De Rerum Natura
Lucretius
-
- et quae res tantum hoc oneris protrudere nostri
- corporis insuerit, dicam: tu percipe dicta.
- dico animo nostro primum simulacra meandi
- accidere atque animum pulsare, ut diximus ante.
- inde voluntas fit; neque enim facere incipit ullam
- rem quisquam, quam mens providit quid velit ante.
- id quod providet, illius rei constat imago,
- ergo animus cum sese ita commovet ut velit ire
- inque gredi, ferit extemplo quae in corpore toto
- per membra atque artus animai dissita vis est;
- et facilest factu, quoniam coniuncta tenetur.
- inde ea proporro corpus ferit, atque ita tota
- paulatim moles protruditur atque movetur.
- praeterea tum rarescit quoque corpus et ,
- scilicet ut debet qui semper mobilis extat,
- per patefacta venit penetratque foramina largus,
- et dispargitur ad partis ita quasque minutas
- corporis. hic igitur rebus fit utrimque duabus,
- corpus ut ac navis velis ventoque feratur.
- nec tamen illud in his rebus mirabile constat,
- tantula quod tantum corpus corpuscula possunt
- contorquere et onus totum convertere nostrum;
- quippe etenim ventus subtili corpore tenvis
- trudit agens magnam magno molimine navem
- et manus una regit quanto vis impete euntem
- atque gubernaclum contorquet quo libet unum,
- multaque per trocleas et tympana pondere magno
- commovet atque levi sustollit machina nisu.
- Nunc quibus ille modis somnus per membra quietem
- inriget atque animi curas e pectore solvat,
- suavidicis potius quom multis versibus edam,
- parvus ut est cycni melior canor, ille gruum quam
- clamor in aetheriis dispersus nubibus austri.
- tu mihi da tenuis auris animumque sagacem,
- ne fieri negites quae dicam posse retroque
- vera repulsanti discedas pectore dicta,
- tutemet in culpa cum sis neque cernere possis.
- Principio somnus fit ubi est distracta per artus
- vis animae partimque foras eiecta recessit
- et partim contrusa magis concessit in altum;
- dissoluuntur enim tum demum membra fluuntque.
- nam dubium non est, animai quin opera sit
- sensus hic in nobis, quem cum sopor inpedit esse,
- tum nobis animam perturbatam esse putandumst
- eiectamque foras, non omnem; namque iaceret
- aeterno corpus perfusum frigore leti.
- quippe ubi nulla latens animai pars remaneret
- in membris, cinere ut multa latet obrutus ignis,
- unde reconflari sensus per membra repente
- possit, ut ex igni caeco consurgere flamma?
- Sed quibus haec rebus novitas confiat et unde
- perturbari anima et corpus languescere possit,
- expediam: tu fac ne ventis verba profundam.
- Principio externa corpus de parte necessum est,
- quoniam vicinum tangitur auris,
- tundier atque eius crebro pulsarier ictu,
- proptereaque fere res omnes aut corio sunt
- aut etiam conchis aut callo aut cortice tectae.
- interiorem etiam partem spirantibus
- verberat hic idem, cum ducitur atque reflatur.
- quare utrimque secus cum corpus vapulet et cum
- perveniant plagae per parva foramina nobis
- corporis ad primas partis elementaque prima,
- fit quasi paulatim nobis per membra ruina.
- conturbantur enim positurae principiorum
- corporis atque animi. fit uti pars inde animai
- eliciatur et introrsum pars abdita cedat,
- pars etiam distracta per artus non queat esse
- coniuncta inter se neque motu mutua fungi;
- inter enim saepit coetus natura viasque.
- ergo sensus abit mutatis motibus alte.
- et quoniam non est quasi quod suffulciat artus,
- debile fit corpus languescuntque omnia membra,
- bracchia palpebraeque cadunt poplitesque cubanti
- saepe tamen summittuntur virisque resolvunt.
- Deinde cibum sequitur somnus, quia, quae facit ,
- haec eadem cibus, in venas dum diditur omnis,
- efficit. et multo sopor ille gravissimus exstat,
- quem satur aut lassus capias, quia plurima tum se
- corpora conturbant magno contusa labore.
- fit ratione eadem coniectus parte animai
- altior atque foras eiectus largior eius,
- et divisior inter se ac distractior intus.
- Et quo quisque fere studio devinctus adhaeret
- aut quibus in rebus multum sumus ante morati
- atque in ea ratione fuit contenta magis mens,
- in somnis eadem plerumque videmur obire:
- causidici causas agere et componere leges,
- induperatores pugnare ac proelia obire,
- nautae contractum cum ventis degere bellum,
- nos agere hoc autem et naturam quaerere rerum
- semper et inventam patriis exponere chartis.
- cetera sic studia atque artes plerumque videntur
- in somnis animos hominum frustrata tenere.
- et qui cumque dies multos ex ordine ludis
- adsiduas dederunt operas, plerumque videmus,
- cum iam destiterunt ea sensibus usurpare,
- relicuas tamen esse vias in mente patentis,
- qua possint eadem rerum simulacra venire;
- per multos itaque illa dies eadem obversantur
- ante oculos, etiam vigilantes ut videantur
- cernere saltantis et mollia membra moventis
- et citharae liquidum carmen chordasque loquentis
- auribus accipere et consessum cernere eundem
- scenaique simul varios splendere decores.
- usque adeo magni refert studium atque voluntas,
- et quibus in rebus consuerint esse operati