Res Rustica

Columella, Lucius Junius Moderatus

Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.

Sed eam viciam non convenit ante desecare, quam permaturuerit et aliqua semina subiacenti solo iecerit. Tum faenisecas eam oportet recidere ac deinde rigari,[*]()si fuerit facultas aquae et [*](veteres Lundström: veteri codd., et vulgo. ) [*](adcessimus SA, Lundström: cepimus R plerique: accepimus Gesn., Schn.: coepimus vel cepimus vett. edd. ) [*](protinus SA, Lundström: sepius R: saepius vett. edd. ) [*](interveniunt radicibus SA, Schn. ) [*](si om. SA. ) [*]( disiciamus Lundstrōm, praeeunte Pontedera: assicamus vel adsiccamus codd. plerique: dispiciemus R duo dett.: despiciemus vett. edd.: dissipabimus vulgo. ) [*]( faenisecas e. o. r. a. d. rigari Lundström:alii alia. )

v.1.p.210

si tamen terra densior est; nam in resoluta humo non expedit inducere maiorem vim rivorum, prius quam conspissatum fuerit [*]()et herbis colligatum solum,[*]()quoniam impetus aquarum proluit terram nudatisque radicibus gramina non patitur coalescere.

Propter quod ne pecora quidem oportet teneris adhuc et subsidentibus pratis immittere, sed quotiens herba prosiluerit, falcibus desecare; nam pecudes, ut ante iam dixi, molli solo infigunt ungulas atque interruptas non sinunt herbarum [*]()radices serpere et condensari. Altero tamen anno minora pecora post faenisicia permittemus admitti, si modo siccitas et conditio [*]()loci patietur.

Tertio deinde cum pratum solidius ac durius erit, poterit etiam maiores recipere pecudes. Sed in totum curandum est, ut secundum Favonii exortum mense Februario circa Idus immixtis seminibus faeni macriora loca et utique celsiora stercorentur. Nam editior divus praebet etiam subiectis alimentum, cum superveniens imber aut manu rivus [*]()perductus sucum stercoris in inferiorem partem secum trahit. Atque ideo fere prudentes agricolae etiam in aratis collem magis quam vallem stercorant, quoniam, ut dixi, pluviae semper omnem pinguiorem materiam in ima deducunt.

Faenum autem demetitur optime ante [*](fuerit om. SA, edd. ante Lundström. ) [*](sic Lundström:conspissatum et herbis colligatum sit solum vulgo. ) [*](herbarum om. SA. ) [*](conducio S: conductio A. ) [*](rivos SA et R plerique, Lundström. )

v.1.p.212

quam inarescat;[*]()nam et largius percipitur et iucundiorem cibum pecudibus praebet. Est autem modus in siccando, ut neque peraridum neque rursus viride colligatur, alterum quod omnem sucum si amisit, stramenti vicem obtinet, alterum si nimium retinuit, in tabulato putrescit ac saepe, cum concaluit, [*]()ignem creat et incendium. Non numquam etiam, cum faenum cecidimus, imber oppressit; quod si permaduit, inutile est udum movere, meliusque patiemur superiorem partem sole siccari.

Tunc demum convertemus et utrimque [*]()siccatum coartabimus in strigam atque ita manipulos vinciemus. Nec omnino cunctabimur, quo minus sub tectum congeratur, vel si non competet, ut aut [*]()in villam faenum portetur aut in manipulum colligatur, [*]()certe quicquid ad eum modum, quem [*]()debet, siccatum erit, in metas exstrui conveniet easque ipsas in angustissimos vertices exacui.

Sic enim commodissime faenum defendetur [*]()a pluviis, quae etiam si non sint, non alienum tamen est praedictas metas facere, ut si quis umor herbis inest, exsudet atque [*]()excoquatur in acervis. Propter quod prudentes agricolae quamvis iam inlatum tecto non ante componunt, quam per paucos dies temere congestum in se concoqui et defervescere patiantur. Sed iam faenisicia insequitur cura messis, quam ut recte possimus percipere, prius instrumenta praeparanda sunt, quibus fruges coguntur. [*](arescat SA. ) [*](caluit SAc. ) [*](siccari utrimqueom.SA:utrimqueUrsinus: utrunque R. ) [*](aut om. Schn. ) [*](manipulos colligatum Schn. ) [*](quo Ald., Gesn., Schn. ) [*](defenditur R, edd. ante Lundstr¯m. ) [*]( exsudet atque om. SA. )

v.1.p.214

Area quoque si terrena erit, ut sit ad trituram satis habilis, primum radatur, deinde confodiatur,1 permixtis paleis cum amurca, quae salem non accepit, et rigetur; 2 nam ea res a populatione murum formicarumque frumenta defendit. Tum aequata paviculis vel molarilapide condensetur et rursus superiectis paleis inculcetur atque ita solibus siccanda relinquatur.

Sunt tamen, qui prati subiacentem Favonio [*]()partem triturae destinant areamque demessa faba et iniecta [*]()expoliunt; nam dum a pecudibus legumina proculcantur, etiam herbae ungulis atteruntur, atque ita glabrescit et fit idonea frumentis [*]()area.

Sed cum matura fuerit seges, ante quam torreatur vaporibus aestivi sideris, qui sunt vastissimi per exortum 6 Caniculae, celeriter demetatur; 7 nam dispendiosa est cunctatio, primum quod avibus praedam ceterisque animalibus praebet, deinde quod grana et ipsae spicae culmis arentibus et aristis celeriter decidunt.

Si vero procellae ventorum aut turbines incesserunt,[*]()maior pars ad terram defluit; propter [*]()quae recrastinari non debet, sed aequaliter flaventibus iam satis, ante quam ex toto grana indurescant, cum rubicundum colorem traxerunt, [*](conficiatur SA. ) [*](et rigetur SA et R aliquot: extricetur Lundstrōm: extringetur R plerique, vett. edd.: aspergatur Ursinus: irrigetur Schoettgen, et maluit Gesn.: extergatur vulgo. ) [*](prati subiacentem Favonio Lundström, praeeunte Schn. in not.: pratis obiacentem fabonio (b in v mut. S) SA: pratis obiacentem favonio R: potius adiacentium fabalium vulgo. ) [*](lecta R, et vulgo ante Schn. ) [*](trituris Ald., Gesn., Schn. ) [*](ortum R, et vulgo ante Luivdström. ) [*](demetur SA. ) [*](incesserint R, edd. ante Lundström. ) [*](propter om. SA. )

v.1.p.216

messis facienda est, ut potius in area et in acervo quam in agro grandescant frumenta. Constat enim, si tempestive decisa sint, postea capere incrementum.