Res Rustica
Columella, Lucius Junius Moderatus
Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.
In omni genere impensarum, sicut ait Graecinus, plerique nova opera fortius auspicantur quam tuentur perfecta. Quidam, inquit, ab inchoato domos exstruunt, nec peraedificatis cultum adhibent. Nonnulli strenue fabricant navigia, nec consummata perinde instruunt armamentis ministrisque. Quosdam emacitas in armentis, quosdam exercet in
comparandis mancipiis:de tuendis [*]()nulla cura [*](radicentur Sobel: radicantur vulgo: redigentur SAac: redigantur M. ) [*](anigitur S: an igitur AacM. ) [*](sic Schn.: mancipi isdem tuendis S: m. de emptuendis A: m. intuendis a: mancipiis: sed iisdem tuendis cM, plerique edd. a I.e., whether the plant dies, or lives as an inferior vine. )
alii sumptum annuum refugientes, et hunc primum reditum certissimum existimantes, impendere nihil; quasi plane fuerit necesse vineas facere, quas mox avaritia desererent. Nonnulli magna potius quam culta vineta possidere pulchrum esse ducunt.[*]()Cognovi iam plurimos, qui persuasum haberent agrum bonis ac malis rationibus colendum.
At ego, cum omne genus ruris, nisi diligenti [*]()cura sciteque exerceatur, fructuosum [*]()esse non posse iudicem, tum vel maxime vineas. Res enim est tenera, infirma, iniuriae maxime impatiens, quae plerumque nimia laboret [*]()ubertate; consumitur enim, si modum non adhibeas,[*]()fecunditate sua. Cum tamen aliquatenus se confirmavit et veluti iuvenile robur accepit, neglegentiam sustinet.
Novella vero, dum adolescit, nisi omnia iusta perceperit, ad ultimam redigitur [*]()maciem, et sic intabescit ut nullis deinceps impensis recreari possit. Igitur [*](dicunt SAcM. ) [*](diligentia SA. ) [*](fructui SAa, vett. edd. ) [*](nimio (enimio a) labore et acM: nimio labore et ubertate consumitur peritque vulgo ante Schn. ) [*](habeas SAa. ) [*](reducitur acM. )