Res Rustica

Iam illa generum separatio summam commoditatem habet, quod vinitor cuique facilius suam [*]()putationem reddet, cum scit cuius notae sit hortus quem deputat: [*]()idque in consemineis vineis observari difficile est, quia maior pars putationis per id tempus administratur quo vitis neque folium notabile gerit. Ac [*]()multum interest pluresne an pauciores materias pro natura cuiusque stirpis vinitor summittat, prolixisne flagellis incitet an [*](quae om. SAacM. ) [*](interiectionibus aleam] sic vulgo, sed Ald. et Gesn. interiectibus habent et neglegentiae omittunt: interiectionibus fructum capere (carpare in carpere mut. S) genus suerit (genusuerit A, gensuerit in censuerit mut. S, suerit om. a) primum neglegentiae (negligentie ac) vindemiatoris (vindemmiatoris a) alaeam (aliam a, alaeam c) SAac: interiectibus fructum capere genus vetuit primum negligentiam vindemiatoris alaeam M. ) [*](antistitores possit dare Sobel: antistiores possit dare clare a) SAacM: antistes dare potest vulgo. ) [*](post uvae vulgo add. cum maturis, in uncis Schn.: om. SAacM, Sobel. ) [*]( expedire Ald., Gesn. ) [*]( sic SAac, vett. edd.: suam cuique facilius vulgo. ) [*]( disputat a: deputet Ald., Gesn. ) [*]( Ac SAacM: At vulgo. )

angusta putatione vitem coerceat. Quin etiam quam caeli partem spectet genus quodque vineti plurimum refert. Neque enim omne [*]()calido statu, nec rursus frigido laetatur; sed est proprietas in surculis, ut alii meridiano axe convalescant, quia sint calori aptiores;[*]()alii septentrionem desiderent, quia contristentur [*]()aestu;quidam temperamento laetentur orientis vel occidentis.

Has differentias servat pro situ et positione locorum, qui genera per hortos separat. Illam quoque non exiguam sequitur utilitatem, quod et laborem vindemiae minorem patitur et sumptum. Nam ut quaeque virescere [*]()incipiunt, tempestive leguntur, et quae nondum maturitatem ceperunt uvae, sine dispendio differuntur;

nec pariter vetus [*]()atque tempestivus fructus praecipiat vindemiam, cogitque pluris operas quandocumque pretio conducere. Iam et illud magnae dotis est, posse gustum cuiusque generis non mixtum sed vere merum condere, ac separatim reponere, sive est ille Bituricus seu Basilicus seu Spionicus. [*]()Quae genera cum sic diffusa sunt, quia nihil intervenit diversae naturae quod repugnet perpetuitati,[*]()nobilitantur, neque enim post annos quindecim vel paulo plures [*](omni SAac, edd. ante Gesn. ) [*](sint calori aptiores coniecit L. A. Post: sincaloriores S: in sicaloriores A: nisi calidiores ac: om. M: sunt calidiores vett. edd.: rigore vitiantur Ald., Gesn., Schn.: num sint caloris avidiores? ) [*](contristentur SAac, edd. ante Schn.: contristatur Schn.: quia sint contristentur om. M. ) [*](sic scripsi: ut que quae virescere (ex viresgere corr.) S: ut quae quirescere A: ut que vinescere a: ut que quiescere c: ut quaeque restire M: ut quaeque maturescere Schn.: ut quae maturescere Ald., Gesn. ) [*](vetus SAacM: vietus Schn. ) [*](spiniosus SA: spinosus acM. ) [*]( perpetuitati Schn.: per vetustatem vel perpetuitate Ursinus: perpetua tamen SAa: perpetuo tamen c: per potus tamen vulgo. )

Quare, ut dicere instituimus, utilissima est generum dispositio; quam si tamen obtinere non possis, secunda est ratio, ut diversae notae non alias conseras vites quam quae saporem consimilem fructumque maturitatis eiusdem praebeant. Potes [*]()etiam, si te cura pomorum tangit, ultimis ordinibus in ea vineti fine qua subiacet septentrionibus, ne cum increverint obumbrent, cacumina ficorum pirorumve et malorum depangere, quae vel inseras interposito biennii spatio, vel si generosa sint, adulta transferas. Hactenus [*]()de positione vinearum. Superest pars antiquissima, ut praecipiamus etiam cultus earum, de quibus sequenti volumine pluribus disseremus. [*](possit SAac. ) [*](Potes etiam M, et maluit Schn.: Posset iam SAac: Potes iam vulgo. ) [*](Hactenus S, Schn.: Haec A, et vulgo: hoc a: hoc c: Nunc M. )

Cum de vineis conserendis librum a me scriptum, Publi Silvine, compluribus agricolationis studiosis relegisses,1 quosdam repertos esse ais, 2 qui cetera quidem nostra praecepta laudassent, unum tamen atque alterum reprehendissent: quippe seminibus vineaticis nimium me profundos censuisse fieri scrobes adiecto dodrante super altitudinem bipedaneam, quam Celsus et Atticus prodiderant; singulasque viviradices singulis adminiculis parum prudenter contribuisse, cum permiserint idem illi auctores minore sumptu geminis materiis unius seminis 3 diductis duo continua per ordinem vestire pedamenba. Quae utraque reprehensio [*]()ambiguam [*]()magis habet aestimationem quam veram.