Res Rustica

Atque alia genera pecorum, cum pestilentia vexantur, prius morbo et languoribus macescunt, solae capellae quamvis opimae 5 atque hilares subito concidunt et velut aliqua ruina gregatim prosternantur.6 Id autem accidere 7 maxime solet ubertate pabuli. Quamobrem cum adhuc paucas pestis perculit, omnibus sanguis detrahendus: nec tota die pascendae, sed mediis quattuor horis intra septa claudendae.

Sin alius languor infestat, poculo medicantur arundinis et albae spinae radicibus, quas cum ferreis pilis diligenter contudimus,[*]()admiscemus aquam pluvialem, solamque potandam pecori praebemus. Quod si ea res aegritudinem non depellit, vendenda sunt pecora; vel, si neque id contingere potest, ferro necanda saliendaque.[*]()Mox interposito spatio, conveniet olim gregem reparare. Nec tamen antequam pestilens tempus anni, sive id fuit [*](capelle SAR. ) [*](praecedens Schneider: capraecedent S: capre cedent Aac. ) [*](quae incedit Lundström: quem cedit SAR. ) [*](procurret SAR. ) [*](optima SA1. ) [*](prosternatur SAR. ) [*](id autem accidere Lundström: id actim cedere S1: id aetum cedere Aa: id accidere S2. ) [*](contudimus S: contundimus AR. ) [*](saliendaque S: saltenda quae A1. )

mutetur. Cum vero [*]()singulae morbo [*]()laborabunt, eadem remedia, quae etiam ovibus, adhibebimus; nam cum distendetur aqua cutis, quod vitium Graeci vocant ὕδρωπα, sub armo pellis leviter incisa perniciosum transmittat humorem, tum factum vulnus pice liquida curetur.

Cum effetae [*]()loca genitalia tumebunt, aut secundae non responderat, defruti sextarius, vel cum id defuerit, boni vini tantundem faucibus infundatur, et naturalia ceroto [*]()liquido repleantur. Sed ne nunc singula persequar, sicut in ovillo pecore praedictum est, caprino medebimur.

Casei quoque faciendi non erit omittenda cura, utique longinquis regionibus, ubi mulctram 8 devehere non expedit. Is porro si tenui liquore conficitur, quam celerrime vendendus est, dum adhuc viridis succum retinet: si pingui et opimo, longiorem patitur 9 custodiam. Sed lacte fieri debet sincero et quam recentissimo. Nam requietum vel aqua mixtum 10 celeriter acorem concipit. Id plerumque cogi agni aut haedi coagulo; quamvis possit et agrestis 11 card ui 12 flore conduci, et seminibus cneci, nec minus ficulneo lacte, quod emittit arbor, si eius virentem saucies corticem.

Verum optimus [*](vertatur ed. pr.: vertantur SAR. ) [*](autumnum SAR. ) [*](verumutetur SA: vere mutentur a: ver utetur c. ) [*](vero R: vere SA. ) [*](domo SAR. ) [*](& factae S: et facte AR. ) [*](geratori A: geroetori S. ) [*](muleram S: mulera A1: multra R. ) [*](patitur S: patimur AR. ) [*](aqua mixtum Heinsius: qua mixtum S: maximum AR. ) [*](agrestiua SAR. ) [*](cardiu S: cardius AR. )

Sed mulctra,[*]()cum est repleta lacte, non sine tepore aliquo debet esse. Nec tamen admovenda est flammis, ut quibusdam placet, sed haud procul igne constituenda, et confestim cum concrevit liquor, in fiscellas aut in calathos vel formas transferendus est. Nam maxime refert primo quoque tempore serum percolari et a concreta materia separari.

Quam ob causam rustici nec patiuntur quidem sua sponte pigro humore defluere, sed cum paulo solidior caseus factus est, pondera superponunt, quibus exprimatur serum: deinde ut formis aut calathis exemptus [*]()est, opaco ac frigido loco, ne possit vitiari: quamvis mundissimis tabulis componitur, aspergitur tritis salibus, ut exudet acidum liquorem: atque ubi duratus est, vehementius premitur, ut conspissetur. Et rursus torrido sale contingitur, rursusque ponderibus condensatur.

Hoc cum per dies novem factum est, aqua dulci abluitur,[*]()et sub umbra cratibus in hoc factis [*]()ita ordinatur, ne alter alterum caseus contingat, et ut modice siccetur: deinde, quo tenerior permaneat, clauso neque ventis obnoxio loco stipatur per com- [*](coagulo SR: coaculoA1. ) [*](argenteis denariis SAR. ) [*](mulctrat SA. ) [*](exemptus ac: exemtus S2: exemtis S1A. ) [*](dulci abluitur S: dulcia bibitur A: dulci ebibitur R. ) [*](fatis SA. )