. in corpus unum confusi omnes Hispanis prius,

postremo et Graecis in civitatem Romanam adscitis. miraretur, qui tum cerneret, aperto mari ab altera ab altera Hispanis, tam fera et bellicosa gente, obiectis, quae res eos tutaretur. disciplina erat custos infirmitatis, quam inter validiores optime timor continet.

partem muri versam in agros egregie munitam habebant, una tantum in eam regionem porta imposita, cuius adsiduus custos semper aliquis ex erat.

nocte pars tertia civium in muris excubabat,

Hispanum neminem in urbem recipiebant; ne ipsi quidem temere urbe excedebant. ad mare patebat omnibus exitus.