De Rerum Natura
Lucretius
-
- inde statu, prior hic gestum mutasse videtur.
- scilicet id fieri celeri ratione putandumst:
- tanta est mobilitas et rerum copia tanta
- tantaque sensibili quovis est tempore in uno
- copia particularum, ut possit suppeditare.
- Multaque in his rebus quaeruntur multaque nobis
- clarandumst, plane si res exponere avemus.
- quaeritur in primis quare, quod cuique libido
- venerit, extemplo mens cogitet eius id ipsum.
- anne voluntatem nostram simulacra tuentur
- et simul ac volumus nobis occurrit imago,
- si mare, si terram cordist, si denique caelum?
- conventus hominum, pompam, convivia, pugnas,
- omnia sub verbone creat natura paratque?
- cum praesertim aliis eadem in regione locoque
- longe dissimilis animus res cogitet omnis.
- quid porro, in numerum procedere cum simulacra
- cernimus in somnis et mollia membra movere,
- mollia mobiliter cum alternis bracchia mittunt
- et repetunt oculis gestum pede convenienti?
- scilicet arte madent simulacra et docta vagantur,
- nocturno facere ut possint in tempore ludos.
- an magis illud erit verum? quia tempore in uno,
- cum sentimus, id est cum vox emittitur una,
- tempora multa latent, ratio quae comperit esse,
- propterea fit uti quovis in tempore quaeque
- praesto sint simulacra locis in quisque parata.
- tanta est mobilitas et rerum copia tanta.
- hoc ubi prima perit alioque est altera nata
- inde statu, prior hic gestum mutasse videtur.
- et quia tenvia sunt, nisi quae contendit, acute
- cernere non potis est animus; proinde omnia quae sunt
- praeterea pereunt, nisi quae ex sese ipse paravit.
- ipse parat sese porro speratque futurum
- ut videat quod consequitur rem quamque: fit ergo.
- nonne vides oculos etiam, cum tenvia quae sunt
- praeterea pereunt, nisi quae ex se ipse paravit
- cernere coeperunt, contendere se atque parare,
- nec sine eo fieri posse ut cernamus acute?
- et tamen in rebus quoque apertis noscere possis,
- si non advertas animum, proinde esse quasi omni
- tempore semotum fuerit longeque remotum.
- cur igitur mirumst, animus si cetera perdit
- praeter quam quibus est in rebus deditus ipse?
- deinde adopinamur de signis maxima parvis
- ac nos in fraudem induimus frustraminis ipsi.
- Fit quoque ut inter dum non suppeditetur imago
- eiusdem generis, sed femina quae fuit ante,
- in manibus vir uti factus videatur adesse,
- aut alia ex alia facies aetasque sequatur.
- quod ne miremur sopor atque oblivia curant.
- Illud in his rebus vitium vehementer
- effugere errorem vitareque praemetuenter,
- lumina ne facias oculorum clara creata,
- prospicere ut possimus, et ut proferre queamus
- proceros passus, ideo fastigia posse
- surarum ac feminum pedibus fundata plicari,
- bracchia tum porro validis ex apta lacertis
- esse manusque datas utraque ex parte ministras,
- ut facere ad vitam possemus quae foret usus.
- cetera de genere hoc inter quae cumque pretantur,
- omnia perversa praepostera sunt ratione,
- nil ideo quoniam natumst in corpore ut uti
- possemus, sed quod natumst id procreat usum.
- nec fuit ante videre oculorum lumina nata,
- nec dictis orare prius quam lingua creatast,
- sed potius longe linguae praecessit origo
- sermonem multoque creatae sunt prius aures
- quam sonus est auditus, et omnia denique membra
- ante fuere, ut opinor, eorum quam foret usus;
- haud igitur potuere utendi crescere causa.
- at contra conferre manu certamina pugnae
- et lacerare artus foedareque membra cruore
- ante fuit multo quam lucida tela volarent,
- et volnus vitare prius natura
- quam daret obiectum parmai laeva per artem.
- scilicet et fessum corpus mandare quieti
- multo antiquius est quam lecti mollia strata,
- et sedare sitim prius est quam pocula natum.
- haec igitur possunt utendi cognita causa
- credier, ex usu quae sunt vitaque reperta.
- illa quidem seorsum sunt omnia, quae prius ipsa
- nata dedere suae post notitiam utilitatis.
- quo genere in primis sensus et membra videmus;
- quare etiam atque etiam procul est ut credere possis
- utilitatis ob officium potuisse creari.
- Illud item non est mirandum, corporis ipsa
- quod natura cibum quaerit cuiusque animantis.
- quippe etenim fluere atque recedere corpora rebus
- multa modis multis docui, sed plurima debent
- ex animalibus; quae quia sunt exercita motu,
- multa per os exhalantur, cum languida anhelant,
- multaque per sudorem ex alto pressa feruntur.
- his igitur rebus rarescit corpus et omnis
- subruitur natura, dolor quam consequitur rem.
- propterea capitur cibus, ut suffulciat artus
- et recreet vires inter datus, atque patentem
- per membra ac venas ut amorem opturet edendi.
- umor item discedit in omnia quae loca cumque
- poscunt umorem; glomerataque multa vaporis
- corpora, quae stomacho praebent incendia nostro,
- dissupat adveniens liquor ac restinguit ut ignem,
- urere ne possit calor amplius aridus artus.
- sic igitur tibi anhela sitis de corpore nostro
- abluitur, sic expletur ieiuna cupido.
- Nunc qui fiat uti passus proferre queamus,
- cum volumus, quareque datum sit membra movere