Res Rustica

Oves frequentius, quam ullum aliud animal in-festantur [*]()scabie: quae fere nascitur, sicut noster memorat poeta, Cum frigidus imber Altius ad vivum persedit, et horrida cano Bruma gelu, vel post tonsuram, si remedium praediciti medicaminis non adhibeas, si aestivum sudorem mari vel flumine non abluas, si tonsum gregem patiaris silvestribus rubis ac spinis sauciari, si stabulo utaris, in quo mulae aut equi aut asini steterunt: praecipue [*](coloniis SAac. ) [*](illa si S: illas in Aac. ) [*](infestantur A2R: -atur S: infertur A1. a Vergil, Gecrg. III. 441 f. )

Haec ubi coepit irrepere, sic intelligitur: vitiosum locum pecudes aut morsu scalpunt, aut cornu vel ungula fundunt, aut arbori adfricant, parietibusve [*]()detergent: quod ubi aliquam facientem videris, comprehendere oportebit, et lanam [*]()diducere: nam subest aspera cutis, et velut quaedam porrige [*]()Cui primo quoque tempore occurrendum est, ne totam progeniem coinquinet, si quidem celeriter cum et alia pecora, tum praecipue oves contagione vexentur.

Sunt autem complura medicamina, quae idcirco enumerabimus, non quia cunctis uti necesse sit, sed quoniam nonnullis regionibus quaedam reperiri[*]()nequeunt, ut [*]()ex pluribus aliquod inventum remedio sit. Facit autem commode primum ea compositio, quam paulo ante demonstravimus, si ad faecem et amurcam succumque decocti lupini misceas portione aequa detritum album elleborum.[*]()Potest etiam scabritiem tollere succus viridis cicutae:

quae verno tempore, cum iam caulem nec adhuc semina facit, decisa confunditur, atque expressus humor eius fictili vase reconditur, duabus urnis liquoris admixto salis torridi semodio. Quod ubi factum est, oblitum vas in stercilino [*]()defoditur, ac toto anno fimi vapore concoctum mox promitur,[*]()tepefactumque medicamentum illinitur scabrae parti, quae tamen prius aspera testa defricta [*](parietibus vel SAR. ) [*](lanam diducere Ald.: lana rudi deucere S: lana rudi ducere Aac. ) [*](porrigo S1: prurigo R. ) [*](repperiri S2: repperi S1A: reperiri R. ) [*](ut om. SAR. ) [*](eleborum c, ed. pr.: hellcboreos S: -cm A1: -um A2. ) [*](intercilino S1A1: instercilino A2: in sterquilino S2. ) [*]( promittitur S1A1. )

vel pumice redulceratur. Eidem remedio est amurca duabus partibus decocta: item vetus hominis urina testis candentibus inusta. Quidam[*]()tamen hanc ipsam [*]()subiectis ignibus quinta parte minuunt, admiscentque pari mensura succum viridis cicutae: deinde singulis urnis eius[*]()liquaminis[*]()singulos fricti salis sextarios [*]()infundunt.

Facit etiam sulfuris triti et picis liquidae modus aequalis igne lento [*]()coetus. Sed Georgicum carmen affirmat nullam esse praestantiorem medicinam, Quam si quis ferro potuit rescindere summum Ulceris os: alitur vitium, vivitque tegendo. Itaque reserandum est, et ut cetera vulnera, medica-mentis curandum. Subicit deinde aeque prudenter, febricitantibus ovibus de talo vel inter duas ungulas sanguinem emitti [*]()oportere:[*]()nam plurimum, inquit [*]()Profuit incensos aestus avertere, et inter Ima ferire pedis salientem sanguine venam.

Nos etiam sub oculis et de auribus sanguinem de-trahimus. Clodigo [*]()quoque dupliciter infestat [*]()ovem, sive cum subluvies atque intertrigo in ipso discrimine ungulae nascitur: seu cum idem locus [*](quadam SAR. ) [*](hac ipsa SA: hanc ipsam a: hac ipsam c. ) [*](singulis urnis eius Lundström ex cit. Palladii; singularis triti et picis eius S: singularis triti et picis A. ) [*](liquaminis A1. ) [*](fricti sali sestarios S1: frictis aliis extarios A1: fruti salis sextarios a. ) [*](lento S: lente AR. ) [*](mitti SA. ) [*](oportet SAR. ) [*](id quid S: id quod A1ac. ) [*](clodigo Svennung: Clodi S: eludi A1: cladi ac. ) [*](infestato SR. )

Subluvies et intertrigo pice per se liquida, vel alumine et sulfure atque aceto mixtis litae curentur, vel tenero [*]()punico malo, prius quam grana faciat, cum alumine pinsito, superfusoque aceto vel aeris rubigine infriata,[*]()vel combusta galla cum austero vino levigata et inlita.

Tuberculum, cui subest vermiculus, ferro quam cautissime circumsecari oportet, ne, dum amputatur, etiam, quod infra est, animal vulnere-mus: id enim cum sauciatur, venenatam saniem mittit, qua respersum [*]()vulnus ita insanabile facit, ut totus pes amputandus sit: sed cum tuberculum diligenter circumcideris, candens sebum vulneri per ardentem tedam instillato.