De Rerum Natura
Lucretius
-
- inriget atque animi curas e pectore solvat,
- suavidicis potius quom multis versibus edam,
- parvus ut est cycni melior canor, ille gruum quam
- clamor in aetheriis dispersus nubibus austri.
- tu mihi da tenuis auris animumque sagacem,
- ne fieri negites quae dicam posse retroque
- vera repulsanti discedas pectore dicta,
- tutemet in culpa cum sis neque cernere possis.
- Principio somnus fit ubi est distracta per artus
- vis animae partimque foras eiecta recessit
- et partim contrusa magis concessit in altum;
- dissoluuntur enim tum demum membra fluuntque.
- nam dubium non est, animai quin opera sit
- sensus hic in nobis, quem cum sopor inpedit esse,
- tum nobis animam perturbatam esse putandumst
- eiectamque foras, non omnem; namque iaceret
- aeterno corpus perfusum frigore leti.
- quippe ubi nulla latens animai pars remaneret
- in membris, cinere ut multa latet obrutus ignis,
- unde reconflari sensus per membra repente
- possit, ut ex igni caeco consurgere flamma?
- Sed quibus haec rebus novitas confiat et unde
- perturbari anima et corpus languescere possit,
- expediam: tu fac ne ventis verba profundam.
- Principio externa corpus de parte necessum est,
- quoniam vicinum tangitur auris,
- tundier atque eius crebro pulsarier ictu,
- proptereaque fere res omnes aut corio sunt
- aut etiam conchis aut callo aut cortice tectae.
- interiorem etiam partem spirantibus
- verberat hic idem, cum ducitur atque reflatur.
- quare utrimque secus cum corpus vapulet et cum
- perveniant plagae per parva foramina nobis
- corporis ad primas partis elementaque prima,
- fit quasi paulatim nobis per membra ruina.
- conturbantur enim positurae principiorum
- corporis atque animi. fit uti pars inde animai
- eliciatur et introrsum pars abdita cedat,
- pars etiam distracta per artus non queat esse
- coniuncta inter se neque motu mutua fungi;
- inter enim saepit coetus natura viasque.
- ergo sensus abit mutatis motibus alte.
- et quoniam non est quasi quod suffulciat artus,
- debile fit corpus languescuntque omnia membra,
- bracchia palpebraeque cadunt poplitesque cubanti
- saepe tamen summittuntur virisque resolvunt.
- Deinde cibum sequitur somnus, quia, quae facit ,
- haec eadem cibus, in venas dum diditur omnis,
- efficit. et multo sopor ille gravissimus exstat,
- quem satur aut lassus capias, quia plurima tum se
- corpora conturbant magno contusa labore.
- fit ratione eadem coniectus parte animai
- altior atque foras eiectus largior eius,
- et divisior inter se ac distractior intus.
- Et quo quisque fere studio devinctus adhaeret
- aut quibus in rebus multum sumus ante morati
- atque in ea ratione fuit contenta magis mens,
- in somnis eadem plerumque videmur obire:
- causidici causas agere et componere leges,
- induperatores pugnare ac proelia obire,
- nautae contractum cum ventis degere bellum,
- nos agere hoc autem et naturam quaerere rerum
- semper et inventam patriis exponere chartis.
- cetera sic studia atque artes plerumque videntur
- in somnis animos hominum frustrata tenere.
- et qui cumque dies multos ex ordine ludis
- adsiduas dederunt operas, plerumque videmus,
- cum iam destiterunt ea sensibus usurpare,
- relicuas tamen esse vias in mente patentis,
- qua possint eadem rerum simulacra venire;
- per multos itaque illa dies eadem obversantur
- ante oculos, etiam vigilantes ut videantur
- cernere saltantis et mollia membra moventis
- et citharae liquidum carmen chordasque loquentis
- auribus accipere et consessum cernere eundem
- scenaique simul varios splendere decores.
- usque adeo magni refert studium atque voluntas,
- et quibus in rebus consuerint esse operati
- non homines solum sed vero animalia cuncta.
- quippe videbis equos fortis, cum membra iacebunt,
- in somnis sudare tamen spirareque semper
- et quasi de palma summas contendere viris
- aut quasi carceribus patefactis edere voces
- venantumque canes in molli saepe quiete
- iactant crura tamen subito vocisque repente
- mittunt et crebro redducunt naribus auras.
- ut vestigia si teneant inventa ferarum,
- expergefactique secuntur inania saepe
- cervorum simulacra, fugae quasi dedita cernant,
- donec discussis redeant erroribus ad se.
- at consueta domi catulorum blanda propago
- discutere et corpus de terra corripere instant,
- iactant crura tamen subito vocisque repente
- mittunt et crebro redducunt naribus auras
- ut vestigia si teneant inventa ferarum
- expergefactique secuntur inania saepe
- proinde quasi ignotas facies atque ora tuantur.
- et quo quaeque magis sunt aspera seminiorum,
- tam magis in somnis eadem saevire necessust.
- at variae fugiunt volucres pinnisque repente
- sollicitant divom nocturno tempore lucos,
- accipitres somno in leni si proelia pugnas
- edere sunt persectantes visaeque volantes.
- porro hominum mentes, magnis quae motibus edunt
- magna, itidem saepe in somnis faciuntque geruntque,
- reges expugnant, capiuntur, proelia miscent,
- tollunt clamorem, quasi si iugulentur ibidem.
- multi depugnant gemitusque doloribus edunt
- et quasi pantherae morsu saevive leonis
- mandantur, magnis clamoribus omnia complent.
- multi de magnis per somnum rebus loquuntur
- indicioque sui facti persaepe fuere.
- multi mortem obeunt. multi, de montibus altis
- ut quasi praecipitent ad terram corpore toto,
- exterruntur et ex somno quasi mentibus capti
- vix ad se redeunt permoti corporis aestu.
- flumen item sitiens aut fontem propter amoenum
- adsidet et totum prope faucibus occupat amnem.
- puri saepe lacum propter si ac dolia curta
- somno devincti credunt se extollere vestem,
- totius umorem saccatum corporis fundunt,
- cum Babylonica magnifico splendore rigantur.
- tum quibus aetatis freta primitus insinuatur
- semen, ubi ipsa dies membris matura creavit,
- conveniunt simulacra foris e corpore quoque,
- nuntia praeclari voltus pulchrique coloris,
- qui ciet inritans loca turgida semine multo,
- ut quasi transactis saepe omnibus rebus profundant
- fluminis ingentis fluctus vestemque cruentent.
- Sollicitatur id in nobis, quod diximus ante,
- semen, adulta aetas cum primum roborat artus.
- namque alias aliud res commovet atque lacessit;
- ex homine humanum semen ciet una hominis vis.
- quod simul atque suis eiectum sedibus exit,
- per membra atque artus decedit corpore toto,
- in loca conveniens nervorum certa cietque