Ab urbe condita

idus Maiae venere. nullis subrogatis magistratibus privati pro decemviris neque animis ad imperium inhibendum inminutis neque ad speciem honoris insignibus prodeunt. id vero regnum haud dubie videri. deploratur in perpetuum libertas,

nec vindex quisquam existit aut futurus videtur. nec ipsi solum desponderant animos, sed contemni coepti erant a finitimis populis imperiumque ibi esse, ubi non esset libertas, indignabantur.

Sabini magna manu incursionem in agrum Romanum fecere lateque populati, cum hominum atque pecudum inulti praedas egissent, recepto ad Eretum, quod passim vagatum erat, agmine castra locant spem in discordia Romana ponentes:

inpedimentum dilectui fore. non nuntii solum, sed per urbem agrestium fuga trepidationem iniecit. decemviri consultant, quid opus facto sit, destituti inter patrum et plebis odia, addit terrorem insuper alium fortuna.

aequi alia ex parte castra in Algido locant depopulanturque inde excursionibus Tusculanum agrum. legati ea ab Tusculo praesidium orantes nuntiant.

is pavor perculit decemviros, ut senatum simul duobus circumstantibus urbem bellis consulerent.

citari iubent in curiam patres haud ignari, quanta invidiae inmineret tempestas: omnes vastati agri periculorumque inminentium causas in se congesturos, temptationemque fore abolendi sibi magistratus, ni consensu resisterent imperioque inhibendo acriter in paucos praeferocis animi conatus aliorum conprimerent.

postquam audita vox in foro est praeconis patres in curiam ad decemviros vocantis, velut nova res, quia intermiserant

hostibus belloque gratiam habendam, quod solitum quicquam liberae civitati fieret. circumspectare omnibus fori partibus senatorem raroque usquam noscitare;

curiam inde ac solitudinem circa decemviros intueri, cum et ipsi consensu invisum imperium et plebs, quia privatis ius non esset vocandi senatum, non convenire patres interpretarentur; iam caput fieri libertatem repetentium, si se plebs comitem senatui det et, quem ad modum patres vocati non coeant in senatum, sic plebs abnuat dilectum. haec fremunt plebes.

patrum haud fere quisquam in foro, in urbe rari erant. indignitate rerum cesserant in agros suarumque rerum erant omissa publica cura, tantum ab iniuria se abesse rati, quantum a coetu congressuque inpotentium dominorum se amovissent. postquam citati non conveniebant,

dimissi circa domos adparitores simul ad pignera capienda sciscitandumque, num consulto detrectarent, referunt senatum in agris esse. laetius id decemviris accidit, quam si praesentes detrectare imperium referrent.

iubent acciri omnes senatumque in diem posterum edicunt; qui aliquanto spe ipsorum frequentior convenit. quo facto proditam a patribus plebs libertatem rata, quod iis, qui iam magistratu abissent, privatisque, si vis abesset, tamquam iure cogentibus senatus paruisset.