Res Rustica

Ipsae autem arbusculae hoc modo possunt transferri: antequam explantes arbusculam solo,[*]()rubrica notato partem eius, quae meridiem spectat, ut eodem modo, quo in seminario erat,[*]()deponatur. Deinde [*]()arbusculae spatium pedale in circuitu relinquatur, atque ita cum suo caespite planta eruatur. Qui caespes in eximendo ne resolvatur,x [*]()modicos surculos [*]()virgarum inter se connexos facere oportet, eosque pilae,[*]()quae eximitur,[*]()applicare, et viminibus ita [*](deponantur arbores a: deponatur arbore SAc. ) [*](stramentio Pontedera: sistam rectis c: sustam rectius A: si tam rectis a. ) [*](atque virgis inseetis S: om Aac. ) [*](pruina a: ruina SAc. ) [*](spatium intermedium esse debet pingui Pontedera: spatia ut vitis me debent pingui S: spatium ut as me deberit pingui A: spatium minime debebit pingiu a: spatia vitis erit pungui c. ) [*](quidam SAa; -em c. ) [*](vicenum Ursinus: vicesimum SA: vigesimum ac. ) [*](plantam pars arbuscula sole SAac. ) [*](et id SAac. ) [*]( post deinde add. ut SAa: aut c. ) [*]( solvatur SAac. ) [*]( modico surculos SAac. ) [*]( pilae quae scripsi: pila qua S: pila quae Aac. ) [*]( eximitur c: eximuntur SAa. )

Tum subruta parte ima leviter pilam [*]()commovere, et suppositis virgis alligare, atque plantam transferre. Quae antequam deponatur,[*]()oportebit solum scrobis confodere [*]()bidentibus: deinde terram aratro subactam, si tamen pinguior erit summa humus, immittere,[*]()et ita seminibus substernere, et si [*]()consistet [*]()in scrobibus aqua, ea omnis haurienda est, antequam [*]()demittantur arbores. Deinde ingerendi minuti lapides vel glarea mixta pingui solo, depositisque seminibus latera scrobis circumcidenda, et aliquid stercoris interponendum.

Quod si cum sua terra plantam [*]()transferre [*]()non convenit, tum optimum est omni fronde privare truncum, atque levatis plagis caenoque [*]()et cinere oblitis,[*]()in [*]()scrobem vel sulcum deponere. Truncus autem aptior translationi est,[*]()qui bracchii crassitudinem habet. Poterit etiam longe maioris incrementi et robustioris transferri. Quem ita convenit poni, ut, si non periculum a pecore habeat, exiguus admodum supra scrobem emineat: laetius enim frondet. Si tamen incursus pecoris aliter vitari non poterit, celsior [*]()truncus constituetur, ut sit [*](constrictae terrae SAac ) [*](pilam SAac. ) [*](deponantur SAac. ) [*](confodere scripsi: copia fodere SAac. ) [*](mittere SAac. ) [*](si a: sic SAc. ) [*](constet SAac. ) [*](nusquam SAa: nunquam c. ) [*](plantam SAac. ) [*](transferre om. SAac. ) [*](caenoque S: cinoque A: acinoque ac. ) [*](obrutis SAac. ) [*]( in om. SAac. ) [*](truncus autem aptior translationi est Gesner: truncos gratus autem maturis SAac. ) [*](depressior codex Goesianus. )

innoxius ab iniuria pecorum. Atque etiam rigandae sunt plantae, cum siccitates incesserunt, nec nisi post biennium ferro tangendae.[*]()Ac primo surculari debent, ita ut simplex stilus altitudinem maximi bovis[*]()excedat; deinde arando ne [*]()coxam bos, aliamve partem corporis offendat, optimum est etiam constitutas plantas circummunire [*]()caveis. Deinde constitutum iam et maturum olivetum in duas partes dividere, quae alternis annis fructu induantur. Neque enim olea continuo biennio uberat. [*]()

Cum subiectus ager consitus non est, arbor [*]()coliculum agit: cum seminibus repletur, fructum affert; ita sic divisum olivetum omnibus annis aequalem reditum adfert.[*]()Sed id minime bis anno arari debet: et bidentibus alte circumfodiri. Nam post solstitium cum terra aestibus hiat, curandum est, ne per rimas sol ad radices arborum [*]()penetret.

Post aequinoctium autumnale ita sunt arbores ablaqueandae, ut a superiore parte, si olea in clivo [*]()sit, incilia [*]()excitentur, quae ad codicem deducant aquam. Omnis deinde soboles, quae ex imo stirpe nata est, quotannis extirpanda est, ac tertio quoque fimo pabulandae sunt oleae. Atque eadem ratione stercorabitur olivetum, quam in secundo libro pro- [*](tangeri de SA: tangi debeat a: tangi de hac c. ) [*](bovis Gesner: scrobis SAac. ) [*](ne post arando om. SAac. ) [*](circumvenire SAac. ) [*](eberat S: deberat Aa: debeat c. ) [*](arbori SAac. ) [*](ita sic—adfert om. Sa. ) [*](arborem SA: arborum ac. ) [*](clivoso SAa. ) [*](incilia S: incilicia Aac. )

posui, si [*]()tamen segetibus prospicietur. At si ipsis tantummodo arboribus, satisfacient[*]()singulis stercoris caprini sex librae, vel [*]()stercoris sicci modii singuli, vel amurcae insulsae congius[*]()sufficient. Stercus autumno debet inici, ut permirtum hieme radices oleae calefaciat.[*]()Amurca minus [*]()valentibus infundenda est. Nam [*]()per hiemem, si vermes atque alia suberunt animalia, hoc medicamento necantur.